به گزارش مشرق، هر دولتی پیش از روی کار آمدن معمولا با شعارهایی نسبت به آینده، ماموریت آتی خود را تبیین کرده و البته با ایراد نقدهایی نسبت به پیشینیان، تمایز خود با آنان را نشان می دهد. در این بین شاید دولت یازدهم را بتوان تابلودار بیشترین شعارهایی دانست که پیش از رای گیری از مردم برای جلب نظر، آنان را مطرح نمود.

دولت ژنرال های یازدهم اما شاید تنها دولتی باشد که در ایام انتخابات سال 92 شعار امید و تدبیر بر سر دست گرفت اما به محض آنکه روی کار آمد، برخلاف شعار محوری خود دائما دم از ناامیدی و ناکارآمدی و ناتوانی نسبت به حل مشکلات زد.
دولتمردان دولت موسوم به کاربلدان و با تجربه ها، در هنگام رای گرفتن از مردم، ادعا می کردند که نسخه های شفا بخش 15 روزه، یک ماهه و 100 روزه در جیب خود دارند ، ادعا می کردند که علت همه مشکلات جامعه کار نابلدی و عدم تدبیر و مدیریت دولتمردان سابق بوده و آنان هستند که به محض روی کار آمدن با فشردن یک « کلید » قفل همه مشکلات را گشوده و جیب مردم را آنچنان پر پول خواهند نمود که دیگر هیچ فردی از جامعه احتیاجی به یارانه نداشته و خودشان با دست خود این یارانه را تقدیم دولت خواهند نمود.

این گفتار مستند بر اسنادی است که اخیرا تحت عنوان کتاب « سال نمای امنیت ملی جمهوری اسلامی » از سوی مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری با کمک پژوهشکده مطالعات راهبردی به صورت غیر محرمانه منتشر شده است. نویسندگان وابسته به دولت در این کتاب - در بخش چشم انداز سال 1394 - به خوبی دور نما و افق مد نظر خود از مردم و دشمن و تهدیدات پیرامونی را روشن بیان کرده اند. آنچنان روشن که همه آنچه در بالا بدان اشاره شد، برگرفته از همین کتاب و چشم انداز آن است.

در این کتاب، همانگونه که بخش هایی از آن در ادامه می آید، فضای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور کاملا سیاه و تاریک جلوه داده شده است. براساس پیش بینی های این کتاب کمتر دورنمای روشنی برای سال 94 در بخش های مختلف به ویژه اقتصادی دیده شده است.

افزایش رکود، سقوط بازار بورس، کاهش درآمدهای نفتی، بی اثر بودن مذاکرات هسته ای حتی در صورت توافق بر مساله کاهش تحریم ها، افزایش مشکلات امنیتی، افزایش قیمت دلار، افزایش فقر، افزایش شکاف طبقاتی و ... از دیگر بندهایی است که در این چشم انداز برای سال 94 مورد پیش بینی واقع شده است. آنچنان که گویا ژنرال های دولتی در این کتاب به وضوح بی تدبیری ها و بی کفایتی های خود را بر روی کاغذ جاری ساخته اند. در بخش مردم نیز آنچنان نگاه سیاه نمایانه ای به مردم شده که گویا مردم سربلند و عزیز و با فرهنگ و متمدن کشور همچون انسان های بدوی، از بی اخلاقی ها، بی فرهنگی ها و بی تربیتی های مزمن رنج برده و دیگر هم نمی شود برای علاج آنها کاری کرد.

در مقابل اعتماد به کدخدا و جهت دادن همه راهها به سمت توافق با او در این چشم انداز موج می زند.

ضمن آنکه در بخش دشمن به جای آنکه دشمن اصلی ملت ایران، همچنان آمریکا معرفی شود، اکثر تهدیدات بیرونی علیه ما ، به سمت کشورهای عربی نظیر عربستان سوق یافته است.

بد نیست که در اینجا بخش هایی از این چشم انداز را مرور کنیم:

• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، براساس روند گذشته بودجه ریزی در کشور و همچنین، بیش برآورد برخی ارقام در بودجه 1394 از جمله درآمدهای مالیاتی ، منابع حاصل از فروش نفت و اوراق مشارکت و مانند آنها، دولت با کسری بودجه قابل ملاحظه ای مواجه خواهد بود.
• با احتمال متوسط پیش بینی می کنیم در سال 1394، بهای نفت اوپک... افزایش یا کاهش قابل توجهی نخواهد داشت. در این صورت حتی به رغم احتمال کاهش تحریم ها، نمی توان انتظار افزایش نرخ رشد اقتصادی را در سال آینده داشت و نرخ مذکور در حدود نرخ سال 1393 ... خواهد بود.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394 ، با توجه به تثبیت نرخ رشد اقتصادی و عدم بهبود معنادار آن نرخ بیکاری نیز بهبود خاصی نخواهد یافت و حتی کمی افزایش می یابد.
• با احتمال متوسط پیش بینی می کنیم در سال 1394 در صورت تداوم قیمت نفت...، در بازارهای مالی، خاصه بورس اوراق بهادار آثار منفی قابل ملاحظه ای را تجربه خواهند کرد که موجب ابجاد حباب منفی در بازار بورس و نارضایتی سهام داران خواهد شد.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، با توجه به افزایش نرخ رسمی ارز در بودجه پیشنهادی دولت و همچنین نیاز بیشتر بنگاههای تولیدی به ارز برای تداوم کار و در عین حال کمبود ارز ناشی از کاهش بهای نفت، نرخ ارز در بازار کشور افزایش خواهد یافت و به طور مشخص دلار آمریکا به محدوده چهار هزار تومان خواهد رسید.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم تغییر مثبت جدی در شرایط رکودی حاکم بر اقتصاد کشور در سال 1394 به وجود نخواهد آمد و توان صادراتی تولید کنندگان داخلی، رشد جهشی پیدا نخواهد کرد.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، به دلیل کاهش چشم گیر درآمدهای ارزی کشور از محل صادرات نفت، واردات مواد اولیه و واسطه ای با مشکل مواجه شده و هزینه تامین مواد اولیه برای تولیدات داخلی افزایش خواهد یافت. این امر به منزله رکود بیشتر در بخش تولید و افزایش تعطیلی برخی از بنگاه های تولیدی خواهد بود.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، عمده تمرکز شبکه های تلویزیونی ماهواره ای فارسی زبان با محوریت بی بی سی فارسی و وی اُ اِی، بر موضوعات و مسائل حقوق بشری خواهد بود و پس از اتمام احتمالی مذاکرات هسته ای، این فاز از جنگ نرم علیه جمه8وری اسلامی با ابعاد و گستره نوینی کلید خواهد خورد.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، با توجه به تداوم انگیزه ها و رانت های موجود و همچنین ضعف های نهادی در کشور، شاهد افزایش میزان قاچاق کالا و رشد نرخ آن خواهیم بود که البته عامل بسیاری از دیگر معضلات اقتصادی و اجتماعی در کشور می شود.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394 شاخص ضریب جینی جامعه ایرانی که نشان دهنده شکاف طبقاتی است به دلیل تداوم رکود اقتصادی و کاهش اندک نرخ رشد تورم، بهبود خاصی نیابد و در حد سال 1393 باقی بماند.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، با توجه به پایان یافتن نیمه اول یا دهه اول از بازه زمانی سند چشم انداز 1404، جمهوری اسلامی ایران نخواهد توانست به نیمی از اهداف ترسیم شده در این سند دست یابد و از ین رو تحقق اهداف آن در پایان زمان مقرر نیازمند تلاش و همتی مضاعف خواهد بود.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، با توجه به تداوم روند کاهشی درآمدهای دولت، دولت نتواند کارکرد توسعه گرا داشته باشد، و از این رو شکاف توسعه منطقه ای به ویژه میان پیرامون و مرکز کشور، بهبهود خاصی نخواهد یافت و با احتمال متوسط افزایش خواهد یافت.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، شاخص های رفاه اجتماعی در مناطق روستایی کشور، بیش از مناطق شهری، روند کاهشی داشته و به طبع، سقوط خانوارها به زیر خط فقر در مناطق روستایی بیش از مناطق شهری خواهد بود. از این رو روند مهاجرت روستائیان به شهرها و پدیده حاشیه نشینی ، پرشتاب تداوم خواهد یافت.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، با توجه به افزایش خانواده های زن سرپرست یا تک پایه، پدیده زنانه شدن فقر در کشور تشدید شود که می تواند سبب افزای آسیب ها و ناامنی های اجتماعی و انسانی در ابعاد گوناگون شود.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، با توجه به روند آسیب های اجتماعی- اقتصادی در کشور و در ادامه پیامدهای تغییر در سبک زندگی جوانان، روند کاهش نرخ ازدواج بهبود نخواهد یافت.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، میزان اعتیاد به مواد مخدر به ویژه مواد مخدر صنعتی در کشور افزایش یابد و شاهد شیوع بیشتر این پدیده در میان جوانان و نوجوانان باشیم در این صورت رفتار نا متعارف و هنجار شکنی جنسی نیز در میان این قشر از جامعه گسترش خواهد یافت و کمتر مهار پذیر خواهد بود.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، با توجه به عدم بهبود شاخص های اقتصادی و نابسامانی وضعیت اخلاقی جامعه و دگرگونی و آسیب در مناسبات خانوادگی ، میزان جرایم امنیتی در کشور از جمله « سرقت به عنف» ، « جرایم مسلحانه»، « سرقت مسلحانه» و «آدم ربایی و گروگان گیری» روند افزایشی خود را ادامه خواهد داد.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کینم در سال 1394، با توجه به تداوم اختلالات رفتاری و نابهنجاری های اخلاقی در جامعه ایرانی، میزان خشونت ها، نزاع ها، درگیری دسته جمعی، و شرارت در کشور افزایش خواهد یافت و این به منزله کاهش ضریب امنیت اجتماعی به .یژه در فضا های عمومی و خارج از محیط خانواده خواهد بود.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، با تداوم وضعیت فعلی در میزان برداشت و مصرف آب در کشور از یکسو و ادامه خشکسالی از سوی دیگر، کم آبی به بحرانی ملموس تر از سال های گذشته در زندگی شهروندان ایرانی تبدیل خواهد شدو زمینه نارضایت آنها از دولت را فراهم خواهد کرد.
• با احتمال متوسط پیش بینی می کنیم در سال 1394، رد صورت تصمیم دولت به مهار و برداشت از آب های مرزی، زمینه های تنش با همسایگان شرقی و غربی کشورفراهم خواهد شد.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در صورت شکست مذاکرات هسته ای ایران و قدرت های جهانی، بار دیگر گزینه تهدید نظامی اعلامی به کانون استراتژی ایالات متحده علیه برنامه هسته ای جمهوری اسلامی باز خواهد گشت. این چرخش راهبردی با توجه به گرایش جنگ طلبانه وزیر دفاع جدید آمریکا، اشتون کارتر، با کمترین مقاومت ساختاری در کاخ سفید مواجه خواهد شد.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، در صورت به بن بست رسیدن مذاکرات هسته ای و تحقق سناریوی شکست، محافل عربی و مجامع بین المللی مسئولیت عدم توافق را بر گردن ایران انداخته و تحریم های جدید یکجانبه و چند جانبه بین المللی به سرعت علیه کشورمان عملیاتی خواهد شد.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394 ، حتی با فرض رفع تحریم های غرب در حوزه صنایع نفتی، به دلیل اشباع بازارهای جهانی نفت و عدم تمایل کشورهای اروپایی به از سر گرفتن خرید نفت از ایران صادرات نفت کشور در کوتاه مدت تغییر چندانی نخواهد کرد.
• با احتمال زیاد پیش بینی می کنیم در سال 1394، حتی در صورت شکل گیری توافق جامع هسته ای در پی مذاکرات جاری، تحریم های اصلی علیه صنایع نفت و گاز و بخش پولی و مالی کشور به طور کامل برداشته نشود و یا اینکه آثار آنها پابرجا خواهد بود».

با این حال با مطالعه اندکی از این کتاب قطور، این سئوال به وضوح خود نمایی می کند که دولتی که مدعی تدبیر امور در 15 یا 30 روز بود، چگونه است که در بخش های راهبردی خود اینگونه به بن بست رسیدن خود را عیان کرده است؟ اگر معضلاتی – بالفرض- موجود است پس نقش دولت برای مرتفع ساختن آنها چیست؟ مگر نه آن است که مردم دولت را برای از میان برداشتن همین مشکلات بر سر کار آورده اند؛ پس اقرار به ناتوانی حل آنها در محافل آکادمیک و گره زدن حل آنان در محافل عمومی به مذاکرات چه معنایی می تواند داشته باشد؟ آیا با خواندن چشم انداز هایی چنین تیره و تار این پرسش به اذهان متبادر نخواهد شد که در اینصورت اگر دولت ژنرال ها بر سر کار نبود، امکان داشت که وضعیتی بدتر از این برای سفره مردم رخ دهد؟

ضمن آنکه دولتی که در برآوردهای راهبردی امنیتی خود اعتراف می کند که مساله هسته ای بهانه است و مساله سازی بعدی علیه ما حقوق بشر است و حتی با فرض توافق نهایی، تحریم های اصلی علیه کشور همچنان پابرجا خواهد بود، به چه دلیلی دائما در میان مردم همه معضلات، حتی آب خوردن مردم را هم به مذاکرات هسته ای گره می زند؟

همانگونه که در این مقدار اندک قابل ملاحظه بود، دولتی که اساسا با شعار عدم توجه دولت سابق به قانون سند چشم انداز بیست ساله کشور بر سر کار آمد، خود در این راهبرد اقرار می کند که نتوانسته است در سال 94 به نیمی از اهداف سند چشم انداز دست یابد؛ در اینصورت نباید از دولتی ها این پرسش مطرح شود که در طول دو سال گذشته برای تحقق اهداف سند چه کاری کردند؟

ضمن آنکه وقتی در این کتاب به وضوح از پیش بینی تداوم رکود و تورم و ... در سال جاری سخن گفته می شود نباید پرسید که در اینصورت چرا برخی از مسئولان سال گذشته ادعای خروج کشور از رکود و کاهش تورم را در میان مردم سر دادند؟ با مطالعه این راهبرد آیا این سئوال به اذهان متبادر نخواهد شد که چرا برخی از تهدید به مرگ دشمن، اینچنین راه خود کشی خود و کشور را هموار می کنند؟ در اینصورت بهتر نیست اینهایی که کار بلد نبوده و دائما می گویند «ما نمی توانیم» جای خود را به کسانی دهند که ثابت کردند می شود و می توانیم؟

منبع: 9 دی