پاکستان، گرجستان، آذربایجان، آلمان، اتریش، ارمنستان، ازبکستان، استونی، افغانستان، امارات متحده عربی، انگلستان، اوکراین، بحرین، بلغارستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ترکیه، رومانی، سوئد، سوئیس، عراق، عمان، فدراسیون روسیه، قبرس، قزاقستان، قطر، کویت، نروژ و هلند مقصدهای صادراتی هندوانه ایرانی بوده‌اند.
عراق و امارات مشتری 90 درصد هندوانه صادراتی ایران
در این میان عراق با سهم حدود 70 درصدی در بازار هندوانه ایرانی نخستین مقصد این محصول به شمار می‌رود، چراکه 589 هزار و 630 تن از هندوانه ایرانی در سال گذشته به این کشور صادر شده است.
پس از عراق، امارات با خرید بیش از 163 هزار تن و سهم 19.5 درصدی دومین مشتری هندوانه به شمار می‌رود و پس از آن کشورهایی مانند ترکیه، افغانستان، ترکمنستان، روسیه و ... نیز با اختلاف بالا در ردیف دیگر مشتریان عمده هنداونه ایرانی به شمار می‌روند، در پایان فهرست مشتریان این محصول نیز ازبکستان دیده می‌شود که با خرید حدود 21 تن کمترین سهم را در بازار جهانی هندوانه ایرانی داشته است.
جالب‌تر اینکه هنداونه جزو ارزان‌ترین محصولات صادراتی کشاورزی به شمار می‌رود که هر کیلوگرم تنها 0.2 دلار ارزش دارد؛ یعنی با در نظر گرفتن 3500 تومان به عنوان بالاترین نرخ دلار در سال گذشته به ازای صادرات هر کیلوگرم هنداونه حدود 700 تومان نصیب صادرکنندگان ایرانی شده است و این نوع صادرات آب مجازی آنهم در شرایط بحرانی آب در کشور به هیچ وجه توجیه اقتصادی ندارد.
از سوی دیگر با توجه به اینکه برای تولید هر کیلوگرم هندوانه 250 لیتر آب نیاز است، 833 هزار تن هنداونه صادراتی ایران 208 میلیارد و 425 میلیون لیتر آب نیاز داشته تا رشد کند، یعنی این حجم بالای آب به نام هندوانه آنهم به کمترین قیمت ممکن صادر شده است.
البته در هفته‌ای که گذشت برخی کشورهای عربی که اتفاقا خود مشتری هندوانه ایرانی بودند شایعاتی مبنی بر آفت‌زده بودن این محصول مطرح و به گفته مسئولان سازمان حفظ نباتات شش محموله از امارات به همین دلیل برگشت خورد. اما حسین ایزدی - معاون قرنطینه و بهداشت گیاهی سازمان حفظ نباتات - اعلام کرد: که اکنون هیچ گزارش رسمی مبنی بر علت برگشت خوردن هندوانه به ایران اعلام نشده و به نظر می‌رسد این جنجال‌های رسانه‌ای به دلیل لجبازی سیاسی یا رقابت تجاری باشد.
وی افزود: با توجه به این وضعیت، نامه اعتراض‌آمیز رسمی به امارات در حال تهیه است تا به آن‌ها متذکر شویم که باید علت برگشت خوردن هندوانه‌های ایرانی را با ادله رسمی و علمی بیان کنند و با ارسال نامه مشابهی به کنوانسیون بین‌المللی حفظ نباتات اعلام می‌کنیم که واکنش اماراتی‌ها و کشورهای عربی حاشیه‌ساز هیچ سنخیتی با قوانین و دستورالعمل‌های بین المللی ندارد.
اما در هر حال باید دید با این وضعیت وخیم بحران منابع آبی در کشور و قیمت حداقلی هندوانه در بازارهای جهانی چرا بازهم بر تولید بیش از حد و رکوردشکنی در صادرات این محصول اصرار می‌شود و اصولا چرا وزارت جهاد کشاورزی در راستای سیاست‌های صادرات آب مجازی، تولید و تجارت هندوانه را مدیریت نمی کند؟
