گروه جنگ نرم مشرق- اخبار ایران و تحلیلهای پیرامون آن به طور مستمر در رسانههای خارجی - اعم از غربی، شرقی و منطقهای - منعکس میشود. نگاهی به موضوعات پرداخته شده درباره ایران میتواند تصویری کلی از نقاط تمرکز این رسانهها در داخل و نحوه انعکاس و جهتدهی آن به فضای افکار عمومی در کشورهای خود و جهان ارائه دهد.
***
چطور ایران را تحت کنترل داشته باشیم
روزنامه گاردین درباره کنترل تاثیرگذاری ایران در منطقه مینویسد: در آستانه توافق هستهای ایران با غرب که می تواند آغازی برای همکاریهای تهران و واشنگتن باشد، ایران باید هدفش برای افزایش تاثیرگذاری در خاورمیانه را با انتظارات آمریکا مبنی بر اینکه توافق هستهای میتواند این هدف ایران را تعدیل نماید تطبیق دهد.
این چالش ایران را بر سر یک دوراهی قرار داده است.
ایران توقع دارد که تاثیرگذاری منطقهایش در نتیجه توافق هستهای و برداشته شدن تحریمها افزایش یابد. در عین حال، ایران از حکومت سوریه، حوثیهای یمن و شیعیان عراق و لبنان حمایت میکند. این مساله در تقابل با همپیمانان منطقهای آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی قرار دارد.
تهران معتقد است که اگر منافع خودش را از طریق حمایت از همپیمانانش ضمانت نکند، مذاکره با آمریکایی که از موضع قدرت حرف میزند دشوار خواهد بود. پیامدهای این مساله مشخص است: هدف ایران برداشته شدن تحریمها و حفظ اهرم منطقهای است.
اگر ایران هم خدا را میخواهد و هم خرما را، پس واشنگتن باید از مشوقها و فشارهای مناسب برای تشویق ایران به اتخاذ سیاست منطقهای متوازن استفاده کند. ارائه مشوقهای بیش از حد به ایران زمانیکه توافق هستهای حاصل میشود، میتواند مانع از آن شود که آمریکا سیاست خارجی ایران را کنترل نماید.
تحریک تهران از طریق محاصره کردن همپیمانانش یا تاکتیک نابودسازی زیرساختهای هستهای این کشور نمیتواند مفید باشد. ممکن است که ایران بدون همپیمانان منطقهای یا بدون تاسیسات هستهای ضعیفتر به نظر برسد. اما، بعید است که این کشور در منطقه مضع کمتر تهاجمی یا تخاصمی اتخاذ کند.
توافق خوب هستهای باید یکسری از موضوعاتی که مورد بحث قرار گرفته است از قبیل به رسمیت شناختن حق غنیسازی تا 5 درصد ایران و برنامه مختصر تحقیق و توسعه را به پذیرد. این توافق همچنین باید محدودیتهایی برای نسل جدید سانتریفیوژهای پیشرفته ایران در نظر گیرد. به قول علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، این کشور آماده است که این گزینهها را بررسی کند.
ایران ممکن است که نخواهد تاسیسات فوردو را تعطیل کند. اما، نشان داده است که آماده است تا غنیسازی در این تاسیسات را تا حد تحقیقات کاهش داده و همچنین درباره راکتور آب سنگین اراک هم ایران آماده است تغییراتی در این راکتور ایجاد نماید.
بخشهای مرتبط با بازگشت هستهای و همچنین رژیم بازرسی و پادمانها نیز شاید بحثها درباره جنبههای هستهای برنامه موشکهای بالستیک ایران را غیرضروری نماید.
تحریمهای ایران باید به صورت مرحلهای برداشته شود. اگرچه ایران در ابتدا با این مساله مخالف بود، اما گزارشات حکایت از این مساله دارد که ایران در گفتگوهای لوزان این موضوع را پذیرفته است. این مساله سبب میشود که بودجهای که تهران برای همپیمانانش در نظر گرفته است محدود شود، بودجهای که اگرچه در قیاس با پولهایی که عربستان سعودی که صرف مقابله با نفوذ ایران در منطقه میکند کم است، اما همین میزان هم برای ایجاد ترس از قدرت ایران کافی است.
با تدوین توافق هستهای متوازن، تهران میتواند در راهکارهای صلحآمیز منطقهای مشارکت کرده و فهم بهتری از اهداف و نقش آتی خود ایجاد نماید. رفتار مشکلساز ایران باید مورد توجه قرار گیرد، اما در عین حال، باید به پتانسیل ایران به عنوان بخشی از راهحل مناقشات منطقهای نیز توجه کرد.
آمریکا و هم پیمانان آن باید این مساله را بفهمند که دخالتهای منطقهای ایران اغلب پاسخی به تهدیدات امنیتی است که این کشور از جانب نیروهای داعش در عراق، القاعده در عراق و یمن و دیگر نیروها در سوریه مواجه است. به این تهدیدات نگرانی از جانب عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی را نیز اضافه کنید.
اگر منافع ایران نادیده گرفته شود، این کشور حتی در صورت حصول توافق هستهای همچنان به دخالت در منطقه ادامه میدهد. هر چه تهدیدات امینتی کاهش یابد، احتمال اینکه ایران به بازیگری منطقی در ارتباطات منطقهایش تبدیل شود بیشتر خواهد بود.
ائتلاف تام کاتن با سازمان منافقین
پایگاه لابلاگ مینویسد: تام کاتن سناتور تازهکار این هفته در روزنامههای وال استریت و نیویورک تایمز با تلاشهایش برای ایجاد اختلال در روند عادی سنا با هدف ایجاد تغییرات نابودکنندهای در لایحه کروکر-کاردین خبرساز شد. در صورتیکه این لایحه به تصویب برسد، کنگره اجازه خواهد یافت تا درباره توافق هستهای ایران و گروه 5+1 اظهار نظر کند.
اما در جلسه سنا در روز چهارشنبه، کاتن به همراه سناتور تام تیلیس میزبان سازمان منافقین بودند. در این جلسه، کاتن و تیلیس تنها نبودند. در این جلسه با شورای سازمان منافقین، مارک گینکزبرگ سفیر اسبق ایران در مراکش، اولی هینونن کارشناس ارشد مرکز بلفر، رابرت جوزف معاون اسبق وزیر امور خارجه آمریکا در امور کنترل تسلیحات و امینت بینالملل و جوزف دترانی مدیر اسبق مرکز ملی مبارزه با تکثیر حضور داشتند.
سازمان منافقین که با کنار گذاشتن واحدهای نظامیاش در سال 2003 تلاش کرده است تا با صرف پولهای هنگفتی اعتباری در واشنگتن برای خود مهیاء سازد، مسئول مرگ شش شهروند آمریکایی بین سالهای 1973 تا 1976 است. این گروه پس از تبعید، در کنار صدام حسین به جنگ با ایران پراخت. این گروه پس از دادن رشوههای بسیار به سیاستمداران آمریکایی و مقامات بازنشسته ملی- امنیتی این کشور سرانجام توانست این سازمان را در سال 2012 از فهرست سازمانهای تروریستی آمریکا خارج نماید.
این گروه به همراه بخشهای مختلفش در آمریکا و اروپا خود را حکومت دموکراتیک ایران در تبعید مینامد و هیچ حامی نیز در داخل کشور ندارد.
اما کاتن و سازمان منافقین زمانیکه بحث هستهای ایران مطرح میشود برنامه مشترکی پیدا میکنند. مریم رجوی در بخشی از سخنرانی خود که از پاریس انجام میشد به کمیته فرعی روابط بین الملل مجلس نمایندگان آمریکا توصیه کرد که بهترین راه برای شکست دادن داعش در عراق و سوریه تغییر نظام ایران است.
به نظر میرسد که کاتن و سازمان منافقین علاقهای به مذاکرات هستهای ایران و غرب ندارند. به نظر میرسد که تام کاتن که به درستی جایگزین لیندسی گراهام تندروترین عضو سنای آمریکا شده است تصمیم گرفته است که با گروهی که جنایتهای حقوق بشری بسیاری مرتکب شده و اقدامات تروریستی بسیاری انجام داده است برای برهم زدن مذاکرات هستهای ایران هم پیمان شود.
برداشته شدن تحریمهای ایران کابوسی برای تولیدکنندگان پسته در کالیفرنیا
پایگاه بزینس اینسایدر درباره تاثیر توافق هستهای بر تولیدکنندگان پسته در آمریکا مینویسد: اگر آمریکا تحریمهای ایران را بردارد، محصولات ایرانی به غیر از نفت وارد بازارهای جهانی میشود. پسته دومین محصول ایران محسوب میشود.
این مساله میتواند برای کشاورزان آمریکایی بد باشد. به گزارش شبکه بلومبرگ، شاید بزرگترین بازندگان کشاورزان آمریکایی باشند که طی ده سال گذشته وسعت مزارع پسته خود را دو برابر کردهاند. تولید پسته در کالیفرنیا در سال 1979 شروع شود و خروجی آن در سال گذشته به 513 میلیون پوند (واحد وزن) رسید.
از یک سو، این مساله میتواند برای مصرفکنندگان بسیار خوب باشد. قیمت پسته در سالهای گذشته بسیار افزایش داشته است. از سویی دیگر، نماینده صنعت پسته در کالیفرنیا به شبکه بلومبرگ گفت که وی نگران نیست زیرا ایران خیلی باید تلاش کند تا پستههای خود را به سبب آلودگی بالا به قارچ آفلاتوکسین به تواند به اروپا و آمریکا به فروشد.
ژئوپولتیک توافق هستهای با ایران
پایگاه نشنال اینترست درباره توافق هستهای ایران و غرب مینویسد: درحالیکه ایران و آمریکا به توافق هستهای تاریخی نزدیک میشوند، این بحث وجود دارد که آیا این توافق به معنای تسلیم شدن در برابر منافع ایران در خاورمیانه است و یا فرصتی برای کمک به ایجاد ثبات در منطقه. اگر آمریکا و شرکای آن درسهایی را از توافقات هستهای قبلی با ایران بیاموزدند و راهبرد کاملاً هماهنگی را در منطقه به پیش برند، این احتمال بالقوه وجود دارد که ظرف چند سال آینده منطقه بحران زده خاورمیانه بهبود یابد. به همین خاطر خود توافق تنها نیمی از چالش است: نیمه دیگر ایجاد چارچوب ژئوپولتیکی پس از توافق است که جاهطلبیهای ایران را مهار نماید.
از سال 2009، اوباما راهبرد تعامل و فشار را درباره برنامه هستهای ایران دنبال میکرد که در آن دائماً مذاکره کردن پیشنهاد میشد و در عین حال فشارهای اقتصادی و دیپلماتیک نیز وجود داشت. اما ایران تبعیت نمیکرد.
این رویکرد در تغییر رفتار ایران شکست خورد چرا که این کشور تحریمهای موجود را تهدیدی برای خود در نظر نمیگرفت. این مساله با اعمال تحریمهای شدید انرژی و مالی از سال 2012 که باعث کاهش 50 درصدی صادرات نفت ایران شد تغییر کرد.
با افزایش تهدیدات علیه جمهوری اسلامی، حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران در سال 2013 انتخاب شد. رهبر ایران نیز به روحانی اجازه داد تا درباره برنامه هستهای با غرب مذاکره کند. پس فرصتی برای مذاکرات ایران و آمریکا فراهم شد. زمینه این گفتگوها توسط عمان فراهم شد.
نویسنده این مقاله در ادامه ادعا میکند: سیاستگزاران آمریکایی باید از این تجربه درس بگیرند. در حال حاضر، موضع ایران در منطقه از هر زمان دیگری ضعیفتر است. حاکمیت ایران معتقد است که قدرت این کشور با افزایش تاثیرگذاریش در سوریه، عراق، یمن و لبنان افزایش یافته است. ایران معتقد نیست که آمریکا برای مقابله با نفوذ این کشور در منطقه جدی است. اما در واقع ایران در چنین وضعیت بزرگی نیست. در باتلاق سوریه ایران، بسیار برای بقای بشار اسد سرمایهگزاری کرده است. در عراق، راهبرد حمایت از شیعیان توسط حکومت نوری المالکی باعث خشم اهل تسنن و ظهور داعش شد. در یمن هم خیلی درباره نقش ایران صحبت شده است، اما در واقع هیچکس در آنجا بر اوضاع مسلط نیست.
تلاشها برای تغییر محاسبات ایران با حمله سعویها به یمن همراه با این نشانه که آمریکا نیز در این خصوص نقش تعیینکنندهای خواهد داشت شروع شده است. عقبنشینیهای اخیر نظامی حکومت سوریه نیز میتواند بر ارزیابی ایران تاثیر بگذارد. در واقع، حمله سعودیها به یمن و فشارهای جدید بر بشار اسد توسط سعودیها و دیگران بعنوان خاورمیانه پس از توافق هستهای محسوب شود: در آن همپیمانان منطقهای آمریکا میفهمند که باید اقدامات بیشتری را برای مهار ایران انجام دهند.
اما آمریکا و همپیمانان منطقهای آن میتوانند اقدامات دیگری را نیز برای فشار آوردن به ایران انجام دهند. این میتواند با تدوین راهبرد منسجمی شروع شود که در زمانیکه سران عرب با باراک اوباما در کمپ دیوید ملاقات میکنند مورد بحث قرار گیرد. برخی مولفههای این راهبرد عبارتند از تبادل بیشتر اطلاعات، سیاست قدرتمندتر دریایی برای مقابله با ارسال تجهیزات توسط ایران، ریسکپذیری بیشتر در عملیاتهای مخفی با حضور شرکای عرب و آموزش شرکای سنی آمریکا برای مقبله با ایران.
در حالیکه واشنگتن به تهران میگوید که نفوذش به نهایت خود رسیده است، آمریکا باید با آغوش باز از تغییر رفتار ایران حمایت کند. پس از توافق هستهای، آمریکا باید برای مذاکره درباره مسائل منطقهای با ایران به صورت دوجانبه آماده باشد.
نویسنده این مقاله در انتها مینویسد: یک چیز قطعی است. تنها راه برای اینکه توافق هستهای به تواند به نفع آمریکا و شرکایش باشد این است به طور همزمان از فشار و تعامل برای تعیین شرایط جدید رابطه با ایران استفاده کرد.
چطور حزبالله به توافق هستهای با ایران نگاه میکند: ما میبریم و شما میبازید
هفتهنامه ویکلی استاندارد مینویسد: هفته گذشته نیروی هوایی رژیم صهیونیستی توانست محموله موشکهای برد متوسط متعلق به حزبالله را نابود کند و هشداری به این گروه دهد. با این حال، حزبالله و حامیان آن در تهران از یک چیز مطمئن هستند. رژیم صهیونیستی از منظر ایران بازیچه دست آمریکا است و ایران هم اختیار اوباما را در دست دارند. کاخ سفید از توافق هستهای با ایران به عنوان توافق برد - برد یاد میکند، اما حزبالله اینگونه به این توافق نگاه نمیکند. از منظر حزبالله در موازنه طولانی مدت بین ایران و آمریکا باید یک طرف برنده و یک طرف پیروز شود. ایران میبرد و آمریکا میبازد.
طی چند هفته اخیر، رسانههای وابسته به حزبالله دارند یک پیروزی راهبردی را جشن میگیرند. در سرمقالهای که در روزنامه الاخبار چاپ شد، آمده است توافقی که در لوزان حاصل شد، توافق برد - برد نیست، بلکه در این توافق غرب بازنده میشود.
از منظر حزبالله و حامیان ایرانی آن، سخنان اوباما مبنی بر اینکه گزینه دیگری برای آمریکا به جز توافق هستهای وجود ندارد به این معنا است که اگر آمریکا به ایران حمله کند هیچ شانسی در مذاکرات هستهای نخواهد داشت. یا گزینه نظامی روی میز است یا نیست. از منظر حزبالله و ایران، اوباما هیچگاه گزینهای نداشته است. در حقیقت، زمانیکه آمریکا نمیتواند ایران با استفاده از زور وادار به کنار گذاشتن برنامه هستهایش نماید، پس آمریکا در واقع تسلیم ایران شده است.
از این لحاظ، حزبالله با اوباما موافق است که این توافقی تاریخی محسوب میشود. حزبالله معتقد است که آمریکا ایران را به عنوان یک کشور هستهای پذیرفته است. اما حزبالله همچنین فهمیده است که کاخ سفید با به رسمیت شناخته شدن این مساله به ایران برای جایگاهش در موازنه قدرت در منطقه کمک کرده است.