از شرایط عمومی پذیرش دانشجو در این دانشگاه می‌توان به دارا بودن درجه سرگردی، ارائه مدرک کارشناسی مورد تایید وزارت علوم از دانشگاه‌های داخل یا خارج از کشور اشاره کرد. همچنین سنوات خدمت دانشجویان به هنگام ورود به دافوس باید حداقل ۱۵ و حداکثر ۲۴ سال باشد.
دانشگاه ستاد فرماندهی و ستاد آجا (دانشگاه جنگ) علاوه بر اجرای برنامه‌های آموزشی مصوبه وزارت علوم به‌گونه‌ای که دانشگاه قادر باشد دروس مشترک و تخصصی را در شش شاخه زمینی، پدافند هوایی، هوایی، دریایی، جنگال و سایبر و پشتیبانی خدمات رزمی آموزش دهد، تهیه و پیشنهاد طرح‌های آموزشی به مقامات و مراجع ذی‌ربط و اجرای برنامه‌های تحقیقاتی و مطالعاتی در زمینه‌های مرتبط را نیز در حیطه وظایف کاری خود جای داده است که دفاع پرس به جهت شناخت بیشتر این مجموعه و نحوه عملکرد گروه‌های آموزشی تخصی آن گفت‌و‌گویی را با امیر حسین ولی‌وند زمانی فرمانده دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا انجام داده، که مشروح آن در ذیل آمده است.
لطفا به‌طور کلی دوره دافوس و شرایط ورود به آن را شرح دهید؟
دافوس یا دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران متولی آموزش افسران رده میانی به بالای ارتش و نیروهای مسلح است که این افراد با شرکت در این دوره نظامی راهبردی خود را برای تصدی مشاغل میانه به بالا در یگان‌ها آماده می‌کنند.
لذا در این راستا الزامات ورود به دافوس از طریق ارتش جمهوری اسلامی ایران که شامل چندین مورد است باید از سوی متقاضیان لحاظ شود، اول ارائه مدرک کارشناسی دانشگاهی مورد تایید وزارت علوم تحقیقات و فن‌آوری، دوم داشتن پیشینه خدمتی سالم و قابل قبول در گذشته تا رسیدن به درجه سرگردی، (حداقل 15سال خدمت) سوم طی دوره‌های مختلف نظامی خصوصا گذراندن دوره عالی رسته‌ای، چهارم قبول شدن در آزمون ورودی زیر نظر سازمان سنجش و آموزش کشور و پنجم پذیرفته شدن در مصاحبه داخلی دانشگاه بعد از آزمون است، که تحصیل این موارد شرایط سختی را برای ورود یک افسر به این مقطع ایجاد می‌کند.
سطح تقاضا و اشتیاق افسران برای ورود به دانشگاه جنگ چه میزان است؟
اگرچه گذراندن این مقطع برای افراد اجباری نیست، اما هر ساله تعداد بی‌شماری داوطلب برای گذراندن این مقطع ثبت نام می‌کنند که فقط تعداد مورد نظر که از شایستگی لازم برخوردارند اجازه ورود به دافوس را پیدا می‌کنند که این خود بیانگر سطح عالی آموزش و همچنین دشواری گذراندن این مقطع است.
برخلاف کارشناسی ارشد رایج در دانشگاه‌های سطح کشور این دانشگاه مجرب‌ترین افسرانی را که در سالیان گذشته مقطع کارشناسی را با نمرات بالا گذرانده‌اند، و با کوله‌باری از تجربه را در رسته‌های مختلف نظامی می‌پذیرد. طبعا افرادی که در این مقطع پذیرفته می‌شوند، کارشناسان مجرب و زبده در حوزه تخصصی خود هستند که در این دانشگاه در مقطع کارشناسی ارشد به تحصیل می‌پردازند.
شیوه و نحوه تدریس در این دوره‌ها به چه صورت است؟
وجه تمایز کلاس‌های دافوس براساس تجربه بدست آمده، در ایجاد فضایی آزاد جهت انجام مباحثه علمی حول محور مسائل مطرح شده از سوی استاد است، زیرا دانشجوی ما ملزم به پذیرش همه مطالبی که استاد می‌گوید نیست و می‌تواند در فضای مبتنی بر آزادی بیان و تفکر، دیدگاه‌های خود را مطرح کند و حتی با استاد وارد بحث‌های چالشی شود، لذا باور داریم تا بحث و تبادل اطلاعات میان دانشجو و استاد نباشد اهمیت مطلب به خوبی ادا نمی‌شود و دانشجو آنچه را که باید عمیقا درک کند، متوجه نمی‌شود.
آیا دافوس برای ارائه راهکارهای خود به دانشجو از شیوه‌های رایج در گذشته استفاده می‌کند؟
برخلاف رویه‌ای که در گذشته خصوصا در دوران قبل از انقلاب اسلامی در دافوس رایج بود ما امروز چیزی به‌عنوان "پاسخ مدرسه" نداریم. وقتی که در گذشته درسی داده می‌شد، در انتهای دوره از طرف دانشگاه یک‌سری موارد مکتوب تحت عنوان "پاسخ دافوس برای شما" به دانشجو ارائه می‌شد، با این توجیه که دانشجو می‌تواند در موارد مشابه عملیاتی از آن بهره‌مند شود و آن را در یگان‌های خدمتی برحسب شرایط اعمال کند!
اما دافوس امروز این کار را نمی‌کند، زیرا معتقدیم بهترین راهکار براساس سنجش شرایط موجود و در نظر گرفتن همه جوانب اعم از نوع تهدید، فضای بین‌المللی، و فضای حاکم بر صحنه جنگ، فضای داخلی و... به‌دست می‌آید که فرد باید با تجزیه و تحلیل موضوعات مختلف به آن برسد، که اگر اینگونه باشد، آن قطعا بهترین راهکار خواهد بود. ما وضعیت‌های مختلف را طبق شرایط بحرانی برای دانشجو مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهیم تا قدرت تصمیم‌گیری دانشجو را در شرایط بحرانی ارتقاء دهیم.
اینکه ما بخواهیم راهکاری را به دانشجوی دافوس دیکته کنیم که طبق آن در صحنه عملیات عمل کند، از نظر ما صحیح نیست، زیرا ممکن است به خاطر عدم شناخت صحیح و درک نامناسب از شرایط، نتیجه‌ای کامل احراز نشود؛ مثلا دانش‌پایه‌ای سناریویی را با درک مناسب و ادله خود به راهکار "الف" می‌رساند و دانش‌پایه‌ای دیگر همان سناریو را با استفاده از ادله قابل دفاع، به راهکار"ب" می‌رساند؛ البته استادان ما به بهترین راهکار اهمیت می‌دهند.
ولی هدف ما این است که دانشجویان در اینجا به اصل موضوع توجه کنند، و نه الزاما به پاسخ موضوع؛ همچنان‌که افسران ما باید با توجه به شرایط و نوع تهدید، بهترین تصمیم را در جهت بهبود وضعیت بحرانی اتخاذ کنند.
معمولا در دنیا دافوس‌ها اول افسر ستاد تربیت می‌کنند و بعد فرمانده، یعنی تلاش بر این است که در وحله اول یک افسر کارآزموده ستاد تربیت شود و آن فردی است که برای فرمانده با توجه به شرایط موجود تصمیم‌سازی می‌کند؛ یعنی شرایط محیطی منطقه را کاملا بررسی کند، وضعیت را از جوانب مختلف در حوزه خود بسنجد، و سپس بهترین تصمیمات را بسازد و با توجه به شرایط موجود بهترین تصمیم را به فرمانده پیشنهاد دهد، که از بین آنها فرمانده بهترین را انتخاب و تصمیم‌گیری کند.
پس اولویت اول ما تربیت افسران زبده ستاد است؛ البته ما فرماندهان خوبی هم در اینجا تربیت می‌کنیم.
حضور دانشجویان خارجی در دانشگاه جنگ
درباره شرح وظایف گروه‌های آموزشی و تخصصی دافوس توضیح دهید؟
مقطع دافوس به چند گروه آموزشی تخصصی تقسیم می‌شود که دانشجویان با توجه به رسته و تخصص خود در نیرو و سازمان مربوطه به این گروه‌های چندگانه ما می‌پیوندند.
برای مثال گروه اول ما در دافوس گروه آموزش تخصص‌های زمینی است، لذا هرکس از هر نیرو و سازمانی که به دافوس آمده اگر رسته‌اش مرتبط با یکی از مجموعه‌های پیاده، زرهی، توپخانه، مهندس، اطلاعات نظامی در نیروی زمینی مربوطه باشد می‌تواند در این گروه طبق شرایط ذکر شده آموزش‌های تخصصی لازم را ببیند.
گروه دوم گروه آموزش‌های تخصصی پدافند هوایی است که هر کس آموزش‌های پدافند را در یگان خدمتی خود دیده باشد می‌تواند به این گروه ملحق شود. حال ممکن است که افسر قرارگاه پدافند هوایی ارتش یا افسر پدافند سپاه و... باشد.
گروه بعدی گروه آموزش‌های تخصصی هوایی است و طبق آنچه که گفته شد هر فردی که تخصص هوایی و خلبانی داشته باشد می‌تواند در این گروه پذیرفته شود و جالب است که بدانیم که حتی از کشورهای دوست و همسایه خلبانانی هستند که جهت آموزش در اینجا حضور دارند.
گروه دیگر آموزش‌های تخصصی ما دریایی است که افرادی نظامی که تخصص دریایی داشته باشند فارغ از اینکه ایرانی یا از کشورهای دوست و همسایه باشند می‌توانند به این گروه ملحق شوند.
گروه آموزش‌های تخصصی پشتیبانی خدمات رزمی که بسته به رسته‌ها به ۴ بخش تقسیم می‌شود شامل گرایش نیروی انسانی، افرادی که رسته‌هایشان در حوزه آجودانی، قضایی، بهداشت و درمان فارغ از اینکه متعلق به چه سازمانی هستند می‌توانند در این قسمت‌ها حضور داشته باشند، مثلاً افسر نیروی انتظامی ما مرتبط با همین قسمت در بخش پشتیبانی خدمات رزمی است.
گروه دوم از مجموعه آموزش‌های تخصصی پشتیبانی خدمات رزمی با گرایش مالی است که افراد در رسته دارایی در آن شرکت می‌کنند.
گروه سوم آموزش‌های تخصصی پشتیبانی خدمات رزمی ما گرایش آماد و پشتیبانی(لجستیک) است کلیه افرادی که رسته های مرتبط با آماد و پشتیبانی اعم از آماد، مکانیک و الکترو مکانیک، ترابری و... دارند در این گرایش می‌توانند حضور داشته باشند.
و چهارمین گروه تخصصی پشتیبانی و خدمات رزمی، گرایش آموزش است؛ یعنی افرادی که در حوزه آموزش کار کرده‌اند فارغ از اینکه رسته‌هایشان مرتبط باشد یا نباشد می‌توانند در این گرایش دوره‌های لازم را ببینند.
دانشگاه جنگ از پهپادها در زمینه‌های مختلف شناسایی، رزمی و انتحاری استفاده تاکتیکی می‌کند
در گروه آموزشی تخصصی هوایی آیا آموزش‌های پهپادی هم دارید؟
البته امروز نیروهای مسلح از مناظر و زوایای مختلفی بر روی پهپاد کار می‌کنند، اما آنچه که از این فن‌آوری مد نظر ماست استفاده بهینه و تاکتیکی از پهپاد است؛ برای مثال ما در حوزه ساخت پهپاد هیچ برنامه آموزشی نداریم و فقط استفاده تاکتیکی از پهپاد را به دانشجویان آموزش داده و بر روی آن کار کرده، بهره‌برداری تاکتیکی از پهپادهایی که توسط نیروی هوایی و زمینی ما در انواع مختلف شناسایی، رزمی و انتحاری ساخته شده را طبق طرح‌ریزی‌های صورت گرفته اجرا می‌کنیم.
گروه آموزش‌های تخصص دریایی که ما از آن با عنوان "گات دریایی" یاد می‌کنیم، جزو گروه‌های پیشرو ما در این عرصه محسوب می‌شود؛ یعنی وقتی‌که نیروی دریایی ما به سمت راهبردی شدن حرکت می‌کند الزامات راهبردی شدن نیروی دریایی ما دراین عرصه توسط اساتید دافوس در این گروه رقم خورده و به دانشجویان ارائه می‌شود؛ لذا به همین خاطر یکی از اساتید ما در این گروه امیر دریادار حبیب‌الله سیاری فرمانده نیروی دریایی ارتش است.
مباحث در کلاس‌های ما در خصوص تمامی عوامل موفقیت یک نیرو است، و درباره تجهیزات، نیروی انسانی و به‌خصوص تاکتیک‌ها و روش‌های مقابله با دشمنان فرضی در دریاهای آزاد یا دریاهای خاص، بسته و محدود بحث می‌شود.
با توجه به اینکه نیروی هوایی ما به لحاظ تجهیزاتی با آخرین دستاوردهای روز دنیا تا حدودی فاصله دارد، لطفا بگویید این فاصله را چطور در آموزش‌ها پوشش می دهید؟
ممکن هست تجهیزات ما به نسبت دیگر کشورها در سطح نیروی هوایی بروز نباشد ولی این دلیل نمی شود چون تجهیزاتمان خیلی نو نیستند در یک نقطه توقف کرده و کار را مسکوت بگذاریم، لذا ما با جایگزین کردن تاکیتک‌های کارآمد و بسیار پیشرفته سعی کرده‌ایم این نقیصه را جبران کنیم و بحمدالله امروز خلبانان ما در گات هوایی مباحث کاملا به روز مبتنی بر تاکتیک‌های پیشرفته رزم هوایی را، علی‌رغم به روز نبودن تجهیزات، آموزش می‌بینند. کما اینکه استفاده از خلبانان کارآزموده و شجاع که یگان هوایی کشور از آن برخوردار است تا حدود زیاد می‌تواند جبران‌کننده کاستی‌های تجهیزاتی باشد.
خلبان کارآزموده چقدر می‌تواند در پیروزی در رزم هوایی موثر باشد؟
ممکن هواپیمای پیشرفته‌ای نداشته باشیم، ولی اعتقاد بنده بر این اصل استوار است که وقتی خلبان خوب و کارآزموده داشته باشیم و از تاکتیک مناسب و به روز نیز استفاده کنیم در واقع می‌توانیم آن نقطه ضعف را پوشش دهیم، کما اینکه ما در طول هشت سال دفاع مقدس با همین ابزار و ادوات به جای مانده از قبل از انقلاب توانستیم به‌خوبی در مقابله با دشمن استفاده کرده و او زمین‌گیر کنیم؛ البته این را هم انکار نمی‌کنیم که تجهیزات خوب و مدرن می‌تواند در این زمینه مفید و موثر باشد.
مدل‌سازی جنگ‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در دافوس
در رابطه با تبیین جنگ‌هایی که در سال‌های اخیر در منطقه غرب آسیا صورت گرفته است چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
رصد جنگ‌های منطقه‌ای یکی از کارویژه‌های دانشجویان ما در دافوس است؛ یعنی هر اتفاقی که در سطح منطقه می‌افتد بلافاصله در اینجا مدل‌سازی شده و دانشجویان بر روی آن بحث و تبادل نظر می‌کنند و نتیجه این مباحث را در تاکتیک‌های خود به‌کار می‌گیرند. ما اساسا در رزمایش‌های خود بر روی نقشه با دشمنان فرضی براساس همین مدل‌های ساخته شده کار تاکتیکی انجام می‌دهیم.
یکی از اصول تغییرات تاکتیکی بهره‌گیری از تجربیات جنگ‌های گذشته، گذشته دور و گذشته نزدیک است؛ مثلاً منازعاتی که در مناطق مختلف اعم از حوزه بالکان، جنگ سال 91 خلیج فارس، حمله ائتلاف اخیر آمریکا به عراق، جنگ 33 روزه حزب‌الله لبنان و رژیم صهیونیستی، جنگ 8 روزه حماس و مردم مظلوم فلسطین با رژیم صهیونیستی و اخیرا جنگ 51 روزه در نوار غزه همه تحلیل، و برآیند این تحلیل‌ها در حوزه تاکتیک ما اعمال می‌شود.
آموزه‌های تاکتیکی مقابله با گروه‌های تروریستی همچون داعش در دافوس ارائه می‌شود
ما در دافوس تمامی درگیری‌ها و منازعات را از محدودترین منازعات تا جنگ تمام‌عیار را رصد می‌کنیم؛ یعنی از درگیری‌های منطقه‌ای گروه تروریستی داعش که هم‌اکنون در جریان است تا جنگ جهانی اول و دوم تماما تحت نظارت و مباحث ما هستند و در حوزه خودش مورد بررسی قرار می‌گیرد، و از هرکدام عصاره مرتبط با تولید تاکتیک جنگی و شیوه جنگی را استخراج کرده و قطعا در برنامه‌ها به‌کار می‌گیریم.
دانشگاه جنگ در حال حاضر تجزیه و تحلیل خود را نسبت به گروه‌های تکفیری همچون گروه تروریستی مدل منافقین قرار داده است که درطول جنگ تحمیلی در کشور همسایه حضور داشتند و حتی پس از پایان جنگ نحوه برخورد با آنها هم در حوزه کاری ما بوده است. از نظر ما تکفیری‌ها در واقع در امتداد منافقین در حوزه تدریس و تجزیه وتحلیل دافوس قرار می‌گیرند.
زیرا همان عده‌ای که از گروه منافقین حمایت می‌کردند الان دارند به‌طور عمده از داعش حمایت می‌کنند. پس این گروه‌های تروریستی از نظر ماهیت با هم تفاوت چندانی ندارند؛ لذا نحوه برخورد با هر دو را در دستور کار خود داریم و کار عملیاتی تاکتیکی را بر روی آن انجام می‌دهیم.
با توجه به دکترین دفاعی کشور، رویکرد دافوس را نسبت به اصل "جنگ ناهمتراز" تبیین کنید؟
اساسا هنگامی‌که یک قدرت بزرگ منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بخواهد به یک کشور ضعیف‌تر از خود حمله کند اگر کشور مورد هجوم، از دفاع مردمی با تمام قوا برخوردار نباشد قطعا دچار ضعف و اضمحلال می‌شود، همانطور که ما در حمله آمریکا در سال 2001 به افغانستان که گروهک متحجر طالبان در آن دوره بر کشور افغانستان مسلط شده بود مشاهده کردیم، قبل از اینکه نیروهای ائتلاف به سرکردگی آمریکا بخواهند کاری کنند خود مردم افغانستان گروه طالبان را در برخی شهرها بیرون رانده بودند.
این اتفاق در سال 2003 در حمله آمریکا به عراق نیز حادث شد؛ مردم دلِ خوشی از رژیم صدام نداشتند؛ اگر شما مقاومت‌های پراکنده و در کشور عراق دیدید بسته به علایق شخصی فرماندهان رده میانی و پایین‌تر بود که اگر این مقاومت‌ها با حمایت فرماندهان رده بالای عراق و دفاع مردمی همراه می‌شد قطعا نتیجه جنگ با آنچه که حادث شد تفاوت قابل توجهی پیدا می‌کرد.
اینکه رژیم صهیونیستی با تمام تجهیزات و ارتش پیشرفته خود نتوانست در برابر مقاومت اسلامی در باریکه غزه به اهداف خود برسد و در آنجا متوقف شد بخاطر مقاومت جمعی و با تمام قوای مردم فلسطین بود؛ مطمئنا ابرقدرت‌ها در برابر دفاع مردمی نمی‌توانند کاری از پیش ببرند.
زیرا در چنین وضعیتی جنگ برای آنها بسیار هزینه‌بر خواهد شد، و اگر این سوال را از خود بپرسیم که چرا آمریکا علی‌رغم مشکلات زیادی که با خیلی از کشورها دارد به آنها حمله نمی‌کند، در پاسخ باید گفت برای اینکه قدرت ملت‌ها قدرتی غیر قابل انکار است و قدرت‌های بزرگ هم توانایی مقابله با آن را ندارند.
آموزه های جنگ و دفاع مقدس تا چه اندازه ای در دروس دانشگاه جنگ مورد توجه قرار می گیرد؟
مسلما تمامی تجربیات دفاع مقدس در دافوس مورد بررسی قرار می‌گیرد و یقینا اینکه ما آموزه‌های مثبت و منفی دفاع مقدس را فراموش کنیم امری غیر ممکن است، لذا تک تک این آموزه‌ها را متناسب با نوع عملیات‌ها رتبه‌بندی کرده و مورد بررسی قرار می‌دهیم.
برای مثال در عملیات‌هایی که در آن به پیروزی بزرگ دست یافتیم و یا آن دسته از عملیات‌هایی که با موفقیت نسبی همراه بوده است و همچنین آن بخش از عملیات‌هایی که شاید تا حدودی با عدم موفقیت همراه بوده را به‌طور کامل مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهیم. در این مباحث از پیشکسوتان دفاع مقدس و کسانی که در آن عملیات‌ها حضور فعال داشته‌اند دعوت می‌کنیم و به تحلیل عملیات‌های دفاع مقدس می‌پردازیم که ممکن است در طول این فرآیند به سطحی از تحلیل و نکات مهم دست یابیم که پیش از این در هیچ کتابی و تحلیل نظامی منتشر نشده باشد.
لذا تجزیه و تحلیل عملیات‌های دفاع مقدس همواره به‌طور مستمر در دافوس ادامه داشته است. ما برخی از عملیات‌ها را چندین بار در دافوس مورد تحلیل قرار دادیم و در حال حاضر به عملیات با مقیاس کوچک رسیده‌ایم که حداقل یک‌بار تمامی عملیات‌ها را تحلیل کرده باشیم.
دامنه فعالیت‌های دانشگاه جنگ در حوزه جنگ الکترونیک را تبیین کنید؟
یکی از افتخارات دافوس در دو سال اخیر ورود به حوزه جنگال و سایبر بود، ما با قدرت وارد این عرصه شده و از افسران متخصص خود با رسته‌های مخابرات و الکترونیک، جنگال و رایانه برای تربیت مدیریت رده میانی و بالای در این حوزه استفاده می کنیم و تاکنون در این زمینه کادر سازی کرده و از تاکتیک‌های روز استفاده می‌کنیم، بدین ترتیب که مفاهیم مرتبط با این حوزه را تاکتیک‌سازی کرده و برای احتمالات و ملاحظات امنیتی در این حوزه برنامه‌ریزی های لازم را انجام داده ایم.
بررسی و مقابله پدافندی با بمب‌های لیزری، الکترومغناطیسی و گرافیتی کمترین کاری است که در دافوس صورت می‌گیرد
با توجه به اینکه آمریکا در حمله به عراق با استفاده از بمب‌های الکترو مغناطیسی توانست بخشی قابل توجهی از سیستم‌های مخابراتی و ارتباطی رژیم بعثی را مختل کند در این رابطه هم برنامه‌ای داشتید؟
معمولا اساس کار ما در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران نگاه به دفاع و بازدارندگی است، اما در حوزه جنگال و سایبر در مسیر مقابله با دشمن نیم‌نگاهی به مسائل آفندی و تهاجمی نیز داریم، تا در صورت لزوم و در شرایط خاص توان ضربه زدن به دشمن آتی را در این حوزه داشته باشیم.
همچنین بررسی تخصصی انواع بمب‌های الکترو مغناطیسی، گرافیتی، لیزری، حداقل کارهایی است که دراین حوزه به آن می پردازیم، ما اساسا در این حوزه فقط به مسائل پدافندی فکر نمی‌کنیم و در حوزه آفندی نیز فعالیت داریم. اینکه الزاما از این توان استفاده کنیم بسته به شرایط پیش روی است که اگر دشمن از بمب الکترو مغناطیسی استفاده کرد چطور پدافند کنیم و اینکه چگونه بتوانیم از همین حوزه به برای مقابله و تهاجم علیه آن استفاده کنیم. اینها همه به‌طور عمیق و مقتدرانه در دستور کار ماست و بر روی آن کار می‌کنیم.
جهت بهره‌گیری مؤثر از بهترین اساتید استفاده کرده و در این رابطه هییچ محدودیتی نداریم و از تمامی ظرفیت حوزه‌های نظامی، انتظامی موجود همچون ارتش، سپاه و نیروی انتظامی بهره‌برداری کرده و حتی از استادان دانشگاهی که در این حوزه کار کرده‌اند استفاده می‌کنیم.
