گروه فرهنگی مشرق - شهرام خرازی ها، منتقد سینما در گفت‌وگو با سینماپرس در مورد فیلم سینمایی «چ» ساخته ابراهیم حاتمی کیا، اظهار داشت: به نظر من «چ» فیلم کاملی نیست. ایده اولیه حاتمی کیا برای پوشش دادن و به تصویر کشیدن فقط دو روز از زندگی شهید چمران و پرهیز آشکار از ساختار بیوگرافیک (زندگینامه ای) توجه برانگیز است.
عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران در ادامه افزود: با وجود تعدد حوادث و خرده داستان های مختلفی که فیلم را به اشغال خود در آورده اند اما ساخته جدید حاتمی کیا به تمام معنا یک فیلم «شخصیت» محور است نه داستان محور. حاتمی کیا سعی کرده تا سفری پرافت و خیز داشته باشد به درون هزار توی ذهن مردی که فراتر از روزگار خود می اندیشید. «چ» از اساس یک اثر روانشناسانه است و دغدغه اصلیش ارائه تصویری قهرمانپردازانه و اسطوره ای از یک چریک نیست.
این منتقد و روزنامه نگار در ادامه افزود: «چ» به هیچ وجه یک اثربیوگرافیک نیست بلکه فیلمی است درباره مردی بسیار پیچیده که می کوشد با «درایت» و «فراست» خود مشکل گشائی کند نه با فشنگ و اسلحه.
خرازی ها ادامه داد: بسیاری از تماشاگران، چمران این فیلم را مبارزی بسیار آرام، سازش پذیر، مردد و محتاط می کنند، حاتمی کیا با «چ» به سراغ همان هاله ای رفته است که معتقدند گرد آدم های کاریزماتیک را فرا گرفته و دیگران را مسحور می کند.
این منتقد در ادامه افزود: نقش چمران در «چ» از آن دست نقش هایی است که حداقل پنجاه درصدش به فیزیک، چهره و نحوه بازی هنرپیشه وابسته است. جزئیات و نمود بیرونی «طمأنینه» ، زیرکی، هوشیاری و گوش بزنگی چمران چیزی نیست که در متن فیلمنامه بتوان بدقت توصیفش کرد؛ این ویژگی ها باید در بازی تماشاگر در بیاید و نمود کند. عرب نیا در بین همکارانش بیشترین شباهت را به چمران دارد (خیلی بیشتر از رضا عطاران، حامد بهداد، امین تارخ و مانی حقیقی که پیش از او قرار بود نقش اصلی «چ» را بازی کنند) اما چمران، حاتمی کیا به جز چهره باید واجد کاریزمایی باشد که در فریبرز عرب نیا و بازی اش وجود ندارد. بازیگران تئاتر معمولا بهتر از هنرپیشگان سینما می توانند این کاریزما را نمایش دهند و چه خوب بود که حاتمی کیا این نقش را به یک نفر از بازیگران مطرح و توانمند تئاتر می سپرد.
این منتقد در ادامه افزود: سکانس مذاکره چمران با دکتر عنایتی اصلا از سینما نشان ندارد! این سکانس از نظر فرم، ماهیت رادیویی و از نظر محتوا، ماهیت سخنرانی، بیانیه و مقاله را دارد و هیچ «اکت» خاص یا تأثیرگذاری در آن دیده نمی شود. دیالوگ بر کل صحنه غلبه دارد. دوربین فاقد کارکرد است فقط صحنه را ضبط می کند.
خرازی ها در مورد صحنه آرایی فیلم اذعان داشت: صحنه ها از طراحی خوبی برخوردارند و برخی از این حیث، ضعیف و مخدوشند. در نخستین سکانس ها حاتمی کیا اصل را بر فضاسازی گذاشته است: در سطح شهر نماهای مختلفی از فعالیت های مجاهدین خلق، تجزیه طلب ها و...را می بینیم.
خرازی ها ادامه داد: محل کار اصغر وصالی طراحی صحنه خوبی دارد و از لحاظ سندیت آکسسوارها و نزدیک بودن به واقعیت و بسیار باورپذیر است. با در نظر داشتن صحنه هایی که برشمردیم و صحنه های دیگر می توان این گونه نتیجه گرفت که طراحی صحنه توانسته در بازنمایی درست واقعیت تاریخ نقش مؤثری داشته باشد.
این منتقد و روزنامه نگار در ادامه افزود: «چ» بر اساس خلق و گسترش «موقعیت» پیش می رود. تقریبا اکثر سکانس های فیلم هر کدام برای خود یک «موقعیت» محسوب می گردند.
این منتقد در پایان خاطرنشان کرد: «چ» زیرکانه به ذهنیت مخاطب در مورد چمران و آن چه که در تاریخ اتفاق افتاده، جهت می دهد. شخصیتی که در فیلم حاتمی کیا را نمایندگی می کند اصغر وصالی است بالاخص آن جا که خطاب به چمران می گوید تو بیشتر چمران بازرگانی تا چمران خمینی. شاید روزی فیلمی هم درباره سازنده «چ» ساخته شود با نام «ح».
اگر از سفرهای نوروزی امسال گزارش مکتوب، گزارش تصویری یا فیلم تهیه کردید به آدرس همیشگی ما یعنی "culture@mashreghnews.ir" ارسال کنید تا به نام خودتان و در سریع ترین زمان ممکن منتشر شود. یادتان باشد که به بهترین آثار ارسالی که تا پایان فروردین ماه به دست ما برسند، علاوه بر درج اثر آنها در بخش "اخبار ویژه" پنج جایزه نقدی 2 میلیون ریالی اهدا خواهد شد.
عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران در ادامه افزود: با وجود تعدد حوادث و خرده داستان های مختلفی که فیلم را به اشغال خود در آورده اند اما ساخته جدید حاتمی کیا به تمام معنا یک فیلم «شخصیت» محور است نه داستان محور. حاتمی کیا سعی کرده تا سفری پرافت و خیز داشته باشد به درون هزار توی ذهن مردی که فراتر از روزگار خود می اندیشید. «چ» از اساس یک اثر روانشناسانه است و دغدغه اصلیش ارائه تصویری قهرمانپردازانه و اسطوره ای از یک چریک نیست.
این منتقد و روزنامه نگار در ادامه افزود: «چ» به هیچ وجه یک اثربیوگرافیک نیست بلکه فیلمی است درباره مردی بسیار پیچیده که می کوشد با «درایت» و «فراست» خود مشکل گشائی کند نه با فشنگ و اسلحه.
خرازی ها ادامه داد: بسیاری از تماشاگران، چمران این فیلم را مبارزی بسیار آرام، سازش پذیر، مردد و محتاط می کنند، حاتمی کیا با «چ» به سراغ همان هاله ای رفته است که معتقدند گرد آدم های کاریزماتیک را فرا گرفته و دیگران را مسحور می کند.
این منتقد در ادامه افزود: نقش چمران در «چ» از آن دست نقش هایی است که حداقل پنجاه درصدش به فیزیک، چهره و نحوه بازی هنرپیشه وابسته است. جزئیات و نمود بیرونی «طمأنینه» ، زیرکی، هوشیاری و گوش بزنگی چمران چیزی نیست که در متن فیلمنامه بتوان بدقت توصیفش کرد؛ این ویژگی ها باید در بازی تماشاگر در بیاید و نمود کند. عرب نیا در بین همکارانش بیشترین شباهت را به چمران دارد (خیلی بیشتر از رضا عطاران، حامد بهداد، امین تارخ و مانی حقیقی که پیش از او قرار بود نقش اصلی «چ» را بازی کنند) اما چمران، حاتمی کیا به جز چهره باید واجد کاریزمایی باشد که در فریبرز عرب نیا و بازی اش وجود ندارد. بازیگران تئاتر معمولا بهتر از هنرپیشگان سینما می توانند این کاریزما را نمایش دهند و چه خوب بود که حاتمی کیا این نقش را به یک نفر از بازیگران مطرح و توانمند تئاتر می سپرد.
این منتقد در ادامه افزود: سکانس مذاکره چمران با دکتر عنایتی اصلا از سینما نشان ندارد! این سکانس از نظر فرم، ماهیت رادیویی و از نظر محتوا، ماهیت سخنرانی، بیانیه و مقاله را دارد و هیچ «اکت» خاص یا تأثیرگذاری در آن دیده نمی شود. دیالوگ بر کل صحنه غلبه دارد. دوربین فاقد کارکرد است فقط صحنه را ضبط می کند.
خرازی ها در مورد صحنه آرایی فیلم اذعان داشت: صحنه ها از طراحی خوبی برخوردارند و برخی از این حیث، ضعیف و مخدوشند. در نخستین سکانس ها حاتمی کیا اصل را بر فضاسازی گذاشته است: در سطح شهر نماهای مختلفی از فعالیت های مجاهدین خلق، تجزیه طلب ها و...را می بینیم.
خرازی ها ادامه داد: محل کار اصغر وصالی طراحی صحنه خوبی دارد و از لحاظ سندیت آکسسوارها و نزدیک بودن به واقعیت و بسیار باورپذیر است. با در نظر داشتن صحنه هایی که برشمردیم و صحنه های دیگر می توان این گونه نتیجه گرفت که طراحی صحنه توانسته در بازنمایی درست واقعیت تاریخ نقش مؤثری داشته باشد.
این منتقد و روزنامه نگار در ادامه افزود: «چ» بر اساس خلق و گسترش «موقعیت» پیش می رود. تقریبا اکثر سکانس های فیلم هر کدام برای خود یک «موقعیت» محسوب می گردند.
این منتقد در پایان خاطرنشان کرد: «چ» زیرکانه به ذهنیت مخاطب در مورد چمران و آن چه که در تاریخ اتفاق افتاده، جهت می دهد. شخصیتی که در فیلم حاتمی کیا را نمایندگی می کند اصغر وصالی است بالاخص آن جا که خطاب به چمران می گوید تو بیشتر چمران بازرگانی تا چمران خمینی. شاید روزی فیلمی هم درباره سازنده «چ» ساخته شود با نام «ح».
اگر از سفرهای نوروزی امسال گزارش مکتوب، گزارش تصویری یا فیلم تهیه کردید به آدرس همیشگی ما یعنی "culture@mashreghnews.ir" ارسال کنید تا به نام خودتان و در سریع ترین زمان ممکن منتشر شود. یادتان باشد که به بهترین آثار ارسالی که تا پایان فروردین ماه به دست ما برسند، علاوه بر درج اثر آنها در بخش "اخبار ویژه" پنج جایزه نقدی 2 میلیون ریالی اهدا خواهد شد.
