اگر بخواهید فهرستی از نقاط قوت آقای مهندس ضرغامی در اداره 10 ساله صدا و سیما را ارائه کنید، به چه مواردی اشاره خواهید کرد؟
به لطف الهی، جناب آقای مهندس ضرغامی در دوره 10 ساله مدیریتشان توفیقات بزرگی داشتند که بیان همۀ آنها در این فرصت ممکن نیست. صرف نظر از تحوّلات بزرگ فناوری در رسانه ملّی به ویژه تبدیل فناوری آنالوگ به دیجیتال، یا تنوعبخشی و گسترش برنامهها، صداوسیما طی 10 سال گذشته، نقش منحصربفردی در حماسه آفرینیهای ملت ایران داشته است. این حماسه آفرینیها، هم شامل چندین انتخابات مهم و سرنوشتساز و هم شامل راهپیماییهای عظیم و ملّی میشود. علاوه بر این، در این دوره مدیریتی، با قضیه فتنه 88 نیز روبرو بودیم که صدا و سیما در روشنگری ملّی و افشاسازی توطئههای دشمنان، خوب و هوشمندانه عمل کرد. در فتنه 88، دستگاه رسانهای جریان معارض انقلاب اسلامی با تمام توان به میدان آمده بود، لکن صداوسیما موفق شد با تدبیر و شجاعت، اقدامات پلید آنها را خنثی کند و زمینهساز خیزش 9 دی شود.
صدا و سیما چگونه میتواند از ظرفیت نیروهای جوان، انقلابی و متخصص در سمتهای مدیریتی، تولید و اجرای برنامههای متناسب با آرمانهای نظام اسلامی بهرهگیری کند؟
امروز بحمدالله اکثر نیروهای سازمان صداوسیما متدیّن و انقلابی هستند. در عین حال، طبیعی است رسانه ملّی دائماً نیازمند جذب و بکارگیری نیروهای حزباللهی و توانا در بخشهای گوناگون سازمان است. علی القاعده، دانشگاه صداوسیما مهمترین مسیر برای جذب هدفمند چنین نیروهایی محسوب میشود، اما یکی دیگر از راههای مؤثر برای جذب، میدانهای تولید در داخل و خارج صداوسیماست. به نظر میرسد در جریان تولید، امکان شناخت و حتی پرورش استعدادها فراهمتر است. امروز با تحولاتی که در عرصه فناوری بوجود آمده، کانونهای تولیدی خصوصاً در بخشهای مردمی متکثر شده و وجود این کانونها از جهات گوناگون من جمله موضوع کادریابی و کادرسازی فرصتهای مهمی را برای رسانه ملی مهیا کرده است.
صدا و سیما در زمینه سبک زندگی اسلامی-ایرانی چه کارهایی باید انجام دهد؟
تحول در سبک زندگی مردم به معنی مقابله با سبک زندگی منحط غربی و ترویج سبک زندگی اسلامی، مهمترین رسالت رسانه ملی محسوب میشود و انتظار میرود صداوسیما برای این منظور سرمایهگذاری وسیع و جدّیای داشته باشد. در عین حال، به نظر میرسد هنر رسانه ملی این است که مقابله با سبک زندگی غربی و اشاعه سبک زندگی اسلامی را در رگها و مویرگهای رسانه جاری و ساری کند و مانند روح به کالبد همه برنامهها بدمد. به بیان واضح تر، موضوع سبک زندگی، موضوعی نیست که بتوان با آن فقط به صورت نقطهای روبرو شد.
ارائه تصویر درست از توانمندیها و پیشرفتهای جمهوری اسلامی ایران توسط صدا و سیما باید چگونه انجام شود؟
فکر میکنم در این زمینه، هیچگاه حق نظام به درستی ادا نشده است، نه فقط در صداوسیما بلکه در همه رسانهها. به بیان دیگر، هنوز بخش قابلتوجهی از توفیقات یا پیشرفتهای نظام جمهوری اسلامی به صورت هنرمندانه برای مردم تشریح نشده است. همین کمکاری موجب شده تا رسانههای معارض انقلاب فرصت سیاهنمایی و دروغپردازی علیه نظام را پیدا کنند. برای جبران، به نظر میرسد اولاً، مسلط کردن گفتمان واقعبینی در برنامهها ضروری است. تسلط این گفتمان، زمینه مواجهۀ متوازن و متعادل با نقاط قوت و ضعف نظام را مهیّا میکند و بهویژه جلوی بزرگنمایی نقاط ضعف را میگیرد. ثانیاً، لازم است مستمراً چندین خط تولید قوی خصوصاً در عرصه مستندسازی، البته با کمک دستگاههای نظام شکل بگیرد تا ابعاد و زوایای گوناگونی از پیشرفتهای کشور را به مردم نشان دهند.
نظر شما درباره افزایش شبکههای صدا و سیما در حوزههای استانی، ورزشی، بهداشت، اقتصاد، فرهنگ، طنز و ... چیست؟ آیا صدا و سیما باید فقط به دنبال افزایش کمّی باشد و یا به کیفیت کار نیز توجه کند؟
به نظر میرسد گسترش شبکهها با انگیزه تنوعبخشی به برنامهها و پاسخگویی به نیازهای مختلف مخاطب، فی نفسه، کار خوبی است، لکن یک شرط اساسی دارد و آن، امکان تأمین برنامههای کیفی بر اساس اهداف و موازین ارزشی است. مادام که این شرط وجود داشته باشد تکثیر شبکهها مفید است. از طرف دیگر، باید مراقب بود تعدّد شبکهها و در نظر گرفتن سلایق گوناگون، دریافت پیامهای اصلی رسانه ملی در امور حیاتی اعم از فرهنگی، سیاسی و اقتصادی توسط مردم را مختل نکند.
به نظر شما، صداوسیما در فضای رقابت با رسانههای گوناگون از جمله رسانههای ماهوارهای چه رویکردی را باید در نظر داشته باشد؟
در گفتمان انقلاب اسلامی، رقابت رسانهای زمانی مشروع و مقبول است که محکمات و مسلمات ارزشی کاملاً رعایت شود. طبیعی است، رسانه وابسته به انقلاب اسلامی به هر قیمتی به دنبال افزایش مخاطبان خود نیست؛ از طرف دیگر، مزیّتهای منحصر بفردی دارد که میتواند با تکیه بر آنها، همچنان از تمامی رسانههای رقیب یا شبه رقیب سبقت بگیرد و کار آنها را کساد کند.
صدا و سیما در حوزه اطلاعرسانی شفاف، سریع و دقیق از تحولات داخلی و خارجی باید چه معیارهایی را در نظر بگیرد؟
مهمترین معیارها را خودتان در سؤال بیان نمودید. صحّت، دقّت، وضوح و سرعت بهویژه با ملاحظه نیازها و علایق حقیقی مخاطب، آن هم در تراز ملّی و همچنین رعایت مصالح عمومی، معیارهای مهمی هستند که هرگونه اطلاعرسانی باید مطابق آنها صورت بگیرد، البته همانطور که اشاره کردم، در نظر گرفتن نیازهای واقعی مردم و منظور کردن تراز ملّی در اطلاعرسانی بسیار مهم است.
نباید توقع داشت صداوسیما در امر اطلاعرسانی فقط نیازها یا مطالبات عده خاصی را دنبال کند یا منافع و مصالح عمومی را قربانی اغراض جناحی کند. توجه داشته باشید که چه بسا، یکی از مهمترین دلایل انحصاری شدن رسانه ملی در قانون اساسی، خارج کردن صداوسیما از سلطه جناحها و جریانات سیاسی و کمک به برقراری عدالت رسانهای باشد؛ چیزی که امروز برخی از گروههای سیاسی آن را برنمیتابند.
مدیر آینده صدا و سیما باید در چه حوزههایی ورود جدیتری داشته باشد تا ضعفهای موجود در حوزه رسانه ملی را برطرف نماید؟
مدیریت صداوسیما همواره با پیچیدگیهایی روبرو بوده است. لذا، نباید تصور کرد اداره صداوسیما کار سادهای است. به لطف الهی، رئیس جدید سازمان صداوسیما، علاوه بر سابقه طولانی و موفق در رسانه ملی، از توانایی فکری و مدیریتی بالایی برخوردار است. بنابراین، باید منتظر بود تا در سالهای آینده تحولات مهمی در رسانه ملی رخ دهد. به نظر حقیر، صداوسیما باید دائماً خود را در خط مقدم جبهه انقلاب اسلامی ببیند و در این جهت برنامهریزی کند. در عین حال، راهاندازی کانونهای بزرگ تولیدی خصوصاً در خارج از صداوسیما، تقویت سازمان در زمینه مهندسی پیام و همچنین حضور قوی در فضای مجازی میتواند مهمترین عرصههای کاری سازمان صداوسیما طی سالهای آینده به شمار آید.