گروه سیاسی مشرق – این روزها که دامنه انتقادات به عملکرد سازمان محیط زیست با بروز بحران در خوزستان گسترده‌تر شده، رئیس این سازمان دست از سیاسی کاری‌ برنمی‌دارد. در صورتی که مردم خوزستان چشم‌ انتظار حضور معصومه ابتکار برای سفر به این شهر و اقدامات عاجل سازمان محیط زیست برای بهبود هوای این استان بودند، ابتکار با تاخیر 10 روزه به این استان سفر کرد. [1]

این مساله به عنوان بی‌اعتنایی رئیس سازمان محیط زیست به مشکل زیست محیطی خوزستانی‌ها قلمداد شد اما ابتکار که همواره بیان می‌داشت تلاش دارد که سیاسی کاری نکند و اولویت اولش محیط زیست است،[2] به دانشگاه شریف رفت تا در متینگ سیاسی و افتتاحیه یک تشکل سیاسی دانشجویی شرکت کند. کنش سیاسی که به دهن کجی ابتکار به خوزستانی‌ها تعبیر شد. [3]

مجموعه‌ فعالیت دولتی‌ها پس از وقوع پدیده شوم ریزگردها در استان خوزستان نشان دهنده نوعی کم کاری در این زمینه بود. پس از دستور ویژه رهبر معظم انقلاب و حساس شدن افکار عمومی در این زمینه دولتی‌ها سعی کردند توجه بیشتری نسبت به این معضل داشته باشند و در روز 28 بهمن‌ماه معصومه ابتکار به اهواز سفر کرد.

در همین حین، جهانگیری معاون اول رئیس جمهور و قاضی‌زاه هاشمی، وزیر بهداشت سفری به عراق داشتند و یادداشت تفاهمی برای مقابله با ریزگردها میان طرفین ایرانی و عراق امضا شد.

معصومه ابتکار پس از حضور در اهواز در چهاردهمین نمایشگاه بین المللی محیط زیست شرکت کرد و با اشاره به اینکه امیدواریم در این نمایشگاه برای ارتقای سطح آگاهی  و بهبود وضعیت اقتصاد ما در راستای اقتصاد سبز موثر باشد، اظهار داشت: «در تمام دنیا به دنبال راه حل برای اقتصاد هستیم که اقتصاد با محیط زیست پیوند خورده و توسعه و اشتغال با رعایت محیط زیست به ارمغان خواهد آمد.»

اما هنوز چند روز از ماجرای سفر دیرهنگام ابتکار به اهواز نگذشته بود که وی راهی یک میتینگ سیاسی برای افتتاح یک تشکل دانشجویی جناحی شد. متینگ سیاسی که با مطالبات زیست محیطی دانشجویان همراه شد و دانشجویان با پلاکاردهای مختلف از ابتکار خواستند که دست از سیاسی کاری بردارد و اولویت کاری اول خود را محیط زیست قرار دهد.[4]

در این مراسم، تعدادی از دانشجویان دانشگاه شریف در این نشست به منظور حمایت از مردم خوزستان با قرار دادن ماسک بر صورت خود در جلسه حاضر شده و با در دست داشتن پلاکاردهایی با مضمون "اهواز هوا ندارد"، "هوای پاکم آرزوست" و "اهواز نفس نمی‌کشد" سعی کردند تا وظیفه اصلی ابتکار را یادآور شوند.

ابتکار در این میتینگ سیاسی حرف‌های سیاسی نیز زد. «تلاش دولت برای رفع حصر» و اقدامات دولت در «پایین آوردن نرخ تورم» و «ایجاد فضای باز مدنی» و افزایش تعداد NGO ها حرف‌هایی بود که بدون اشاره به معضل زیست محیطی در اهواز از زبان ابتکار در این مراسم مطرح شد.

در این مراسم انتقاد از عملکرد مدیران گذشته که همواره جز لاینفک سخنان ابتکار است، دوباره تکرار شد و رئیس سازمان محیط زیست به نبود فضای باز مدنی در دولت گذشته اشاره و ریشه مشکلات امروز را همین عامل بیان کرد.

ابتکار در حالی از بسته بودن فضای مدنی و تاکید بر افزایش NGO ها سخن به میان آورد که چندی پیش وی برای کم شدن بار انتقادات در مورد کم کاری محیط زیست در ماجرای بحران ریزگردها مجلسی‌ها را متهم کرد که بودجه لازم برای این کار را حذف کرده‌اند. خانه ملتی‌ها نیز در واکنش به سخنان ابتکار مطرح کردند که" ابتکار به دنبال بودجه روستاها برایNGO ها بوده است." [5]

ظاهرا سیاسی کاری ابتکار برخلاف آنچه وی متعهد شده در تصمیمات وی در سازمان محیط زیست نیز تاثیرگذارده و مشکلات مدیریتی محیط زیست تنها به کم کاری وی در این حوزه به سبب فعالیت در سایر حوزه‌ها از جمله حوزه سیاسی منحصر نمی‌شود.

عکسی از خوزستان در روز یکشنبه سوم اسفند ماه

در همین روزها نمرات منفی در کارنامه سازمان محیط زیست در زمینه مقابله با ریزگردها با اظهارات غیر معقول مشاور ابتکار بیشتر شد. اسماعیل کهرم که این روزها به سبب تکذیب حرف‌های عجیب و غریبش، "مرد تکذیب‌های رسانه‌ای" نام گرفته در مصاحبه با نشریه اصلاح‌طلب صدا برای کم کردن فشار انتقادات بیان داشت که « ریزگردها لزوما بد نیستند و تنها ماسک راهکار عاجل سازمان محیط زیست برای بحران ریزگردهاست.»[6]

خوزستان در همین اوضاع و احوال هنوز با بحران ریزگردها دسته و پنجه نرم می‌کرد. تصاویر روز یکشنبه سوم اسفندماه نشان می‌دهد که زمانی که معصومه ابتکار در میتینگ سیاسی شرکت داشت، ریزگردها بازهم به جان اهوازی‌ها افتاده بودند اما در همین حین ابتکار درباره رفع حصر نه رفع ریزگردها سخن می‌گفت.

ابتکار در آخرین اظهار نظر خود درباره پدیده ریزگردها و مدیریت سازمان محیط زیست کشور با روزنامه دولتی ایران نیز مصاحبه‌ای داشته است. رئیس سازمان محیط زیست کشور در این مصاحبه سکوتش را نسبت به چرایی تعویق در سفرش به اهواز در هنگام کوران ریزگردها به خوزستان شکست؛ او دلیل اصلی خود را این‌گونه بازگو کرد «شاید من هم‌دلم می‌خواست بروم. ولی وقتی دکتر هاشمی داوطلب شدند، من می‌آمدم که چه‌کار کنم؟! ایشان رفته بودند تا مراکز درمانی و تجهیزات و کمبود آن‌ها را با توجه به وضعیت انسانی ماجرا و حیطه وظیفه خودشان حل کنند. من اگر می‌آمدم چه می‌توانستم بکنم. مسئولان استانی اول می‌پرسیدند چه برنامه‌ای داری؟ می‌گفتم هیچی. می‌گفتند چه بودجه‌ای برای من آورده‌ای؟ می‌گفتم هیچی. می‌آمدم، فقط افسوس می‌خوردم! وظیفه یک مسئول که افسوس خوردن نیست. باید برود برنامه تنظیم کند، ابعاد موضوع را مشخص کند. به‌ویژه در موضوع ریزگردها که کار یک سازمان به‌تنهایی نیست. یک بخش کار برای تأمین حقابه، به وزارت نیرو برمی‌گردد. وزارت جهاد کشاورزی برای اصلاح الگوی کشت باید کشاورزان را ترغیب کند. سازمان جنگل‌ها در بیابان‌زدایی متولی اصلی ماجراست.»

این طبیعی است که بایستی به بحران ریزگردها بیشتر از این مواضع اهمیت داد و آنرا نه به عنوان یک بحران استانی بلکه به عنوان یک بحران ملی مورد توجه قرار داد؛ بحرانی که رهبر معظم انقلاب نیز دستور دادند به طور مستمر برای مقابله با آن عمل شود و دولت آن را در قالب یک کار اضطراری در دستور کار خود قرار دهد. این موضوع گرچه وظیفه مسئولان مربوطه را بیشتر می‌کند و برنامه‌ریزی می‌طلبد تا این سازمان با تمرکز بر روی این موضوع برای کاهش رنج اهوازی‌ها اقدامی عاجل و مفید فایده‌ای انجام دهد اما متاسفانه دیده‌ها و شنیده‌ها چیز دیگری می گوید و گاها رئیس سازمان محیط زیست در یک میتینگ سیاسی حضور می‌یابد.

به هر جهت فعالیت سیاسی برای افراد مختلف در کشورمان آزاد است اما مساله مهم سیاسی کار در پوشش یک سازمان مدیریتی خطیر است که هر نوع کوتاهی به فاجعه‌ای برای اینده مانند آنچه امروز در اهواز شاهد آن هستیم ختم خواهد شد که این موضوع چندان قابل قبول نیست.