سرویس اقتصاد مشرق _ دولت رئیس‌جمهور پزشکیان در نخستین گام‌های اقتصادی خود در حیطه حکمرانی اجرایی کشور؛ لایحه بودجه ۱۴۰۴ را به تازگی و در موعد مقرر تقدیم مجلس کرد.

لایحه‌ای که اقتصاددانان و محافل علمی کشور منتظر بودند تا نقاط عطف اساسی آنرا مشاهده کنند و بییند که دولت پزشکیان در تنظیمات درآمدی خود چگونه عمل خواهد کرد.

تنظیماتی در حیطه "اقتصاد کلان" که تأثیرات و برونداد آنها بر سفره "اقتصاد خرد" نیز دیده و لمس خواهد شد.

و از جمله این تصمیمات، مباحث مربوط به "مالیات" بود.

مالیاتی که طی ۳ سال گذشته افزایش‌های شدیدی را تجربه کرده (فقط ۶۲ درصد در سال اول دولت رئیسی) و از کانال افزایش منطقی در ایام دولت‌های قبلی (کانال ۳۰ تا ۴۰ درصد) خارج شده بود!

میزان افزایش درآمد دولت از مالیات که حاوی پیامد مهم "اثرات پایدار تورمی" است؛ در یک وجه خود این معنی را دارد که نگاه دولت به عنوان یک کنشگر بزرگ اقتصادی و فعال بازار درباره زیادت یا کاهش تورم چیست و درصد افزایش در منبعی که دولت برای سال آینده قصد دارد از آن درآمد داشته باشد نسبت به امسال چقدر است؟

طبعا بازار و فعالان اقتصادی نیز به دلیل هوش مالی خود بلافاصله این پیام را دریافت خواهند کرد و این فضا؛ بخشی از نرخ تورم سال آینده یا همان اثرات پایدار بر تورم را شکل خواهد داد.

البته دقت شود که درصد افزایش درآمدهای مالیاتی دولت هرگز مساوی و منطبق با تورم نیست بلکه صرفا گویای این است که دولت قصد رفتارهای تورم‌زا را دارد یا رفتارهای ضد تورمی؟!

مثال بارز و نزدیک این قضیه هم افزایش آتشین تورم در ۳ بودجه دولت رئیسی طی ۳ سال است که از آنجا که در کانال‌هایی غیر از روال معقول سال‌های قبل از خود تنظیم شد و بالا رفت؛ عملا موجب انفجار تورم و کاهش قدرت خرید مردم شد و اجازه نداد دولت سابق بتواند در مسئله تورم و قدرت خرید؛ به وعده‌های خود عمل کند.

مع‌الوصف دولت پزشکیان در این باره کار کارستانی کرد و میزان افزایش درآمدهای مالیاتی خود برای سال آینده (۱۴۰۴) را کمتر از تمام ۳ سال گذشته قرار داد و آنرا "۳۹ درصد" تعیین کرد.[۱]

(برای درک درست این عدد دقت شود که میزان افزایش مالیات‌ها در سال اول دولت رئیسی ۶۲ درصد بود و در سال آخر آن یعنی امسال نیز حدود ۵۰ درصد).

پزشکیان همچنین رفتار غلط مالیات‌گیری از کف حقوق کارگری را نیز از بودجه دولت زدود و معافیت مالیاتی حقوق و دستمزد را ۲ برابر کرد. یعنی حقوق‌ها تا سقف ۲۴ میلیون تومان در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ معاف از مالیات هستند و کارگران معدن و کارمندان دارای حداقل حقوق دیگر بر خلاف روال گذشته مالیات نخواهند داد.[۲]

رخدادهای فوق به این معنیست که دولت جدید در مباحث مالیاتی به سمت مردم و نجابت گام برداشته است و اگر در سایر ارکان مسئله نیز شاهد همین درایت و نجابت باشیم؛‌ یقینا نرخ تورم در سال آینده کاهش خواهد یافت.

*خنجر از پشت به بودجه پزشکیان/ چرا شاهد تشکر از دولت نیستیم؟

آنچه که در بالا توضیح دادیم؛ در بخش اکثریتی خود حاوی اعداد و ارقام و نسبت‌های مشخصی بودو هر عقل سلیمی ولو حتی اگر اقتصاد هم نداند اما می‌تواند تحلیل‌های برآمده از آنها را استنتاج کند.

به این معنی که باید شاهد یک شعف عمومی و تشکر از دولت آقای دکتر پزشکیان باشیم که بر خلاف ۳ سال گذشته حاضر نشد درآمد مالیاتی بالایی برای دولت در نظر بگیرد و از درآمدهای دولت و برخی برنامه‌های بودجه‌خوار آن کاست تا تورم کاهش بیابد و مردم انتفاع معیشتی پیدا کنند.

بگذریم از اینکه بنا به دلایلی این تشکر عمومی شکل نگرفت.

اما درد بزرگتری هم هست و آن پنجه کشیدن بر همین نجابت برآمده از اعداد و ارقام است.

چه اینکه همه می‌دانیم جامعه‌ای که مردم و خواصش متوجه مثبتات و کارآمدی‌ها نباشند و درگیر "اعتراض ظالمانه" باشند؛ امتیازات آن جامعه در ساحت‌های مختلف با پدیده "بی‌حمایتی" و کاهش تاب ایستایی مواجه خواهد شد.

روزنامه شرق، طی گزارشی در شماره چهارشنبه گذشته خود به انتقاد از وضعیت مالیات در بودجه دولت پزشکیان پرداخت و آن را افزایشی خواند!

این روزنامه اصلاح‌طلب در حالی که افزایش ۳۹ درصدی بودجه سال آینده نسبت به افزایش ۵۰ درصدی بودجه سال جاری؛ کاهش محسوس دارد اما نوشت:

"طبق لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، قرار است دولت در سال آینده ۵۰۰ هزار میلیارد تومان، یعنی ۳۹ درصد بیشتر از سال گذشته از مردم مالیات بگیرد. آن‌هم درحالی‌که در سال جاری، یعنی سال ۱۴۰۳ ‌دولت قبلی درآمدهای مالیاتی را ۵۰ درصد رشد داده بود. یعنی درواقع طی دو سال میزان درآمد مالیاتی دولت حدود دو برابر می‌شود. کارشناسان معتقدند اقتصاد کشور ظرفیت چنین افزایش مالیاتی را ندارد و دولت با این اقدام با دست خود به فرایند خروج سرمایه تسریع می‌بخشد"!

شرق در این گزارش همچنین با انتقاد از اقدام منطقی دولت در بودجه برای حذف معافیت مالیاتی حقوق‌های بالای ۷۵ میلیون تومان در ماه؛ منطق عددی کاهش درآمد دولت از مالیات را هم نادیده می‌گیرد و با انکار نامساوی ریاضی ۳۹ کوچکتر از ۵۰ و ۶۲ -که در بالا آنرا توضیح دادیم- می‌نویسد:‌ زمان فعلی زمان مناسبی برای افزایش مالیات‌های دولت نیست؛ چون اقتصاد کشور عمیقا با رکود مواجه است.

جالب‌تر آنکه شرق از تیتر "تیغ مالیات" برای گزارش خود استفاده کرده است.[۳]

این قبیل عداوت‌ها با پیشرفت و مانع‌تراشی‌ها در مسیر کاهش تورم؛ عملا اجحاف در حق مردم و در حق تدابیر دولت است.

جالب آنکه می‌بینیم ناصحیح بودن قضاوت در گزارش مذکور تا آنجاست که حتی به جنگ ریاضی و نامساوی‌ها هم رفته است و منطق کاهش درآمد دولت از محل مالیات و کوچکتر بودن ۳۹ درصد از ۵۰ درصد و ۶۲ درصد را هم نادیده می‌گیرد.

این نیز از عجائب تأمل‌برانگیز روزگار است که روزنامه اصلاح‌طلب شرق که باید حامی عقلانیت دولت اصلاح‌طلب پزشکیان باشد اما در سمت و سوی معارضه با دولت ایستاده است.

رخدادی که ما را به انتظار و تأمل فرو می‌برد تا ببینیم که دستگاه عریض و طویل رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی در دولت نسبت به این ذبح دستاوردها در یک تریبون اصلاح‌طلب چه موضعی دارد و رجال اطلاع‌رسانی دولت در سمت پزشکیان و همتی هستند یا در سمت دیگر؟!

در عین حال باید امید داشت که در کنار سایر تدابیر تورم‌زدای دولت؛ اقتصاد ایران از کمین عداوت‌ها، سیاه‌نمایی‌ها و خنجرهای از پشت جان سالم به در ببرد و نرخ تورم در سال آینده کاهش یابد.

این رخداد مبارک اقتصادی که انتظار آنرا می‌کشیم البته نیازمند حمایت‌های مردم و سنگر ساختن آنان پیرامون اقدامات درست دولت است.

***

1_mshrgh.ir/1655300

2_mshrgh.ir/1652990

3_ https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-947268