به گزارش مشرق، بدون شک شهرها و هویت آنها را از
دریچه قاب سینما بهتر می توان به افکار عمومی داخلی و خارجی معرفی کرد و
تصویری هدفمند از یک جامعه با هویت شهری ارائه داد.
این در حالی است که متاسفانه، در سینما و حتی، در صداوسیما با شعاع گسترده تاثیرگذاری و آگاهی بخشی در این زمینه ها بهره برداری لازم و درستی صورت نگرفته است.
از آن جایی که شهرها، بسترها و فضاهای مناسبی برای بوجودآمدن گروه های اجتماعی، رشد ارزش های فرهنگی، گسترش و تقویت مناسبات عمومی و حفظ ارزش های انسانی و هویت های ملی و محلی هستند؛ این امر می طلبد تا از نقش رسانه های موثر مانند سینما و تلویزیون آگاهانه تر و راهبردی تر بهره برداری شود.
بدون تردید، برگزاری جشنواره های مختلف با رویکرد های اصلاح زندگی دست کم می تواند باب بحث، تحلیل و ارائه مطالعات پژوهشی را بگشاید و صاحب نظران و هنرمندان به ارزیابی و تبیین ابعاد موضوع بپردازند.
**سینما به حمایت نیاز دارد
سید جمال ساداتیان تهیه کننده سینما در این باره گفت: ما باید علاوه بر برگزاری جشنواره فیلم فجر جشنواره های موضوعی و تخصصی برگزار کنیم.
وی افزود: به عنوان نمونه در بررسی آداب شهری با کمک جامعه شناسان و هنرمندان باید نقاط مثبت و منفی این رفتا رها در فیلم ها مورد ارزیابی قرار گیرد. ضمن اینکه در این جشنواره ها بازنگری در رفتار شهری داشته باشیم.
این تهیه کننده سینما با اشاره به اینکه باید بازنگری کلی نسبت به شهر و مخصوصا، کلان شهر تهران داشته باشیم، ادامه داد: در فیلم های شهری مهم این نیست که فیلم درباره چه موضوعی حرف می زند بلکه مهم آن است که در جامعه ای مانند تهران رفتار آدم ها بر اساس آداب شهر شکل گیرد.
ساداتیان درباره فیلم های شهری گفت: در این نوع فیلم ها می توانیم به دو شکل شهر را به تصویر بکشیم ابتدا زیبایی های شهر را و بعد آداب شهری که هر دوی اینها در جای خود در این نوع فیلم ها از اهمیت زیادی برخوردار است.
تهیه کننده فیلم برف روی کاج ها درباره نقش شهرداری و سازمان های زیرمجموعه آن در فیلم های شهری نیز گفت: باید توجه داشت که اگر شهرداری از فیلم های شهری حمایت کند می شود فیلم سفارشی و سینمای دولتی اگر هم بدین شکل نباشد همه می دانیم که این نوع فیلم ها نیاز به حمایت دارند بنابراین شهرداری و زیرمجموعه های آن باید با تدبیر و اندیشه عمل کنند.
تهیه کننده فیلم جامه دران خاطرنشان کرد: امروز سینما به سمت و سویی رفته که اگر حمایت نباشد حتی هالیوود هم سرپای خود نیست بنابراین باید از کل سینمای ملی ایران حمایت شود.
ساداتیان خاطرنشان کرد: مسئولان شهری به جز توسعه فضای شهری و فضای اجتماعی باید به مسائل فرهنگی و مخصوصا سینما توجه ویژه داشته باشد البته به همین دلیل هم فرهنگسراها را راه اندازی کرده است اما این توجه باید بیشتر باشد.
**سینما ویترینی برای بیرون مرزها ست
اکبر عالمی مدرس و تحلیل گر سینما در زمینه فرهنگ سازی برگزاری جشنواره هایی تخصصی و موضوعی گفت: در برگزاری جشنواره های تخصصی آنچه بین از همه اهمیت دارد کشف استعدادهای خلاق است.
وی ادامه داد: شهرنشینی آدابی دارد و یک مدیر در مقام مدیریت خود نمی تواند به شهروند متخلف صراحتاً هشدار دهد که «شهر جنگل نیست» اما فیلمساز و هنرمند می تواند در قالب هنری که دارند این صراحت را هم داشته باشد.
این کارشناس سینما و تلویزیون با اشاره به عمق تاثیرگذاری محصولات تصویری به ویژه سینما خاطر نشان کرد: ما اگر به کشور سفر هم نکرده باشیم کافی است 20 فیلم سینمایی از آن کشور ببینیم و بعد مانند یک جامعه شناس بگوییم که چه جامعه منظمی دارند و یا برعکس بگوییم عجب هرج و مرجی دارند.
عالمی اضافه کرد: آثار سینمایی به خوبی می توانند در بیرون از مرزها ویترینی برای معرفی فرهنگ ما باشد. به رغم این واقعیت در سینمای ایران تاکنون از این منظر به تولیدات توجه نداشته ایم در واقع ما متوجه نیستیم که فارغ از داستان و دیالوگ شخصیت ها، یک فیلم به صورت ناخودآگاه تصویری از بستری فرهنگی شکل گیری قصه را هم نشان می دهد.
وی تاکید کرد: ما نباید در این زمینه به صورت بخشنامه به فیلمسازانی که آثارشان بعضاً به کشورهای دیگر هم می رود چیزی را ابلاغ کنیم. بلکه کافیست نظر خود را به عنوان یک آرزو و یا یک اطلاعیه به اطلاع خانه سینما برسانیم تا خودشان به صورتی صنفی در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهند.
عالمی با بیان اینکه در خصوص فرهنگ شهرنشینی برای شهروندان و شکل دهی ویترین سلیقه مردم در شهرها سهم شهرداری از همه پررنگتر است. گفت: دیگر باید این تصور کهنه را دور بریزیم که شهرداری فقط موظف است به تمیزی شهر بیاندیشد یا نهایتاً برای ساخت و ساز خانه ها مجوز صادر کند. شهرداری می تواند فرهنگساز باشد.
این کارشناس فرهنگی ادامه داد: همواره باید هیأتی از هنرمندان و مهندسان به عنوان مشاور در کنار شهرداری ها باشند تا هر رفتار و سیاستی براساس استاندارد اتخاذ شود.
**سینما به راحتی می تواند تاریخ سازی کند
جهانگیر الماسی بازیگر سینما و تلویزیون نیز درباره تاثیر سینما بر رفتار شهری مردم گفت: نباید فراموش کنیم که سینما به عنوان یک جادوی بزرگ چه قدرتی در عرصه تعلیم و تربیت دارد.
وی افزود: در سینما می توان به آموزش هایی که در این راستا مد نظرمان است بپردازیم و به راحتی روابط اجتماعی را به نقد بکشیم و توجه مردم شهرمان به موضوعات فرهنگی و اخلاقی که به آن کم توجهی شده است جلب کنیم.
این بازیگر سینما با تاکید بر اینکه سینما به راحتی می تواند تاریخ سازی کند و حتی تاریخ مان را تا حد ممکن به نمایش در بیاورد، گفت: باید تاریخ و فرهنگ اصیل شهرنشینی و آنچه را که در گذشته در کوچه پس کوچه های قدیمی شهرمان می گذشت به جامعه خودمان نشان دهیم.
الماسی افزود: مردم با توجه به شلوغی ها و زندگی ماشینی که بر روی آنها سایه انداخته شاید بسیاری از مناسبات را فراموش کرده اند و در خوشبینانه ترین حالت در ذهنشان کمرنگ شده است.
وی با بیان اینکه باید سینما موضوعات مختلفی شهری را به چالش بکشد، ادامه داد: معتقدم سینما می تواند یادآور شهری باشد که در آن مردم روابط پرمحبت با یکدیگر دارند اینکه مثلاً روابط شهرنشینی و اجتماعی مردم در گذشته به چه شکلی بوده است.
الماسی با بیان اینکه سینمای آمریکا در فضای فیلم های وسترن در همان دهه های ابتدایی به این فکر افتاد که فضای شهری گذشته خود را به نمایش بکشد تا مردم با فرهنگ گذشته خود آشنا شوند، گفت: درحقیقت آمریکایی ها برای خودشان شناسنامه درست کردند و اجازه ندادند هویتشان فراموش شود. آنها فرم سینما و فیلم های وسترن خود را با چهار تا خانه شروع کردند و کم کم آن قالب سینمایی عناصر خود مانند کلانتر و غیره را یافت. سینمای هالیوود در فضا و لایه های زیرین فیلم های شهریشان تمام اهدافشان را به خورد مخاطب می دهند و آنها را به صورت غیرمستقیم به سمت فرهنگ شهری که در نظر دارند سوق می دهند.
کارگردان فیلم رنج و سرمستی اظهار داشت: این توانمندی را آنها به وجود نیاوردند بلکه در ذات سینما و تصویر این قدرت وجود دارد آنها فقط به درستی از آن استفاده کردند.
الماسی گفت: این سینماگران و فیلم سازان هستند که بر حسب مسئولیت تاریخی که بر دوش دارند باید در راستای فرهنگ سازی گام بردارند. اگر بخواهیم تعارفات را کنار بگذاریم باید اذعان کنم که تمام ما شهرنشین ها به شدت احتیاج به بازنگری در روابط شهری خود با یکدیگر و حتی عناصر موجود در آن داریم و قطعاً در میان تمام هنرها هنر هفتم یعنی سینما بیش از سایرین می تواند در این امر به ما کمک کند.
بازیگر با سابقه سینمای ایران تاکید کرد: چه فضایی بهتر از سینما می تواند با همان جادویی که در درون آن نهفته است همراه با سرگرمی خوراک لازم فرهنگی مورد نیاز جامعه ما را تامین کند مردم ما باید متوجه تاثیر مشارکت خود در جامعه شهری بشوند.
**برگزاری میزگرد لازمه جشنواره های تخصصی
امیرحسین علم الهدی مدیر بخش هنر و تجربه نیز در این باره گفت: جشنواره ای که درباره فرهنگ شهر و شهر نشینی عمل می کند باید به صورت ساختارشناسانه و تحلیلی وارد شود تا مفید تر باشد.
وی تاکید کرد: در جشنواره های تخصص میزگردها که بتواند ارزیابی روشنی در حوزه فیلم کوتاه و مستند ارائه دهد نیاز است. میزگرد هایی که به صورت علمی راهکارهایی را از نظر متولیان ارائه کند تا متوجه شویم سینمای ایران از چه بعدی به شهر می نگرد و نکات آموزشی آن را پررنگ تر کند.
این کارشناس فرهنگی ادامه داد: جشنواره ها در حوزه شهری باید آسیب هایی که انسان شهری در شهرهای بزرگ متوجه آن است را به صورت تحلیل ارائه دهد و اگر قر ار باشد نقش خود را متفاوت و پررنگ تر کند باید در نگاه خود ارزیابی اش برمعایب و محاسن شهر تهران داشته باشد.
علم الهدی خاطرنشان کرد: جشنواره درباره شهر و شهروندان مقطعی نباشد و در طول سال هم فعال باشد تا با برگزاری هفته های فیلم و باشگاه های تخصصی مخاطب علاقمند به این حوزه را درگیر خود کند ضمن اینکه لایه های شهرنشینی هم به مناطق ورود پیدا کند تا سیاست های شهرنشینی را بدست آورند.
این در حالی است که متاسفانه، در سینما و حتی، در صداوسیما با شعاع گسترده تاثیرگذاری و آگاهی بخشی در این زمینه ها بهره برداری لازم و درستی صورت نگرفته است.
از آن جایی که شهرها، بسترها و فضاهای مناسبی برای بوجودآمدن گروه های اجتماعی، رشد ارزش های فرهنگی، گسترش و تقویت مناسبات عمومی و حفظ ارزش های انسانی و هویت های ملی و محلی هستند؛ این امر می طلبد تا از نقش رسانه های موثر مانند سینما و تلویزیون آگاهانه تر و راهبردی تر بهره برداری شود.
بدون تردید، برگزاری جشنواره های مختلف با رویکرد های اصلاح زندگی دست کم می تواند باب بحث، تحلیل و ارائه مطالعات پژوهشی را بگشاید و صاحب نظران و هنرمندان به ارزیابی و تبیین ابعاد موضوع بپردازند.
**سینما به حمایت نیاز دارد
سید جمال ساداتیان تهیه کننده سینما در این باره گفت: ما باید علاوه بر برگزاری جشنواره فیلم فجر جشنواره های موضوعی و تخصصی برگزار کنیم.
وی افزود: به عنوان نمونه در بررسی آداب شهری با کمک جامعه شناسان و هنرمندان باید نقاط مثبت و منفی این رفتا رها در فیلم ها مورد ارزیابی قرار گیرد. ضمن اینکه در این جشنواره ها بازنگری در رفتار شهری داشته باشیم.
این تهیه کننده سینما با اشاره به اینکه باید بازنگری کلی نسبت به شهر و مخصوصا، کلان شهر تهران داشته باشیم، ادامه داد: در فیلم های شهری مهم این نیست که فیلم درباره چه موضوعی حرف می زند بلکه مهم آن است که در جامعه ای مانند تهران رفتار آدم ها بر اساس آداب شهر شکل گیرد.
ساداتیان درباره فیلم های شهری گفت: در این نوع فیلم ها می توانیم به دو شکل شهر را به تصویر بکشیم ابتدا زیبایی های شهر را و بعد آداب شهری که هر دوی اینها در جای خود در این نوع فیلم ها از اهمیت زیادی برخوردار است.
تهیه کننده فیلم برف روی کاج ها درباره نقش شهرداری و سازمان های زیرمجموعه آن در فیلم های شهری نیز گفت: باید توجه داشت که اگر شهرداری از فیلم های شهری حمایت کند می شود فیلم سفارشی و سینمای دولتی اگر هم بدین شکل نباشد همه می دانیم که این نوع فیلم ها نیاز به حمایت دارند بنابراین شهرداری و زیرمجموعه های آن باید با تدبیر و اندیشه عمل کنند.
تهیه کننده فیلم جامه دران خاطرنشان کرد: امروز سینما به سمت و سویی رفته که اگر حمایت نباشد حتی هالیوود هم سرپای خود نیست بنابراین باید از کل سینمای ملی ایران حمایت شود.
ساداتیان خاطرنشان کرد: مسئولان شهری به جز توسعه فضای شهری و فضای اجتماعی باید به مسائل فرهنگی و مخصوصا سینما توجه ویژه داشته باشد البته به همین دلیل هم فرهنگسراها را راه اندازی کرده است اما این توجه باید بیشتر باشد.
**سینما ویترینی برای بیرون مرزها ست
اکبر عالمی مدرس و تحلیل گر سینما در زمینه فرهنگ سازی برگزاری جشنواره هایی تخصصی و موضوعی گفت: در برگزاری جشنواره های تخصصی آنچه بین از همه اهمیت دارد کشف استعدادهای خلاق است.
وی ادامه داد: شهرنشینی آدابی دارد و یک مدیر در مقام مدیریت خود نمی تواند به شهروند متخلف صراحتاً هشدار دهد که «شهر جنگل نیست» اما فیلمساز و هنرمند می تواند در قالب هنری که دارند این صراحت را هم داشته باشد.
این کارشناس سینما و تلویزیون با اشاره به عمق تاثیرگذاری محصولات تصویری به ویژه سینما خاطر نشان کرد: ما اگر به کشور سفر هم نکرده باشیم کافی است 20 فیلم سینمایی از آن کشور ببینیم و بعد مانند یک جامعه شناس بگوییم که چه جامعه منظمی دارند و یا برعکس بگوییم عجب هرج و مرجی دارند.
عالمی اضافه کرد: آثار سینمایی به خوبی می توانند در بیرون از مرزها ویترینی برای معرفی فرهنگ ما باشد. به رغم این واقعیت در سینمای ایران تاکنون از این منظر به تولیدات توجه نداشته ایم در واقع ما متوجه نیستیم که فارغ از داستان و دیالوگ شخصیت ها، یک فیلم به صورت ناخودآگاه تصویری از بستری فرهنگی شکل گیری قصه را هم نشان می دهد.
وی تاکید کرد: ما نباید در این زمینه به صورت بخشنامه به فیلمسازانی که آثارشان بعضاً به کشورهای دیگر هم می رود چیزی را ابلاغ کنیم. بلکه کافیست نظر خود را به عنوان یک آرزو و یا یک اطلاعیه به اطلاع خانه سینما برسانیم تا خودشان به صورتی صنفی در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهند.
عالمی با بیان اینکه در خصوص فرهنگ شهرنشینی برای شهروندان و شکل دهی ویترین سلیقه مردم در شهرها سهم شهرداری از همه پررنگتر است. گفت: دیگر باید این تصور کهنه را دور بریزیم که شهرداری فقط موظف است به تمیزی شهر بیاندیشد یا نهایتاً برای ساخت و ساز خانه ها مجوز صادر کند. شهرداری می تواند فرهنگساز باشد.
این کارشناس فرهنگی ادامه داد: همواره باید هیأتی از هنرمندان و مهندسان به عنوان مشاور در کنار شهرداری ها باشند تا هر رفتار و سیاستی براساس استاندارد اتخاذ شود.
**سینما به راحتی می تواند تاریخ سازی کند
جهانگیر الماسی بازیگر سینما و تلویزیون نیز درباره تاثیر سینما بر رفتار شهری مردم گفت: نباید فراموش کنیم که سینما به عنوان یک جادوی بزرگ چه قدرتی در عرصه تعلیم و تربیت دارد.
وی افزود: در سینما می توان به آموزش هایی که در این راستا مد نظرمان است بپردازیم و به راحتی روابط اجتماعی را به نقد بکشیم و توجه مردم شهرمان به موضوعات فرهنگی و اخلاقی که به آن کم توجهی شده است جلب کنیم.
این بازیگر سینما با تاکید بر اینکه سینما به راحتی می تواند تاریخ سازی کند و حتی تاریخ مان را تا حد ممکن به نمایش در بیاورد، گفت: باید تاریخ و فرهنگ اصیل شهرنشینی و آنچه را که در گذشته در کوچه پس کوچه های قدیمی شهرمان می گذشت به جامعه خودمان نشان دهیم.
الماسی افزود: مردم با توجه به شلوغی ها و زندگی ماشینی که بر روی آنها سایه انداخته شاید بسیاری از مناسبات را فراموش کرده اند و در خوشبینانه ترین حالت در ذهنشان کمرنگ شده است.
وی با بیان اینکه باید سینما موضوعات مختلفی شهری را به چالش بکشد، ادامه داد: معتقدم سینما می تواند یادآور شهری باشد که در آن مردم روابط پرمحبت با یکدیگر دارند اینکه مثلاً روابط شهرنشینی و اجتماعی مردم در گذشته به چه شکلی بوده است.
الماسی با بیان اینکه سینمای آمریکا در فضای فیلم های وسترن در همان دهه های ابتدایی به این فکر افتاد که فضای شهری گذشته خود را به نمایش بکشد تا مردم با فرهنگ گذشته خود آشنا شوند، گفت: درحقیقت آمریکایی ها برای خودشان شناسنامه درست کردند و اجازه ندادند هویتشان فراموش شود. آنها فرم سینما و فیلم های وسترن خود را با چهار تا خانه شروع کردند و کم کم آن قالب سینمایی عناصر خود مانند کلانتر و غیره را یافت. سینمای هالیوود در فضا و لایه های زیرین فیلم های شهریشان تمام اهدافشان را به خورد مخاطب می دهند و آنها را به صورت غیرمستقیم به سمت فرهنگ شهری که در نظر دارند سوق می دهند.
کارگردان فیلم رنج و سرمستی اظهار داشت: این توانمندی را آنها به وجود نیاوردند بلکه در ذات سینما و تصویر این قدرت وجود دارد آنها فقط به درستی از آن استفاده کردند.
الماسی گفت: این سینماگران و فیلم سازان هستند که بر حسب مسئولیت تاریخی که بر دوش دارند باید در راستای فرهنگ سازی گام بردارند. اگر بخواهیم تعارفات را کنار بگذاریم باید اذعان کنم که تمام ما شهرنشین ها به شدت احتیاج به بازنگری در روابط شهری خود با یکدیگر و حتی عناصر موجود در آن داریم و قطعاً در میان تمام هنرها هنر هفتم یعنی سینما بیش از سایرین می تواند در این امر به ما کمک کند.
بازیگر با سابقه سینمای ایران تاکید کرد: چه فضایی بهتر از سینما می تواند با همان جادویی که در درون آن نهفته است همراه با سرگرمی خوراک لازم فرهنگی مورد نیاز جامعه ما را تامین کند مردم ما باید متوجه تاثیر مشارکت خود در جامعه شهری بشوند.
**برگزاری میزگرد لازمه جشنواره های تخصصی
امیرحسین علم الهدی مدیر بخش هنر و تجربه نیز در این باره گفت: جشنواره ای که درباره فرهنگ شهر و شهر نشینی عمل می کند باید به صورت ساختارشناسانه و تحلیلی وارد شود تا مفید تر باشد.
وی تاکید کرد: در جشنواره های تخصص میزگردها که بتواند ارزیابی روشنی در حوزه فیلم کوتاه و مستند ارائه دهد نیاز است. میزگرد هایی که به صورت علمی راهکارهایی را از نظر متولیان ارائه کند تا متوجه شویم سینمای ایران از چه بعدی به شهر می نگرد و نکات آموزشی آن را پررنگ تر کند.
این کارشناس فرهنگی ادامه داد: جشنواره ها در حوزه شهری باید آسیب هایی که انسان شهری در شهرهای بزرگ متوجه آن است را به صورت تحلیل ارائه دهد و اگر قر ار باشد نقش خود را متفاوت و پررنگ تر کند باید در نگاه خود ارزیابی اش برمعایب و محاسن شهر تهران داشته باشد.
علم الهدی خاطرنشان کرد: جشنواره درباره شهر و شهروندان مقطعی نباشد و در طول سال هم فعال باشد تا با برگزاری هفته های فیلم و باشگاه های تخصصی مخاطب علاقمند به این حوزه را درگیر خود کند ضمن اینکه لایه های شهرنشینی هم به مناطق ورود پیدا کند تا سیاست های شهرنشینی را بدست آورند.