به گزارش روزنامه انگلیسی "دیلی میل"، اگرچه دیوید کامرون در اظهارات خود می‌گوید از رأی منفی مردم اسکاتلند به استقلال از بریتانیا "مطمئن" است و می‌داند آن‌هایی که هنوز تصمیم خود را نگرفته‌اند به عدم جدایی از بریتانیا رأی خواهند داد، اما درباره نتایج این همه‌پرسی به شدت نگران است و این نگرانی از اهمیت اسکاتلند برای انگلستان نشأت می‌گیرد.

خبرنگار بین‌الملل مشرق در این خصوص با "کریس بامبری" فعال و تحلیلگر سیاسی اسکاتلندی و عضو سابق "حزب سوسیالیست کارگر" این کشور مصاحبه کرده و درباره انگیزه مقامات اسکاتلند از برگزاری این همه‌پرسی و همچنین احتمال استقلال این کشور از پادشاهی متحده بریتانیا پرسیده است.

چرا این همه‌پرسی برگزار می‌شود؟

دلیل برگزاری این همه‌پرسی این است که دو سال پیش حزب ملی اسکاتلند اکثر کرسی‌های پارلمان کشور را تصاحب کرد و نه تنها خواسته این حزب بلکه به نوعی خواسته مردم هم همین بود که همه‌پرسی برگزار شود و از مردم پرسیده شود که آیا می‌خواهند عضوی از پادشاهی متحده بریتانیا باقی بمانند یا خیر. در سال‌‌های اخیر سیاست‌‌های اسکاتلند با سیاست‌‌های انگلستان فاصله زیادی گرفته است. از جمله این‌که از نظر اسکاتلند، رفاه مردم نسبت به منافع شرکت‌های بزرگ اولویت دارد و همچنین حفظ عدالت از کسب سود در بازار مهم‌تر است. این بدان معناست که اسکاتلند بیش‌تر یک کشور سوسیال دموکراتیک است و به مردم خود بها می‌دهد، نه این‌که فقط منافع شرکت‌های بزرگ را در نظر بگیرد.

دلایل دیگری هم هست، مثلاً اسکاتلند آن اندازه‌ای که انگلستان با ورود مهاجران مخالف است، سیاست‌‌های ضدمهاجرتی ندارد. حتی می‌توان گفت اسکاتلند از مهاجرانی استقبال می‌کند که به این کشور بیایند و به اقتصاد کمک کنند و به مردم کمک کنند. مسئله مهم دیگر هم این‌که اسکاتلند هیچگاه از ماجراجویی‌های نظامی در کشورهای دیگر، مثل جنگ عراق، حمایت نمی‌کند. در حالی که بسیاری از بخش‌های دیگر در پادشاهی متحده با این سیاست مخالف نیستند. مردم ما معتقدند تا زمانی که ما بخشی از پادشاهی متحده باشیم، مجبور هستیم از این سیاست خارجی پیروی کنیم، یعنی باید همیشه در کنار آمریکایی‌ها باشیم. واضح‌ترین مثال این مسئله هم جنگ غزه بود. دولت در لندن از اسرائیل حمایت کامل کرد، در حالی که دولت در "ادینبرو" پایتخت اسکاتلند از اسرائیل انتقاد کرد و حتی به مردم غزه کمک مالی هم کرد. بنابراین اختلاف بین انگلستان و اسکاتلند در حال افزایش است و این یکی از دلایلی است که مردم می‌خواهند این همه‌پرسی برگزار شود و مردم تصمیم بگیرند که آیا می‌خواهند در پادشاهی متحده بمانند یا خیر.

ایرلند شمالی برای جدا شدن از بریتانیای کبیر، مجبور به سال‌‌ها مبارزه مسلحانه شد. چگونه اسکاتلند می‌تواند بدون هیچ مشکلی همه‌پرسی را برگزار کند و در این‌باره تصمیم بگیرد؟

اسکاتلند همه‌پرسی برگزار می‌کند چون اکثریت مردم می‌خواهند برگزار شود. متأسفانه در مورد ایرلند شمالی، بخشی از مردم تحت حمایت انگلستان بودند و بنابراین بین این افراد با اکثریت ایرلندی‌ها درگیری و جنگ به وجود آمد. این در حالی است که اسکاتلند همواره هم‌جایگاه با انگلستان بوده است. حتی زمانی که "بریتانیای کبیر" تشکیل شد، بخشی از خاندان سلطنتی اسکاتلند در قدرت باقی ماند. ایرلند یک مستعمره بود و تاریخ بسیار متفاوتی از اسکاتلند داشت. وقتی انگلستان دید که دیگر نمی‌تواند ایرلند را حفظ کند، جنگی در این کشور به راه انداخت. وضعیت در اسکاتلند بسیار متفاوت است. پارلمان اسکاتلند گفته است که این همه‌پرسی باید برگزار شود و بنابراین این اتفاق می‌افتد. اگر مردم اسکاتلند تصمیم بگیرند پادشاهی متحده را ترک کنند، دولت لندن هم این تصمیم را خواهد پذیرفت.

مردم اسکاتلند نفرت زیادی از دولت لندن دارند. با این حال، نظرسنجی‌هایی که منتشر می‌شود این نفرت را نشان نمی‌دهد. اکثر این نظرسنجی‌ها در بهترین حالت، چند درصد رأی بیش‌تر به جدایی اسکاتلند از بریتانیا را نشان می‌دهند. تحلیل شما از این نظرسنجی‌ها چیست؟

در نظرسنجی‌ها هم تنها چند درصد بین "بله" و "خیر" به جدایی از بریتانیا اختلاف وجود دارد، شاید حدود 5 یا 6 درصد. نتیجه نهایی را باید واگذار کنیم به زمانی که همه‌پرسی نهایی برگزار شود. اتفاقاً همین نظرسنجی‌ها موجب نگرانی مقامات لندن هم شده است. ضمن این‌که نظرسنجی‌ها فضای متفاوتی از همه‌پرسی نهایی دارد. همه‌پرسی اسکاتلند بیش‌تر بر این مسئله تأکید دارد که وابستگی دولت اسکاتلند به دولت انگلستان غیردموکراتیک است.

مسئله دیگر این‌که مردم اسکاتلند احساس می‌کنند اولویت دولت لندن بها دادن به بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ است و نه برقراری عدالت درباره مردم. بنابراین نه تنها بحث دموکراسی مطرح است، بلکه این‌که مردم می‌بینند عدالتی که به دنبال آن هستند در دولت لندن پیدا نمی‌شود و باید به دولت اسکاتلند متکی باشند، و فرقی که چه کسی در صدر دولت لندن باشد، چه مارگارت تاچر باشد، چه تونی بلر و چه دیوید کامرون.

برای انگلستان چه اندازه اهمیت دارد که اسکاتلند از بریتانیا جدا نشود؟

فوق‌العاده مهم است. همه مقامات دولتی در لندن به شدت نگران هستند که مردم اسکاتلند ممکن است به همه‌پرسی پاسخ مثبت بدهند. دلیل این نگرانی این است که اگر مردم پاسخ مثبت بدهند، حضور انگلیس در شورای امنیت سازمان ملل به مخاطره می‌افتد، زیرا در حال حاضر "بریتانیای کبیر" در شورای امنیت عضو است نه "انگلستان". به علاوه، محل استقرار سلاح‌های هسته‌ای انگلستان در اسکاتلند است و دولت اسکاتلند قول داده که اگر مستقل شود، این سلاح‌ها را به انگلستان منتقل نخواهد کرد. همچنین انگلستان به یکی از شرکای کوچک‌تر آمریکا تبدیل می‌شود و اقتصاد لندن نیز در دنیا بسیار تضعیف می‌شود.

بنابراین این مسئله برای مقامات در لندن مسئله بسیار بزرگی است. می‌دانند که مستقل شدن اسکاتلند برای دیوید کامرون بسیار گران تمام خواهد شد. اعضای حزب خود او در پارلمان، یعنی محافظه‌کاران لندن، کامرون را شخصی خواهند دید که اسکاتلند را از دست داد و این مسئله برای اعتبار مقامات لندن به هیچ عنوان خوب نیست.

برخی از خبرها حاکی از این است که تعدادی از اعضای پارلمان انگلستان به شهرهای مختلف اسکاتلند رفته‌اند و تلاش دارند مردم را متقاعد کنند که به این همه‌پرسی پاسخ منفی بدهند. دولت لندن چه اقداماتی برای نگه داشتن اسکاتلند و متقاعد کردن مردم به دادن پاسخ منفی به همه‌پرسی انجام داده است؟

دولت لندن از هیچ تلاشی برای ارعاب مردم دریغ نکرده است. می‌گویند اسکاتلند نمی‌تواند مستقل شود، واحد پولی جداگانه نخواهد داشت، اسکاتلند نمی‌تواند عضوی از اتحادیه اروپا شود، و بسیاری از این دست حرف‌ها اما مشکلی که دولت لندن با آن مواجه است این است که حزب محافظه‌کار دیوید کامرون در اسکاتلند محبوبیتی ندارد. اسکاتلندی‌ها حتی جوکی هم در این‌باره دارند: تعداد پانداهای غول‌پیکر در اسکاتلند از تعداد نماینده‌های محافظه‌کار این کشور در پارلمان بیش‌تر است. و این واقعیت هم دارد، چون هر بار که دیوید کامرون به اسکاتلند می‌آید و سخنرانی می‌کند، اتفاقاً مردم بیش‌تر با او مخالف می‌شوند. خود او هم با این واکنش مردم آشناست و بنابراین می‌داند به نفع مقامات لندن و به خصوص خود دیوید کامرون است که کاری به کار کمپین‌های همه‌پرسی در اسکاتلند نداشته باشند.

با این وجود، همه کمپین‌هایی که لندن به راه انداخته، در مخالفت با این استقلال‌طلبی بوده است. خود این مسئله باعث عصبانیت بیش‌تر مردم اسکاتلند شده و مردم احساس می‌کنند که مقامات لندن می‌خواهند با زور و ترس آن‌ها را از استقلال دور کنند، بنابراین اگر این کمپین‌ها نتیجه‌ای هم داشته، نتیجه معکوس برای مقامات لندن بوده است.

به نظر شما نتیجه همه‌پرسی چه می‌شود؟ آیا اسکاتلند از بریتانیا جدا می‌شود یا خیر؟

اگر از من بپرسید می‌گویم نتیجه مسلماً مثبت است. بی‌شک مردم حضوری بزرگ در 18 سپتامبر خواهند داشت و به نظر من هر چه حضور مردم بیش‌تر باشد، احتمال پاسخ مثبت هم به این همه‌پرسی بیش‌تر است. به نظر من هر چه در طبقات اجتماعی بالاتر می‌روید، احتمال پاسخ مثبت هم بیش‌تر می‌شود. ضمن این‌که قشرهای پایین‌تر جامعه هم که به دنبال عدالت اجتماعی هستند، به این همه‌پرسی پاسخ مثبت خواهند داد.

"آلکس سالموند" و "دیوید کامرون" پس از توافق درباره برگزاری همه‌پرسی

آن‌چه شاید برای غرب اهمیت زیادی داشته باشد این است که بسیاری از مردم منطقه خودمختار "کاتالونیا" در اسپانیا هم چشم به نتایج این همه‌پرسی بسته‌اند و اگر مردم اسکاتلند پاسخ مثبت به همه‌پرسی بدهند، ممکن است مردم کاتلونیا هم تشویق بشوند تا همه‌پرسی مشابهی برگزار کنند.

در صورت پاسخ مثبت مردم به همه‌پرسی، اسکاتلند تا چه اندازه و از چه ابعادی از انگلستان مستقل خواهد شد؟

استقلال در حد ترسیم مرزها خواهد بود، البته این‌گونه نیست که لازم باشد گذرنامه جدا برای سفر به انگلستان تهیه کنیم، اما از سوی دیگر نیاز به تهیه گذرنامه برای سفر از ایرلند به انگلستان هم ندارید. نیاز به گذرنامه برای سفر به بسیاری از کشورهای اروپا از بین رفته است، شما می‌توانید بدون گذرنامه از فرانسه به بلژیک هم سفر کنید، چرا که منطقه تجارت آزاد در اتحادیه اروپا برقرار شده است و بسیاری از قوانین گمرکی و غیره تغییر کرده است.

اما استقلال به این معنا خواهد بود که دولت در اسکاتلند می‌تواند کاری را انجام بدهد که مدت‌هاست صحبتش در این کشور هست: افزایش مالیات افرادی که ثروت زیادی دارند، و خرج کردن این مالیات برای بهبود رفاه و خدمات اجتماعی سایر اقشار مردم. این کاری است که ایدئولوژی تجارت آزاد به ما اجازه نمی‌دهد انجام دهیم، اما اسکاتلندی که مستقل باشد می‌تواند این قوانین را تصویب و اجرا کند. بنابراین مردم به این همه‌پرسی پاسخ مثبت خواهند داد. بحث‌های داغی هم‌اکنون در اسکاتلند برقرار است درباره این‌که با استقلال اسکاتلند می‌توان صنعت را بازسازی کرد و برای افراد ماهر اشتغال‌زایی کرد، به جای حمایت از بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ، سیاستی است که دولت انگلستان اکنون بر ما تحمیل کرده است.