گروه بین‌الملل مشرق - حکم آزادی مشروط «عمر» در واقع یک آغاز است و نمی تواند، تعرض ها و نقض هایی که طی 13 سال حبس متحمل آنها شد، را محو کند. دولت کانادا باید غرامت شکست و ناکامی در این قضیه را به «عمر» بدهد و او را بار دیگر به جامعه و زندگی عادی باز گرداند.
«لورا پیتر»، مشاور امنیت ملی کانادا در قبال انتشار خبر آزادی «عمر خضر»، شهروند کانادایی که در سن 15 سالگی در زندان گوانتانامو حبس و پس از 13 سال یعنی در 28 سالگی آزاد شد، اینگونه واکنش نشان داد: این نقض آشکار و عیان تمام معیارها و میثاق های بین المللی است که برای کودکان حق و حقوق خاصی قائل است، چون عمر وقتی دستگیر شد، کودکی بیش نبود.
عمر خضر کیست و قضیه اش چیست؟
عمر خضر، تبعه کانادایی است که وقتی 15 سال بیشتر نداشت، به خدمت نظامی گرفته شد و هنگامی که به همراه پدرش در افغانستان بود، دستگیر شد و مظنون به عضویت در گروه تروریستی «القاعده» گردید.
عمر خضر زمانی که به همراه پدرش و دیگر شبه نظامیان درحال مبادله آتش با نیروهای آمریکایی بودند، موجب کشته شدن یک نظامی آمریکایی شد و این موضوع موجب شد تا نظامیان آمریکایی وی را که از ناحیه سینه تیر خورده بود، دستگیر کنند.
پس از پانسمان زخم ها، در حالی که به دست هایش دست بند زده شده بود، بازجوها از وی خواستند، هرآنچه می داند، را باز گو کند و عمر را جهت اعتراف به جرم هایش تهدید کردند. عمر گفت که تهدید به تعرض و تجاوز شده بود و همین موضوع او را به شدت وحشت زده کرده بود. بنابراین به هرآنچه مد نظر بود، اعتراف کرد.
وی در اکتبر سال 2002 به گوانتانامو منتقل می شود و در آنجا با شدیدترین و وحشیانه ترین شکنجه ها مواجه می شود. وکلیلش می گوید که عمر به وی گفته بود که بازجویی از وی درحالی صورت می گرفت که دست و پایش بسته بود.
همچنین تهدید شده بود، در صورت عدم همکاری با بازجوها به سوریه یا مصر یا اردن فرستاده خواهد شد تا در یکی از این کشورها شکنجه شود. بازجویی ها در حالی انجام می شد که علاوه بر بسته بودن دست ها و پاها، روی سرش نیز کیسه ای نهاده می شد و صدای پارس کردن سگ ها از نزدیک به گوشش می رسید.
در یکی از بازجویی ها از شدت ترس و وحشت خود را خیس کرد. از آن به بعد وی به عنوان نظافتچی می بایست اتاق های تحقیق و بازجویی را نظافت می کرد.تا پیش از سال 2004 میلادی یعنی پس از گذشت دو سال از حبسش در گوانتانامو، وی اجازه استفاده از مشاوره های حقوقی و قانونی و یا داشتن مشاوری در این امور را نداشت.
براساس پروتوکل های امضا شده بین دو کشور آمریکا و کانادا در سال های 2000 و 2002 طرف های امضا کننده پروتوکل ملزم به در نظر گرفتن شرایط خاص کودکانی بودند که در جریان درگیری های مسلحانه بازداشت و دستگیر می شدند و زمینه باز پروری و بازگشت مجدد آنها به جامعه را فراهم می کردند.
در حالی که هیچ یک از موارد فوق الذکر در خصوص عمر خضر اعمال نشده بود و این نقض آشکار میثاق های امضا شده بین دو کشور آمریکا و کانادا شمرده می شد. در سال 2010 میلادی یعنی 8 سال پس از دستگیری عمر خضر و حبس وی در گوانتانامو وی اعتراف کرد که «گناه کار» بوده است. اما بعدها تاکید کرد که این اعتراف را به این جهت انجام داده بود تا از جهنم گوانتانامو نجات یابد.
پس از این اعتراف عمر خضر توسط دادگاه نظامی به 8 سال زندان محکوم می شود، بدون آنکه حق تجدید نظر در حکم دادگاه به وی داده شود، در حالی که یکی از اتهامات وی یعنی کمک مالی به تروریسم به دلیل عدم اثبات رد شد.
در سال 2012 میلادی عمر خضر از زندان گوانتانامو به کانادا منتقل شد تا مابقی دوران حبس خود را در زندان های این کشور سپری کند و با وجود تمام نقض ها و تعرض های صورت گرفته و نبود دلایل و مستندات کافی برای اثبات اتهامات وارده به او و حکم 8 سال حبس صادر شده علیه اش توسط دادگاه نظامی گوانتانامو، با این حال دولت کانادا از پیگیری وضعیت وی و آزادی با ضمانت او ممانعت می کند.
لورا پیتر می گوید:حتی وقتی در 5 می حکم آزادی وی صادر شد، دولت کانادا تلاش کرد، آن را لغو کند. بنابراین وقتی عمر خضر به کانادا باز می گردد، دولت این کشور به جای معرفی وی به اماکن باز پروری که مناسب سن و وضعیتش باشد، او را راهی زندان می کند.
براساس پژوهش صورت گرفته از سوی مرکز مطالعات حقوق بشر آمریکا در آوریل 2011 میلادی تاکید شده است که در میان 779 فردی که در گوانتانامو در زندان به سر می برند، 4 کودک وجود دارد.
پس از آن وثیقه ای از سوی ارتش آمریکا منتشر شد که نشان می داد، تعداد این کودکان به 15 نفر می رسید که یک کودک در سن 13 سال، 2 کودک در سن 14 سال، 3 کودک در سن 15 سال، 5 کودک در سن 16 سال و 4 کودک در سن 17 سال قرار دارند.
13 نفر از این کودکان که البته پس از گذراندن 7 سال در زندان دیگر کودک نبودند، آزاد شدند. یکی از کودکان در حبس در سن 21 سالگی و براساس ادعای مسئولان زندان خودکشی کرد و یک کودک نیز محکوم شد که همان «عمر خضر» بود.
از گوانتانامو چه می دانید؟
زندان گوانتانامو در جنوب شرقی کشور کوبا و در سواحل خلیج گوانتانامو واقع شده است. مساحت آن 45 مایل است و دولت آمریکا در سال 1903 میلادی مقابل پرداخت سالیانه 4100 دلار براساس توافقی که دو طرف باید نسبت به لغو آن رضایت داشته باشند، اجاره کرد.
پس از حوادث 11 سپتامبر 2001 میلادی «جرج بوش»، رئیس جمهوری اسبق آمریکا این زندان را به زندان سرکردگان و فرماندهان القاعده اختصاص داد تا مشمول قوانین آمریکا نشوند و در این کشور حبس نگردند و برای سلب حقوق قانونی افرادی که در گوانتانامو حبس می شدند، آنها را «دشمن جنگ جو» نامیدند.
در حال حاضر این زندان برای دولت آمریکا سالیانه حدود 150 میلیون دلار هزینه دربر دارد و در آن 6 هزار نظامی و غیر نظامی و بازنشسته وزارت دفاع آمریکا فعالیت می کنند.
زندان گوانتانامو از نگاه آمار و ارقام
- از زمان اختصاص این زندان به آمریکا و پس از حوادث 11 سپتامبر 2001 میلادی 779 نفر در این زندان حبس شده اند.
- از بین 600 نفر و پس از اثبات بی گناهی آنان و بعد از سپری کردن سال های بسیار در زندان، از گوانتانامو آزاد شدند.
- 149 نفر هنوز در گوانتانامو نگهداری می شوند و آزاد نشده اند.
- آمریکا با انتقال 78 نفر از 149 نفری که در گوانتانامو در حبس بسر می برند، به کشورهایشان یا کشور سوم و سپری کردن مابقی دوران حبس خود در آنجا موافقت کرده است.
- تاکنون 15 کودک زیر 18 سال در گوانتانامو حبس شده اند.
- تاکنون 9 نفر در گوانتانامو و طی سپری کردن دوران حبس خود جان خود را از دست داده و مرده اند. 6 نفر از این افراد خودکشی کرده بودند.
اوباما و گوانتانامو
یکی از مهمترین وعده های انتخاباتی «باراک اوباما»، رئیس جمهوری آمریکا بستن زندان گوانتانامو در صورت پیروزی در انتخابات بود. در حالی که هم اکنون با وجود سپری کردن دومین دور ریاست جمهوری وی هنوز اقدامی در این خصوص انجام نداده است.
در مارس 2015 میلادی رئیس جمهوری آمریکا گفت که می بایست از همان روز اولی که به ریاست جمهوری آمریکا انتخاب شد، زندان گوانتانامو را می بست، اما تصور نمی کردم، هم جمهوری خواهان و هم دموکرات ها در برابر این تصمیم من ایستادگی و مخالفت کنند.
جمهوری خواهان بر این باورند که بستن زندان گوانتانامو و انتقال مابقی زندانیان به داخل آمریکا و تعامل با آنها بر اساس قانون اساسی آمریکا خطری است که امنیت ملی آمریکا را تهدید می کند.
اوباما در دومین روز انتخاب به سمت ریاست جمهوری آمریکا گفت که دستور بستن زندان گوانتانامو ظرف یک سال را امضا کرده است، اما هنگام مطرح شدن در کنگره، طرح رد شده است.
عمر خضر کیست و قضیه اش چیست؟
عمر خضر، تبعه کانادایی است که وقتی 15 سال بیشتر نداشت، به خدمت نظامی گرفته شد و هنگامی که به همراه پدرش در افغانستان بود، دستگیر شد و مظنون به عضویت در گروه تروریستی «القاعده» گردید.
عمر خضر زمانی که به همراه پدرش و دیگر شبه نظامیان درحال مبادله آتش با نیروهای آمریکایی بودند، موجب کشته شدن یک نظامی آمریکایی شد و این موضوع موجب شد تا نظامیان آمریکایی وی را که از ناحیه سینه تیر خورده بود، دستگیر کنند.
وی در اکتبر سال 2002 به گوانتانامو منتقل می شود و در آنجا با شدیدترین و وحشیانه ترین شکنجه ها مواجه می شود. وکلیلش می گوید که عمر به وی گفته بود که بازجویی از وی درحالی صورت می گرفت که دست و پایش بسته بود.
همچنین تهدید شده بود، در صورت عدم همکاری با بازجوها به سوریه یا مصر یا اردن فرستاده خواهد شد تا در یکی از این کشورها شکنجه شود. بازجویی ها در حالی انجام می شد که علاوه بر بسته بودن دست ها و پاها، روی سرش نیز کیسه ای نهاده می شد و صدای پارس کردن سگ ها از نزدیک به گوشش می رسید.
در یکی از بازجویی ها از شدت ترس و وحشت خود را خیس کرد. از آن به بعد وی به عنوان نظافتچی می بایست اتاق های تحقیق و بازجویی را نظافت می کرد.تا پیش از سال 2004 میلادی یعنی پس از گذشت دو سال از حبسش در گوانتانامو، وی اجازه استفاده از مشاوره های حقوقی و قانونی و یا داشتن مشاوری در این امور را نداشت.
براساس پروتوکل های امضا شده بین دو کشور آمریکا و کانادا در سال های 2000 و 2002 طرف های امضا کننده پروتوکل ملزم به در نظر گرفتن شرایط خاص کودکانی بودند که در جریان درگیری های مسلحانه بازداشت و دستگیر می شدند و زمینه باز پروری و بازگشت مجدد آنها به جامعه را فراهم می کردند.
در حالی که هیچ یک از موارد فوق الذکر در خصوص عمر خضر اعمال نشده بود و این نقض آشکار میثاق های امضا شده بین دو کشور آمریکا و کانادا شمرده می شد. در سال 2010 میلادی یعنی 8 سال پس از دستگیری عمر خضر و حبس وی در گوانتانامو وی اعتراف کرد که «گناه کار» بوده است. اما بعدها تاکید کرد که این اعتراف را به این جهت انجام داده بود تا از جهنم گوانتانامو نجات یابد.
پس از این اعتراف عمر خضر توسط دادگاه نظامی به 8 سال زندان محکوم می شود، بدون آنکه حق تجدید نظر در حکم دادگاه به وی داده شود، در حالی که یکی از اتهامات وی یعنی کمک مالی به تروریسم به دلیل عدم اثبات رد شد.
در سال 2012 میلادی عمر خضر از زندان گوانتانامو به کانادا منتقل شد تا مابقی دوران حبس خود را در زندان های این کشور سپری کند و با وجود تمام نقض ها و تعرض های صورت گرفته و نبود دلایل و مستندات کافی برای اثبات اتهامات وارده به او و حکم 8 سال حبس صادر شده علیه اش توسط دادگاه نظامی گوانتانامو، با این حال دولت کانادا از پیگیری وضعیت وی و آزادی با ضمانت او ممانعت می کند.
لورا پیتر می گوید:حتی وقتی در 5 می حکم آزادی وی صادر شد، دولت کانادا تلاش کرد، آن را لغو کند. بنابراین وقتی عمر خضر به کانادا باز می گردد، دولت این کشور به جای معرفی وی به اماکن باز پروری که مناسب سن و وضعیتش باشد، او را راهی زندان می کند.
براساس پژوهش صورت گرفته از سوی مرکز مطالعات حقوق بشر آمریکا در آوریل 2011 میلادی تاکید شده است که در میان 779 فردی که در گوانتانامو در زندان به سر می برند، 4 کودک وجود دارد.
پس از آن وثیقه ای از سوی ارتش آمریکا منتشر شد که نشان می داد، تعداد این کودکان به 15 نفر می رسید که یک کودک در سن 13 سال، 2 کودک در سن 14 سال، 3 کودک در سن 15 سال، 5 کودک در سن 16 سال و 4 کودک در سن 17 سال قرار دارند.
13 نفر از این کودکان که البته پس از گذراندن 7 سال در زندان دیگر کودک نبودند، آزاد شدند. یکی از کودکان در حبس در سن 21 سالگی و براساس ادعای مسئولان زندان خودکشی کرد و یک کودک نیز محکوم شد که همان «عمر خضر» بود.
زندان گوانتانامو در جنوب شرقی کشور کوبا و در سواحل خلیج گوانتانامو واقع شده است. مساحت آن 45 مایل است و دولت آمریکا در سال 1903 میلادی مقابل پرداخت سالیانه 4100 دلار براساس توافقی که دو طرف باید نسبت به لغو آن رضایت داشته باشند، اجاره کرد.
پس از حوادث 11 سپتامبر 2001 میلادی «جرج بوش»، رئیس جمهوری اسبق آمریکا این زندان را به زندان سرکردگان و فرماندهان القاعده اختصاص داد تا مشمول قوانین آمریکا نشوند و در این کشور حبس نگردند و برای سلب حقوق قانونی افرادی که در گوانتانامو حبس می شدند، آنها را «دشمن جنگ جو» نامیدند.
در حال حاضر این زندان برای دولت آمریکا سالیانه حدود 150 میلیون دلار هزینه دربر دارد و در آن 6 هزار نظامی و غیر نظامی و بازنشسته وزارت دفاع آمریکا فعالیت می کنند.
- از زمان اختصاص این زندان به آمریکا و پس از حوادث 11 سپتامبر 2001 میلادی 779 نفر در این زندان حبس شده اند.
- از بین 600 نفر و پس از اثبات بی گناهی آنان و بعد از سپری کردن سال های بسیار در زندان، از گوانتانامو آزاد شدند.
- 149 نفر هنوز در گوانتانامو نگهداری می شوند و آزاد نشده اند.
- آمریکا با انتقال 78 نفر از 149 نفری که در گوانتانامو در حبس بسر می برند، به کشورهایشان یا کشور سوم و سپری کردن مابقی دوران حبس خود در آنجا موافقت کرده است.
- تاکنون 15 کودک زیر 18 سال در گوانتانامو حبس شده اند.
- تاکنون 9 نفر در گوانتانامو و طی سپری کردن دوران حبس خود جان خود را از دست داده و مرده اند. 6 نفر از این افراد خودکشی کرده بودند.
یکی از مهمترین وعده های انتخاباتی «باراک اوباما»، رئیس جمهوری آمریکا بستن زندان گوانتانامو در صورت پیروزی در انتخابات بود. در حالی که هم اکنون با وجود سپری کردن دومین دور ریاست جمهوری وی هنوز اقدامی در این خصوص انجام نداده است.
در مارس 2015 میلادی رئیس جمهوری آمریکا گفت که می بایست از همان روز اولی که به ریاست جمهوری آمریکا انتخاب شد، زندان گوانتانامو را می بست، اما تصور نمی کردم، هم جمهوری خواهان و هم دموکرات ها در برابر این تصمیم من ایستادگی و مخالفت کنند.
جمهوری خواهان بر این باورند که بستن زندان گوانتانامو و انتقال مابقی زندانیان به داخل آمریکا و تعامل با آنها بر اساس قانون اساسی آمریکا خطری است که امنیت ملی آمریکا را تهدید می کند.
اوباما در دومین روز انتخاب به سمت ریاست جمهوری آمریکا گفت که دستور بستن زندان گوانتانامو ظرف یک سال را امضا کرده است، اما هنگام مطرح شدن در کنگره، طرح رد شده است.
