گروه اقتصادی مشرق- رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنان ابتدای سال جدید، راهبرد اصلی اقتصادی کشور در سال‌های پیش رو را سرمایه‌گذاری بر روی تولید داخلی تعیین کردند و فرمودند: «به نظر بنده آن چیزی که امسال و سالهای بعد از این باید به‌عنوان هدف اقتصاد مورد توجّه باشد، عبارت است از سرمایه‌گذاری بر روی تولید داخلی. همه‌ی تلاشها از سوی همه باید برای تقویت تولید داخلی بسیج ‌بشود. از همه‌ی مسئولانی که در زمینه‌های اقتصادی فعّالیّت دارند و از همه‌ی آحاد مردم باید مطالبه بشود که به مسئله‌ی تقویت تولید داخلی کمک کنند.»

ایشان راه‌هایی را هم برای حمایت از تولید داخلی بیان کردند که یکی از آنها کمک بانک‌ها به بخش تولید بود؛ با این حال آنچه که از سخنان رهبری برمی‌آمد این بود که بانک‌ها این وظیفه ذاتی خود را بدرستي انجام نمی‌دهند : «بانک‌ها میتوانند نقش ایفا کنند؛ هم نقش کمک کننده و هم نقش تخریب کننده؛ این مورد توجّه مسئولان ارشد بانکی کشور باید قرار بگیرد. بعضی از بانک‌ها در سرتاسر کشور با شیوه‌های خاص برخی از بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسّط را به تعطیلی کشاندند، نابود کردند؛ بانک‌ها میتوانند کمک بکنند و یا میتوانند تخریب کنند.»

* حجت تمام شد

اذعان صریح رهبر معظم انقلاب بر نقش نابودکننده برخي بانک‌ها علیه بخش تولید کشور، حجت را بر مسئولان اقتصادی و بانکی کشور تمام کرد؛ خصوصا آن که رهبر انقلاب، مسئولان ارشد بانکی را خطاب قرار دادند و به نوعی از آنها خواستند جلوی این عملکرد تخریب‌گرانه بانک‌ها علیه بخش تولید کشور را بگیرند.

بنابراین اگر تاکنون میدان منتقدان و حامیان نظام بانکی کشور بدین گونه بود که عامه مردم، شماری از اقتصاددانان خصوصا اقتصاددانان طرفدار اقتصاد اسلامی در کنار فعالان اقتصادی و نمایندگان مجلس، در صف منتقدان نظام بانکی بودند و در مقابل، مسئولان بانک‌ها و برخي مسئولان اقتصادی دولت در صف حامیان نظام بانکی بودند، اینک با تذکر صریح رهبری مبنی بر این که برخي بانک‌ها با عملکردشان، بنگاه‌های اقتصادی را نابود می‌کنند، دیگر این دو صف باید به یک صف متحد تبدیل شود: صف چاره‌جویی برای اصلاح اساسی نظام بانکی کشور.

* وظیفه سنگین بانک مرکزی

با توجه به تذکر رهبری به مسئولان ارشد نظام بانکی، مسئولان بانک مرکزی بایستی از ابتدای سال جاری توجه اصلی خود را به اتخاذ راهکارهایی برای اصلاح نظام بانکی قرار دهند. مسئولان بانک مرکزی دیگر مجالی برای اتکا به آمارهایب همچون افزایش سهم بخش تولید از تسهیلات بانکی ندارند؛ زیرا هم مردم و هم خود مسئولان هم می‌دانند در ورای این آمارها، حقایق تلخی نهفته است. بخشي از این تسهیلاتی که گفته می‌شود به بخش تولید اعطا شده، نصیب بنگاه هاي متعلق به خود بانک‌ها شده است.

در مقابل، بنگاه‌های تولیدی کوچک و متوسط که مستحق‌ترین واحدها برای دریافت وام‌های بانکی هستند، یا از دریافت وام محروم می‌مانند یا در زیر بار سودهای سنگین وام‌ها به ورشکستگی می‌افتند.

مسئولان بانک مرکزی باید هم و غم اصلی خود در سال 1394 را به جای توجیه آمارهای رشد تولید ناخالص داخلی یا صفر شدن تورم، به سمت اصلاح نظام بانکی سوق دهند. باید از تعارفات یک سال و نیمه با بانک‌های متخلف عبور کرد و مسائل اصلی نظام بانکی به طور ریشه‌ای حل شود. دولت یازدهم در آستانه دومین سال خویش است؛ اما همچنان مسائل اصلی نظام بانکی همچون معوقات بیش از 80 هزار میلیارد تومانی، سودهای سنگین وام‌ها، رانت‌ در اعطای تسهیلات، ورود غیرقانونی و مضر بانک‌ها به بنگاه‌داری، عدم اجرای مصوبات قانونی چون تسهیل پرداخت وام‌های خُرد به مردم یا واحدهای تولیدی و تخلفات اقتصادي بانک‌ها و...... بر سر جای خود باقی مانده است.

* مروری بر تذکرات رهبر انقلاب به شیوه عملکرد نظام بانکی کشور

 مبارزه جدّی با بدحساب‌هاى بانکى

مبارزه‌ی جدّی با بدحساب‌های بانکی؛ یک عدّه‌ای هستند از تسهیلات بانکی، بناحق و نادرست استفاده میکنند؛ برای یک کار تسهیلات میگیرند، در کار دیگری آن را مصرف میکنند که مصلحت کشور نیست؛ بعد هم بدهی خودشان را با بانک‌ها تسویه نمیکنند؛ اینها واقعاً مجرمند. بنده نمیگویم هرکسی بدهکار بانکی است مجرم است؛ نه، یکی هست ممکن است بدهکار بانکی باشد، [ولی‌] کمک هم باید به او کرد؛ هستند مواردی که حتّی بدهکارند ولیکن بایستی کمک هم به او بکنند امّا بعضی هم هستند که باید مورد مؤاخذه قرار بگیرند، مورد سؤال قرار بگیرند. این کارها باید در کشور انجام بگیرد.

اینها را چه کسی بکند؟ ما در این سالها خیلی هشدار دادیم؛ مسئولین هم خیلی تلاش کردند امّا نه آن هشدارهایی که بنده دادم کافی است، نه آن تلاشی که مسئولین کردند کافی است؛ اینها کافی نیست. باید کار جدّی انجام بگیرد؛ مردم هم بایستی کمک کنند به دولت، به مسئولین، به قوّه‌ی قضائیّه تا بتوانند این کارها را انجام بدهند.

وظیفه بانک‌ها در اقتصاد مقاومتی

 توصیه‌ی مهم در زمینه‌ی اقتصاد مقاومتی، یکی توصیه‌ی به بانکها است: بانکها باید نقش ایفا کنند، باید خودشان را تطبیق بدهند با موادّ سیاستهای اقتصاد مقاومتی و برنامه‌ریزی‌های دولت در این زمینه؛ و میتوانند نقش ایفا کنند، نقش مثبت؛ البتّه نقش منفی هم میتوانند.

مقابله با بنگاه‌داری بانک‌ها

رهبر انقلاب اسلامی یکی از مشکلات جدی کنونی کشور را بنگاه‌داری بانک‌ها دانستند و تأکید کردند: دولت باید این موضوع را به‌ طور جدی پیگیری و حل کند، زیرا بانک‌ها باید در خدمت تولید باشند و اگر در خدمت تولید قرار گیرند، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.

اخلال اقتصادی با سوءاستفاده از وام‌های بانکی

یکی از اخلالهای اقتصادی، سوءاستفاده‌های گوناگون از سرمایه‌های ملی است؛ از ذخائر متعلق به مردم در بانکهای کشور است. کسانی با یک نامی از تسهیلات استفاده میکنند، اما در جای دیگری مصرف میکنند؛ این خیانت است، این دزدی است. گاهی دزدی از کیسه‌ی یک نفر است، گاهی دزدی از کیسه‌ی یک ملت است؛ این سنگین‌تر است. با این اخلالها باید مواجهه بشود.

چند سال قبل از این، که من راجع به فساد اقتصادی به سران سه قوه نامه نوشتم و تأکید کردم، بعضیها ترسیدند، گفتند ممکن است سرمایه‌گذار از این هشدارها پا عقب بکشد. من گفتم قضیه بعکس است؛ سرمایه‌گذار - آن کسی که میخواهد از طریق سالمی در کشور فعالیت اقتصادی کند - از اینکه ببیند ما با فساد اقتصادی و با مفسد اقتصادی مبارزه میکنیم، خوشحال میشود. ما باید بتوانیم این مبارزه‌ی درست را در سطح قانونی انجام بدهیم.