گروه فرهنگی مشرق - گسترش فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی و آثار چشمگیر
آن در ابعاد مختلف زندگی مردم، و لزوم سرمایه گذاری هدفمند برای بهره گیری از فرصت
های ایجاد شده در فضای مجازی کشور و همچنین
ضرورت برنامه ریزی و هماهنگی مستمر در این فضا موجب شد تا رهبر معظم انقلاب اسلامی
طی حکمی دستور به تشکیل شورای عالی فضای مجازی دهند تا نقطه‌ی کانونی و متمرکزی برای
سیاستگذاری، تصمیم‌گیری و هماهنگی در فضای مجازی کشور بوجود آید.به همین منظور بود که شورای عالی فضای مجازی کشور با اختیارات کافی به ریاستِ رئیس جمهور تشکیل شد تا تمام سیاستگذاری‌ها، تصمیم‌گیری‌ها و هماهنگی‌ها در فضای مجازی کشور یک نقطه کانونی و متمرکز پیدا کند و به کلیه مصوبات این شورا ترتیب اثر قانونی داده شود.
اما با گذشت بیش از 3 سال از عمر شورای عالی فضای مجازی خروجی قابل توجهی از این شورا دیده نشد، به گفته اعضای شورا اینقدر اختلاف نظر و فاصله مفاهیم بین اعضای شورا زیاد است که نمی شود خروجی قابل توجهی از این شورا انتظار داشت. شاید تعطیلی پنج ماهه جلسات شورای عالی فضای مجازی نیز به همین دلیل در اولین سال دولت یازدهم رخ داد و دلیلی بود بر نقص و کم کاری این شورا در مقایسه با انتظاراتی که از شورا وجود داشت.
شورای عالی فضای مجازی را چه کسانی تشکیل میدهند؟
اعضای حقوقی
* رئیس‌جمهوری (رئیس شورای عالی فضای مجازی): دکتر حسن روحانی
* رئیس مجلس شورای اسلامی: دکتر علی لاریجانی
* رئیس قوه قضاییه: آیت الله صادق آملی لاریجانی
* رئیس سازمان صداوسیما: محمد سرافراز
* دبیر شورا و رئیس مرکز ملی فضای مجازی: محمدحسن انتظاری
* وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات: محمود واعظی
* وزیر علوم و تحقیقات و فن‌آوری: محمد فرهادی
* وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: علی جنتی
* وزیر اطلاعات: حجت الاسلام سید محمود علوی
* رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی: احمد سالک
* رئیس سازمان تبلیغات اسلامی: سید مهدی خاموشی
* فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: سردار سرلشکر محمدعلی جعفری
* فرمانده ناجا: سردار سرتیپ اسماعیل احمدی‌مقدم
* دادستان کل کشور: حجت الاسلام غلامحسین محسنی اژه‌ای
اعضای حقیقی
حمید شهریاری
حجت‌الاسلام حمید شهریاری از سال ۱۳۷۵ مدیریت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی قم را بر عهده دارد. وی که در آغاز دولت دهم، عضو شورای عالی اطلاع‌رسانی شد، تجربه مدیریت در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی را در کارنامه خود داشت.
شهریاری که تحصیلات حوزوی دارد و دکترای فلسفه تطبیقی را از دانشگاه قم دریافت کرده، به رغم برخورداری از برخی حمایت‌های سطح بالا، نگاه متفاوتی با برخی دولتمردان و برخی اعضای شورای عالی اطلاع‌رسانی داشت و شاید به همین دلیل فضای کاری‌اش را تغییر داد.
با این حال پس از تشکیل شورای عالی فضای مجازی که بخش مهمی از وظایف شورای عالی انفورماتیک، شورای عالی اطلاع‌رسانی و شورای عالی فن‌آوری اطلاعات برایش تعریف شد، او نیز یکی از اعضای حقیقی این شورا شد.
سید جواد مظلومی
حجت‌الاسلام سیدجواد مظلومی همزمان با شهریاری تجربه حضور در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی را داشته است. این مرکز در واقع همان جایی است که تاکنون توانسته بسترساز ظهور مدیرانی باشند که علاوه بر حضور در سطوح اجرایی، جزو حلقه تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر، آن هم در عالی‌ترین سطح ممکن تلقی شود.
سیدجواد مظلومی که در دوره‌ای به عنوان مشاور شهریاری فعالیت کرده، به همراه شهریاری به شورای عالی اطلاع‌رسانی آمد و به عنوان نماینده حوزه علمیه قم در شورای عالی اطلاع‌رسانی و دبیر کارگروه «دین و معنویت» حضور یافت.
اما باید گفت، میان شهریاری و مظلومی نه تنها در سوابق اجرایی بلکه در رشته تحصیلی نیز شباهت‌ها و همانندی‌های زیادی وجود دارد چنانکه سید جواد مظلومی که تحصیلات حوزوی دارد، دکترای خود را در رشته فلسفه تطبیقی از دانشگاه قم دریافت کرده است. او در سال ۸۹ معاون امور فرهنگی بعثه مقام معظم رهبری شد و در سال ۹۰ نیز به عضو‌یت اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی درآمد.
مسعود ابوطالبی
مسعود ابوطالبی با برخورداری از سابقه معاونت تحقیقات و برنامه‌ریزی و معاونت آموزشی و پژوهشی صداوسیما از دیگر اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی محسوب می‌شود. او همچنین ریاست گروه مشاوران سازمان صداو سیما را دارد.
سابقه آشنایی ابوطالبی با حمید شهریاری دبیر شورای عالی اطلاع‌رسانی به زمانی برمی‌گردد که به عنوان عضو کمیسیون راهبردی و کمیسیون تخصصی اطلاع‌رسانی و تولید اطلاعات به این شورا رفت و آمد داشته و می‌توان گفت، همه اعضای حقیقی به نوعی ارتباطات نزدیکی با دیگر اعضای حقیقی دارند.
کامیار ثقفی
لیسانس خود را از دانشگاه علم و صنعت در رشته برق و مخابرات گرفته و تحصیلاتش را در رشته دکترای تخصصی مهندسی برق ـ الکترونیک از دانشگاه تربیت مدرس به پایان رسانده است.
این عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با پاگرفتن طرح تکفا (توسعه کاربری فن‌آوری اطلاعات) به عنوان معاون آمار و انفورماتیک سازمان ثبت احوال کشور مدیر پروژه ارائه خدمات الکترونیکی هویت ملی فعالیت کرد.
رسول جلیلی
دکتر رسول جلیلی متولد ۱۳۴۰ استاد دانشگاه شریف در مقطع دکترا از جمله افرادی است که در مدت عضویتش در شورای عالی فن‌آوری اطلاعات از جمله منتقدان آن بود. مدیر شرکت امن‌افزار گستر شریف که در حال حاضر عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی نیز به شمار می‌رود، مدیریت مرکز امنیت شبکه دانشگاه صنعتی شریف، همکاری با مرکز صنایع نوین و توسعه فن‌آوری SMS ایرانی را در کارنامه خود دارد.
جلیلی که یکی دیگر از اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی است، تاکنون بیشترین فعالیتش در بخش امنیت در فضای فن‌آوری اطلاعات بوده و دغدغه جدی درباره ناامن بودن مجموعه ارتباطی کشور دارد که بار‌ها در گفت‌و‌گوهایش بیان کرده و تاکنون نگاه واقع گرایانه‌ای به تهدیدات فضای ارتباطی کشور داشته است.
علیرضا شاه‌میرزایی
اگر میانگین سنی اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی را پنجاه سالگی برآورد کنیم، قطعا علیرضا شاه میرزایی، دومین عضو جوان است که البته ضمن تجربه مدیریتی متفاوت در بخش‌های غیر دولتی و شبه خصوصی، توانسته جایی در میان اعضای حقیقی شورا داشته باشد.
شاه میرزایی متولد سال ۱۳۵۴ است. دانش آموخته دانشگاه شریف در رشته کار‌شناسی نرم‌افزار و کار‌شناسی ارشد فلسفه علم در همین دانشگاه است و دارای دکترای مدیریت تکنولوژی دانشگاه علامه طباطبایی است.
شاه میرزایی از سابقه ریاست پژوهشکده فن‌آوری اطلاعات، مؤسسه تحقیقات ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات برخوردار است؛ جایی که ریاستش بر عهده مهدی اخوان بهابادی، قائم‌مقام وزیر ارتباطات وفن‌آوری اطلاعات و یکی دیگر از اعضای حقیقی این شورا بود.
مدیرعاملی شرکت شمص تأمین و ریاست شبکه تحلیلگران تکنولوژی از جمله سوابق مدیریتی اوست، شرکت شمص تأمین از جمله شرکت‌هایی است که در زمینه فن‌آوری اطلاعات در زیرمجموعه هلدینگ شستا متعلق به سازمان تأمین اجتماعی قرار دارد.
محمد سرافراز
سرافراز چهره شناخته است. هرچند او فعالیت رسانه‌ای خودش را با رسانه‌های مکتوب آغاز کرد، پس از تجربه روزنامه نگاری در روزنامه رسالت به سازمان صداوسیما مهاجرت کرد و از دوران ریاست علی لاریجانی وارد سازمان شد و در بخش برون مرزی فعالیت خودش را آغاز کرد. او سپس معاون برون‌مرزی صداوسیما و رئیس شبکه پرس‌تی‌وی شد و سپس ریاست شبکه هیسپان را نیز بر عهده گرفت. مدیر ۵۳ ساله صدا وسیما به عنوان یکی از اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی در حالی فعالیت می‌کند که چندی است ریاست صداوسیمای جمهوری اسلامی را نیز بر عهده گرفته است.
مهدی اخوان بهابادی
جوان‌ترین عضو شورای عالی فضای مجازی و دبیر سابق این شورا، متولد ۱۳۵۷ است. او در سال ۷۵ رتبه اول کنکور سراسری و در سال ۷۸ رتبه اول کنکور کار‌شناسی ارشد را کسب کرده و تحصیلات خود تا مقطع دکترا را در رشته مهندسی برق ـ مخابرات دانشگاه تهران گذرانده و جزو دانشجویان نخبه محسوب می‌شود. وی در سال ۱۳۷۹ موفق به کسب عنوان رتبه اول المپیاد دانشجویی مهندسی برق کشور و دانشجوی نمونه سال کشور شد.
بهابادی در آذرماه ۱۳۸۸ به معاونت آموزش، پژوهش و امور بین‌الملل وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات منصوب شد. در دی ماه همان سال به سرپرستی مرکز تحقیقات مخابرات ایران که بزرگ‌ترین مرکز تحقیقاتی ایران است و سپس در اردیبهشت‌ماه ۸۹ به قائم مقامی وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات در فن‌آوری و امور بین‌الملل منصوب شد. او در سال ۱۳۹۰ در حکمی که از سوی رهبر ایران به عنوان یکی از اعضای شورای عالی فضای مجازی منصوب شد. در ۶ خرداد ۱۳۹۱ او به حکم محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور ایران به عنوان «دبیر شورای‌عالی و رئیس مرکز فضای مجازی کشور» منصوب شد.
موازی کاری در مدیریت فضای مجازی کشور
شورای عالی فناوری اطلاعات که جلسات آن در دولت با حضور رئیس جمهور برگزار می شود، کمیسیون فناوری ارتباطات و اطلاعات، شورای عالی اطلاع رسانی دولت، شورای عالی افتا، شورای عالی انفورماتیک، ستاد فناوری اطلاعات، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، شرکت ارتباطات زیر ساخت و مرکز رسانه های دیجیتال وزارت ارشاد از جمله مجموعه های دولتی هستند که این روزها وظایفی همسو و همگام با شورای عالی فضای مجازی دارندو تمامی وظایفی که این مجموعه های دولتی بر عهده دارند، از سوی مقام معظم رهبری برای شورای عالی فضای مجازی تعریف شده و ماموریت های این مجموعه های دولتی بر عهده شورای عالی فضای مجازی قرار داده شده است.
قوانین تاریخ مصرف گذشته و عدم اصلاح قوانین بعد از گذشت 10 سال
قوانین مجلس شورای اسلامی در زمینه فضای مجازی حدود 10 است که اصلاح نشده است و برای مثال در خصوص فیلترینگ؛ مصاديق مجرمانه به طور خاص مشخص نشده است و هر ارگان با تفاسیر خاص خود در این زمینه عمل می کند. بنابراین یکی دیگر از نقاط ضعف در فضای مجازی کشور مربوط به قوانینی می شود که نیازهای جامعه را برطرف نمی کند و تفاسیر متعددی دارند و باید این قوانین را هر چه زودتر اصلاح کرد.
آیا شورای عالی توانسته نقطۀ كانوني و متمركز براي تصميم‌گيري در فضاي مجازي کشور باشد؟
شورای عالی فضای مجازی بالاترین و تأثیرگذارترین نهاد در عرصه سیاستگذاری مجازی کشور است. در اساسنامه و حکمی که توسط مقام معظم رهبری برای شورا زده شده است، اینطور آمده است که شورای عالی فضای مجازی باید نقطۀ كانوني و متمركز براي هماهنگي و تصميم‌گيري در فضاي مجازي کشور باشد يعني باید نقطۀ اصلي تصميم‌گيري در حوزه فضای مجازی خود شورا باشد. اما آنطور که اخبار و گزارش های شورای عالی فضای مجازی نشان می دهد این است که این شورا نتوانسته به عنوان کانون مرکزی تصمیم گیری ها، مقررات محتوا را تنظيم بكند و همه را بسيج بكند تا حول آن مقرراتي كه تنظيم مي‌شود محتوا توليد بشود و منتشر بشود.
به گفته اعضای شورا اینقدر اختلاف نظر و فاصله مفاهیم بین اعضای شورا زیاد است که نمی شود خروجی قابل توجهی از این شورا انتظار داشت. شاید تعطیلی پنج ماهه جلسات شورای عالی فضای مجازی نیز به همین دلیل در اولین سال دولت یازدهم رخ داد و توجه افکار عمومی و رسانه ها را به خود جلب کرد.
