به گزارش مشرق، برنامه امواج شبهه در گفت و گو با دکتر وجیهه گلین مقدم (کارشناس مطالعات رسانه) و دکتر محمدحسین اسماعیلی (استاد دانشگاه و کارشناس مسائل رسانه) به موضوع چگونگی پیام‌سازی رسانه های بیگانه برای انحراف افکار عمومی پرداخت.
سناریو شکست خورده رژیم صهیونیستی برای نشان دادن نفوذ خود در ایران
محمدرضا اشراقی- کارشناس- مجری: رسانه های بیگانه از جمله بی بی سی فارسی، اینترنشنال، صدای آمریکا این روزها سعی می کنند تا همزمان که از ترور شهید اسماعیل هنیه برای رژیم صهیونیست دستاورد بسازند، فضا را در جمهوری اسلامی ایران ملتهب نشان دهند. اما آنچکه در رسانه های آنها منتشر می شود، عکس این موضوع را نشان می دهد. تحلیل شما از فضایی که اکنون بر سرزمین های اشغالی حاکم شده چیست؟
محمدحسین اسماعیلی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل رسانه در پاسخ به این سوال گفت: رژیم صهیونیستی اخیرا برای هر کدام از فعالیت ها، ترورها و جنگ هایی که به پا می کند یک پیوست رسانه ای قوی دارد که متشکل از سه بخش قبل، حین و بعد اتفاق است که به شدت برنامه ریزی شده عمل می کنند.
وی افزود: با نگاهی به عملیات رسانه ای رژیم غاصب صهیونیستی در به شهادت رساندن اسماعیل هنیه می توان گفت که در مرحله اول بعد از اینکه حادثه رخ داد، به شدت شروع به گمانه زنی کردند. در شگرد گمانه زنی چون تولید کننده اول اخبار هستند، سایر رسانه ها نیز از آنها سرخط خبر می گیرند و پس از آن رسانه های جزئی تر و محلی از رسانه های بین المللی و بزرگ سرخط می گیرند. آنها در ابتدا این حادثه را بر اثر بمب گذاری اعلام کردند و سعی کردند در رسانه های مختلف بر آن کار شود این در حالی است که تفاوت بمب گذاری با یک حمله ریزپرنده، موشک یا سایر حملات دیگر کاملا مشخص است. وقتی حادثه را بمب گذاری اعلام می‌کنند، هدف تمرکز بر افکار عمومی برای به رخ کشیدن شدت نفوذ در قلب جمهوری اسلامی ایران است و به نوعی می خواهند بدین شکل شکست خود را لاپوشانی کنند.
تلاش هایی که به ضرر رژیم صهیونیستی تمام می شود!
وی با اشاره به اینکه این بخشی از سناریوی بزرگ آنها برای نشان دادن نفوذ و سیطره بود، گفت: به خوبی می دانیم که رژیم صهیونیستی به تنهایی قادر به انجام چنین عملیاتی در عمق کشور نداشت و طبیعتا با بررسی نظرات کارشناسان نیز متوجه خواهیم شد که برای رقم خوردن این اتفاق با سرویس های جاسوسی بزرگ دنیا همکاری داشتند و این نشان دهنده نوعی بزرگنمایی در حوزه رسانه ای است. هدف آنها از این بزرگنمایی دو پیام است. پیام اول؛ خطاب به مردم داخل ایران است که ما قدرت نفوذ برای انجام چنین عملیاتی داریم و پیام دوم؛ تلاش برای ایجاد یک وجه بین المللی است.
سناریویی با هدف دستاوردسازی در رسانه
اشراقی- کارشناس- مجری: می توان همین موضوع را به عنوان گزاره اصلی ایجاد زاویه و خط انحراف آنها در نظر گرفت؟
اسماعیلی در این رابطه گفت: بله، شروع ایجاد انحراف در افکار عمومی و تغییر در شناخت مردم از همین جا بود. آنها از سناریویی تبعیت می کنند که کاملا مشخص است که یک پیوست رسانه‌ای از قبل تعیین شده دارد و گام به گام این سناریو پیش می روند.
وی تیتر "حمله به یکی از فرماندهان گروه تروریستی حماس " نیویورک پست را اینگونه تحلیل کرد و گفت: نیویورک پست بعد از حادثه شهادت اسماعیل هنیه از این تیتر استفاده کرد که به نظر می رسد از قبل برنامه ریزی شده بود. به نوعی می خواهد به مخاطب این القاء را بدهد که آنها تروریست هستند و ما در حال انجام عمل واکنشی هستیم و می خواهد به مردم دنیا نوعی القاء کند که من کسانی که در جامعه وحشت ایجاد می کنند را نابود می کنم و این نشان می دهد که این سناریو از قبل نوشته شده و از پیش با هدف دستاوردسازی در رسانه آمده اند.
مردم دیگر دروغ رسانه های بزرگ دنیا را باور نمی کنند
اشراقی- کارشناس- مجری: به تواتر شاهد این موضوع بوده ایم که آمریکا به محض اینکه رژیم صهیونیستی اقدامی می کند خود را از آن مبرا می کند. آیا این مسئله در بلند مدت به ضرر رژیم صهیونیستی نخواهد بود؟
اسماعیلی عنوان کرد: با کمی دقت می توان دریافت که رفتار رسانه ای آمریکا با گفتار او کاملا متفاوت است و ملت های جهان نیز به این نکته دست یافته اند. اکنون رسانه های دولتی و عامل دست استکبار چیز دیگر می گویند اما محتوای برداشت شده مردم دیگر از این رسانه ها نیست و مردم دیگر این دروغ را باور ندارند.
رژیم غاصب صهیونیستی در زیرزمین ها پناه گرفته اند
اشراقی- کارشناس- مجری: تمام سپهر اطلاعاتی که رسانه ها در این چند ساعت اخیر ساخته‌اند، برای قضاوت آتی نزدیک، مخاطب را به چه سمتی می برد؟ و آیا خط انحراف آنها کارگر بوده و یا بی اثر شده است؟
وی خاطرنشان شد: در چند روز اخیر تویت های جالبی از رهبران و ائمه جماعات اهل سنت در کشورهای مختلف مانند کویت، قطر و... زده شد با این عناوین که رهبر شیعیان یا شیعیان می‌خواهند انتقام اسماعیل هنیه که سنی مذهب است بگیرند و به نوعی منتظر هستند که این اتحاد اسلامی شکل بگیرد و در رسانه ها نیز شاهد حمایت مسلمانان مختلف دنیا از این حرکت هستیم.
اثر بمباران شدید رسانه ای رژیم صهیونیستی به خودشان برگشت
این کارشناس همچنین گفت: اکنون رژیم غاصب صهیونیستی در زیرزمین ها پناه گرفته اند و به آذوقه ذخیره کردن مشغول شده اند. اما در تهران شاهد چنین چیزی نیستیم و این رویکرد رسانه ای به سمت آنها برگشت خورده و این فشار بر آنها متحمل شده است و اکنون آنها تحت بمباران شدید رسانه ای هستند. اما در تهران مردم زندگی عادی خود را می کنند و این نشان می دهند که مردم ما به ضعیف بودن اسرائیل پی برده اند و از آن طرف به قدرت نظامی کشور ایمان کامل دارند.
رژیم صهیونیستی برای بقا نیاز به ایجاد بحران دارد
اشراقی- کارشناس- مجری: با توجه به مطالعات و پژوهش های اخیر شما در رابطه با بازتاب های ترور مجاهد کبیر اسماعیل هنیه، نوع پرداخت به محتوا برای ایجاد خط انحراف را چگونه ارزیابی می کنید؟
وجیهه گلین مقدم کارشناس مطالعات رسانه در این رابطه گفت: رژیم صهیونیستی بارها این موضوع را ثابت کرده است که برای بقا نیاز به ایجاد بحران دارد و زمانیکه احساس کند موجودیت او به خطر افتاده است، شروع به ایجاد بحران جدیدی می کند. رژیم صهیونیستی به قدری این مسیر را ادامه داده تا اینکه به این نقطه رسیده که من به قدری به قدرت رسیده‌ام که می توانم سران مقاومت را ترور کنم و دست به اقدام ترور اسماعیل هنیه در تهران می زند. اما مسئله اینجاست که این قضیه نه برای آنها دستاوردی دارد و نه چشم اندازی در آینده برای آنها خواهد داشت بکله چالش های بسیار بزرگی برای آنها به ارمغان خواهد آورد.
مشروعیتی که روز به روز رنگ می بازد
وی با بیان اینکه بی‌بی‌سی، اینترنشنال و صدای آمریکا به عنوان نمایندگان رسانه بیگانه سیاست‌هایی را به صورت منسجم دنبال می کنند، گفت: یکی از تاکتیک های آنها کار تیمی برای حمایت اقدامات رژیم صهیونیستی در منطقه و جلوگیری از مشروعیت زدایی است که تحت فشار جامعه جهانی بوِیژه جامعه نخبگانی و دانشگاهی است که این مشروعیت روز به روز به دلیل جنایات بی سابقه در غزه رنگ می بازد.
دو تاکتیک اصلی رسانه های بیگانه
مقدم با تاکید بر اینکه تاکتیک شایعات غواص و تاکتیک دو امدادی دو تاکتیک اصلی رسانه های بیگانه به شمار می آید، افزود: در تاکتیک شایعات غواص وقتی پدیده ای رخ می دهد، خطوط خبری این سه شبکه بویژه بی بی سی، در تمام بحران ها و پدیده‌ها از این تاکتیک استفاده می کنند. هدف استفاده از این تکنیک، اعتبارزدایی از واقعیت موجود و القاء ترس و ناامیدی به مردم ایران و همچنین اعتماد زدایی از جریان های همسو با مواضع جمهوری اسلامی است.
وی اضافه کرد: از تکنیک دو امدادی به عنوان یک تیم و کمپین رسانه ای به تقسیم وظایف می پردازند. شبکه بی بی سی به دلیل نشان دادن رگه هایی از واقعیت ها به لاین خبری می پردازد و پس از آن شبکه اینترنشنال وارد جریان می شود و شروع به دروغ پراکنی ها و گمانه زنی های متعدد می کند و این موضوع را به سایر مسائل مانند افزایش قیمت ارز یا کاهش نرخ بورس و یا ادعای کاهش سفرهای هوایی در تهران و... با هدف ایجاد ناامنی در مردم متصل می کنند. تا جایی که مخاطب به اجبار در مسیر اقناع شدن می افتد. پس از آن صدای آمریکا وارد عمل می‌شود و شروع به دروغ پراکنی های بدون فیلتر می کند. این دو تکنیک از جمله تکنیک هایی هستند که این سه رسانه به صورت گروهی از آن استفاده می کنند.
صبر ایران در پاسخ دلیل ترس رسانه های بیگانه
اشراقی- کارشناس- مجری: در حال حاضر مردم دنیا میدان و رسانه را می بینند و نهایتا باید به یک قضاوتی برسند، وضعیت کنونی چگونه به نظر می رسد؟
این کارشناس بیان کرد: ما باید بپذیریم همان طور که عملکرد رسانه ها در القای پیام به مخاطب دارای سه راهبرد مهم است، در مخاطبین هم بدین صورت است. مدیریت راهبردی رسانه ها در وقوع یک بحران سه الگو دارد. یک؛ رسانه هایی که همسو با آن رویداد مانند ترور اسماعیل هنیه در تهران تلاش به آرام سازی فضا و حفظ هژمونی و قدرت منطقه ای در بُعد سیاست و استراتژی های نظامی و امنیتی دارند و همچنین سعی می کنند تا مردم را به آرامش دعوت کنند و بدین ترتیب از بروز شایعات جلوگیری کند که مخاطبین خاص خود را دارند و مخاطبین نیز به تبع آنچکه از رسانه ها منتشر می شود، جریان سیال فکر خود را با این رسانه ها همراه می کنند. دو؛ رسانه‌هایی هستند که با هدف کسب اعتبار از این جریان ها به فکر افزایش مخاطبین خود هستند. این رسانه ها هیچ گونه سوگیری ندارند و تنها تمایل به اولین بودن دارند و طبیعتا دارای مخاطبینی هم هستند. ولی جریان سوم که مورد بحث ما هستند، رسانه هایی هستند که نه تنها تلاش می کنند که بحران افزایش پیدا کند بلکه دنبال استمرار بحران نیز هستند. رسانه هایی مانند بی بی سی، اینترنشنال و صدای آمریکا در هنگام وقوع یک بحران نه تنها تمایل به خاموش شدن تنش نیستند بلکه مدام در پی شعله ور کردن آن هستند و در جریان اخیر ترور اسماعیل هنیه مدام سعی دارند به مردم القاء کنند که اسرائیل در عمق استراتژیک ایران نفوذ کرده و سعی کنند تا عملیات را جاسوسی جلوه دهند ولو حتی با انعکاس ترس از تلاویو این موضوع را پیش می برند. با وجود اینکه نفیسه کوهنورد خبرنگار ارشد بی بی سی عموما به خود مسلط است اما در جریان اخیر ترور اسماعیل هنیه شاهد هستیم که این تسلط به صورت ناخودآگاه، حالتی از استرس داشت و هر چه پیش می رویم از میزان اثرگذاری هیمنه آنها کم می شود.
وی افزود: درست است که به دلیل بحران اقتصادی و چالش های موجود بعضی از مردم تمایل ندارند صدای حاکمیت را بشنوند اما در نهایت مخاطب آگاه و دارای سواد رسانه ای متوجه جریان‌ها و فعالیت های رسانه های بیگانه می شوند.
مقدم به این نکته مهم اشاره کرد و گفت: بسیاری از رسانه ها به خصوص بی بی سی ترور اسماعیل هنیه را به جریان اصلاحات و ریاست جمهوری دکتر پزشکیان متصل می کردند و صبر هوشمندانه ایران برای پاسخگویی به اقدام رژیم صهیونیستی به زعم این رسانه ها و مخاطبین خود استیصال ایران عنوان کردند، در حالیکه در مقابل با هر مسئله ای نباید واکنش سریعی داشت، بلکه باید صبر پیشه کند و با یک استراتژی درست به نتیجه ای مناسبی برسد و به نظر می رسد این فاصله ایجاد شده دلیل ترسی است که در صدای نفیسه کوهنورد و کسری ناجی دیدیم. اگر ایران بلافاصله پاسخ می داد این ترس بدین شکل خود را نشان نمی داد، چون ابهام ناخودآگاه ایجاد ترس می کند.
قضاوتی که براساس میدان است نه رسانه
اشراقی- کارشناس- مجری: و نهایتا اکنون قضاوت مخاطب براساس میدان شکل می گیرد یا رسانه؟
وی پاسخ داد: این قضاوت براساس میدان است، میزان فجایع رژیم صهیونیستی در ده ماه اخیر به قدری زیاد بوده که رسانه های بزرگ دنیا در اقناء کردن مخاطبین خود عاجز شده اند.
مقدم در پایان گفت: اکنون کفه تراز از سمت اقتدار و قدرت رژیم صهیونیستی به سمت اقتدار ایران وزن پیدا کرده است. امروز کسانی که مخاطب اینترنشنال، بی بی سی هستند و بعضا اصلا تلویزیون داخل را هم نگاه نمی کنند، به ایران به عنوان یک کشور رسمی و مقتدر در حوزه منطقه این حق را می دهند که دفاع مشروع از خود داشته باشد.
