گروه بینالملل مشرق - کریس بمبری (Chris Bambery) روزنامهنگار مشهور اسکاتلندی، فعال سیاسی و کارشناس مسائل غربآسیا، پیشنهادات ایران در مذاکرات ژنو را قابل قبول توصیف کرده است و ابراز امیدواری کرده است که توافق بین طرفین حاصل شود.
گفتگوی کوتاهی با این تحلیلگر مسائل سیاسی در اسکاتلند ترتیب دادیم که متن کامل آن در ادامه آمده است:
مشرق: مذاکرات هستهای ایران و 1+5 را چگونه ارزیابی میکنید؟ چه موانعی بر سر راه این مذاکرات وجود دارد؟
کریس بمبری: آنچه که مسلم است این است که ایران پیشنهادی را در این مذاکرات مطرح کرده که قابل قبول است. اما باز هم برنامه هستهای ایران نیاز به اتفاقنظر اعضا دارد. مشکلی که وجود دارد این است که فرانسه در مذاکرات قبلی در ژنو به دنبال تأمین منافع متحد نزدیک خود یعنی اسرائیل بود و آمریکا هم اطلاعی از برنامه این کشور نداشت.
با این حال، من امید زیادی دارم که این مذاکرات منجر به توافق طرفین خواهد شد؛ زیرا اوباما و جان کری وزیر خارجه آمریکا، در راه رسیدن به توافق با تهران پیشرفت خوبی کردهاند. البته مخالفتهایی از طرف حزب جمهوریخواه و حامیان اسرائیل در آمریکا وجود دارد که البته به مسئله هستهای هم محدود نمیشود بلکه مخالفت با هر گونه توافقی با ایران است.
اما به نظر من اوباما باید همان کاری را بکند که درباره کسری بودجه انجام داد و در مقابل جمهوریخواهان ایستاد و آنها را مجبور به عقبنشینی کرد. بنابراین اوباما و کری باز هم باید همین کار را انجام بدهد، چون آنقدر در مسیر توافق با تهران پیش رفتهاند که دیگر گزینهای جز ادامه راه ندارند. برگشت از این مسیر و تن دادن به سیاستهای جناح راست جمهوریخواه و حمایت از اسرائیل یعنی حرکت به سمت سیاستهایی هجومی. به نظر من نوعی بیداری درباره جنگهای عراق و افغانستان اکنون در واشینگتن به وجود آمده که آمریکا دیگر در شرایطی نیست که بتواند بار دیگر در خاورمیانه دخالت کند. هرچند این چیزی است که اسرائیل و عربستان سعوی از واشینگتن میخواهند. اما اگر بخواهیم سیاست دیگر را اختیار کنیم و از ماجراجوییهای نظامی در خاورمیانه دست بکشیم، باید به توافقی با ایران دست پیدا کنیم.
مشرق: رهبر ایران در سخنرانی امروز خود تأکید کرد که تفاوتی بین رئیسجمهورهای آمریکا وجود ندارد و همه سیاست مشابهی را در قبال ایران دارند. چگونه میتوانیم به کشوری اعتماد کنیم تا بارها با ما دشمنی کرده است؟ حتی اگر توافقی هم حاصل شود طرف آمریکا به آن پایبند میماند؛ چون همه میدانند که در مذاکرات ژنو 2 چگونه فرانسه همه چیز را خراب کرد؛ اما مقامات آمریکایی پس از بازگشت از مذاکرات تقصیر را به گردن ایران انداختند و گفتند با سیاست فرانسه موافق هستند. بنابراین آیا واقعاً میتوانیم به دولت آمریکا اعتماد کنیم؟ مشرق
کریس بمبری: آنچه که مسلم است هر توافقی در مذاکرات منوط به تأمین منافع آمریکا است؛ چرا که این کشور همواره به دنبال منافع خود است. بنابراین این حرف شما صحت دارد؛ آمریکا هنوز هم با انقلاب سال 1979 و تشکیل جمهوری اسلامی ایران و به دنبال آن حادثه گروگانگیری در سفارت آمریکا مشکل دارد. اما درباره این مسأله خاص یعنی برنامه هستهای به نظر من میتوان به توافق رسید. البته دو طرف به دنبال این هستند که توافق به دست آمده پایدار باشد؛ آمریکا باید بداند برای اطمینان از پایداری این توافق مسأله تحریمها را باید در کوتاهمدت حل و فصل کند. هم رهبر ایران و هم آقای روحانی به صراحت گفتهاند که به دنبال توافق هستهای هستند، از قوانین بینالمللی تبعیت میکنند و به هیچ وجه به دنبال ساخت سلاح هستهای نیستند. وقتی آمریکاییها از توافقی پایدار حرف میزنند باید به آن پایبند هم باشند. به نظر من رسیدن به توافق درباره همه چیز ممکن نیست؛ اما صحبتهایی که کری و اوباما درباره صلح کردهاند عکس سیاستهای جناح راست طرفدار اسرائیل است؛ اما اوباما دیگر راه برگشتی از مسیر توافق با ایران ندارد.
مشرق: بسیاری از متخصصین معتقدند دلیل تمایل شدید آمریکا و اروپا به گفتگو با ایران بحران اقتصادی است. آیا میتوان گفت که تحریمها کشورهای غربی را پای میز مذاکره کشانده است؟ مشرق
کریس بمبری: نکته جالب این است که بسیاری از کمپانیهای چند ملیتی ارتباطاتی و نفتی در آمریکا مشتاق به برقراری ارتباط اقتصادی با ایران هستند، بسیاری از کمپانیهای آلمانی و فرانسوی همین الآن هم رابطه بسیار نزدیک اقتصادی با ایران دارند و به نظر من هم برقراری این ارتباطها لازم است. فضای اقتصادی در آمریکا و اروپا هم نشان میدهد که بسیاری از کمپانیهای عظیم خواستار دسترسی به بازار ایران هستند. در گذشته هم واشینگتن و لندن این واقعیت را میدانستند که جمعیت ایران جمعیت جوانی است و فضا برای تبادل اقتصادی با این کشور فراهم است. به نظر من تمایل برای برقراری ارتباط اقتصادی مسلماً وجود دارد.