دکتر محمد تقوی بیان کرد: تجاوز آل سعود به یمن که با هدف شکست انقلابیون و باز گرداندن «عبد ربه منصور هادی» رئیس جمهور فراری و مستعفی یمن شروع شد وارد چهارمین ماه خود شده است و در این مدت مردم یمن تحت محاصره هوایی و دریایی رژیم عربستان سعودی قرار گرفته و حملات جنگنده های این رژیم هزاران نفر کشته و زخمی بر جای گذاشته، این در حالی است که مذاکرات صلح نیز بین طرف های درگیر تا کنون بی نتیجه بوده است.
شیعیان زیدی و جنبش احیاء مذهب
استاد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد در این رابطه با اشاره به بسترهای داخلی ایجاد جنگ در یمن گفت: کشور یمن گروه های نژادی مختلفی را در خود جای داده است که با داشتن جمعیت بالغ بر بیست و سه میلیون نفر ۸۷ درصد مردم آن را قبایل عرب و به دو دسته شیعیان زیدی و اهل سنت تقسیم شده اند.
دکتر تقوی ادامه داد: اگرچه این تفکیک تا پیش از این ها اهمیت نداشت اما در جریان جنگ یمن اهمیت یافته است.
وی ادامه داد: در سطح خرد وضعیت داخلی یمن و نیروهای فعال در این کشور می تواند یکی از بستر های شکل گیری جنگ در یمن باشد به این صورت که شیعیان زیدی چندین قرن حکومت را در یمن به دست داشتند و تا دهه ۱۹۶۰ بر این کشور حاکم بوده اند اما با صورت گرفتن کودتا علیه حکومت زیدی ها و شکل گرفتن حکومت جمهوری آنها عملا به حاشیه رفته و نفودشان را از دست دادند.
وی گفت: یکی از دلایل ایجاد جنبش انصارالله محرومیت طولانی شیعیان زیدی از حکومت بود که در جهت بدست آوردن اقتدار از دست رفته و سهم متناسبی از قدرت کشور متناسب با جمعیت خودشان هستند و این فعالیت ها در زمره جنبش های احیاء مذهب بوده که در ذیل نام مذهب و برای بدست آوردن موقعیت سیاسی صورت می گیرد.
تقوی با بیان اینکه سابقه اعتراضات و انقلاب مردم یمن به بهار عربی برمی گردد ادامه داد: جنبش بهار عربی در سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ و در اعتراض به حکومت علی عبدالله صالح رئیس جمهور وقت یمن صورت گرفت اما بر خلاف دیگر جنبش ها که در زمره بهار عرب قرار گرفته بودند این پروسه در یمن طول کشید و در نهایت علی عبدالله صالح از حکومت کناره گیری کرده و قدرت را به عبد ربه منصور هادی واگذار کرد.
وی با اشاره به اینکه معادله قدرت در یمن بسیار پیچیده است اظهار کرد: درگیری ها تنها منحصر به گروه حاکم و یک گروه انقلابی نیست بلکه در این کشور شاهد حضور نیروها و گروه های مختلفی هستیم در یک طرف نیروهای منصور هادی رئیس جمهور مستعفی یمن قرار دارند که از لحاظ نظامی قدرتمند نبوده و آنچه تا کنون به بقای آنها کمک کرده ائتلاف کشورهای عربی و در راس آنها عربستان است.
این استاد دانشگاه افزود: در طرف دیگر نیروهای انصار الله و طرفداران علی عبدالله صالح قرار دارند که با هم هم پیمان هستند و هدف مشترکی را دنبال می کنند و در سویی دیگر نیروهای القاعده که با بهره گیری از آشوب در یمن به دنبال توسعه نفوذ خود هستند.
موازنه قدرت و علل منطقه ای جنگ یمن
تقوی با بیان اینکه عربستان شبه جزیره را حیاط خلوت خود می داند ادامه داد: عربستان همواره در تلاش بوده است تا در کشورهای اطراف حکومت هایی به قدرت برسند که نزدیک و متمایل به رژیم عربستان باشند و لذا در سال ۲۰۱۲ و در پی برکناری رژیم علی عبدالله صالح که حوثی ها یا انصار الله قدرت را در صنعا، پایتخت این کشور در دست گرفتند موجب هراس سعودی ها شده و این آغاز جنگ علیه یمن بود.
وی افزود: عربستان برای توجیه حمله خود تاکید کرده است که نیروهای حوثی(انصارالله) تحت حمایت ایران هستند همانطور که رسانه های طرفدار عربستان سعی دارند نفوذ ایران را در بین حوثی ها پر رنگ جلوه دهند.
عربستان توانایی جنگ زمینی را ندارد
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه عربستان توانایی ورود به یک جنگ زمینی دراز مدت را علیه یمن ندارد گفت: تاکید قدرت عربستان همواره بر آتش هوایی بوده است ضمن اینکه عربستان سعی می کند از طریق نارضایتی مردم حوثی ها را نابود کند و در این راستا اقدام به نابود ساختن زیر ساخت ها و منابع حیاتی در یمن نموده است تا مردم علیه حوثی ها برانگیخته شوند.
وی افزود: ادامه جنگ در یمن به عوامل متعددی بستگی دارد از جمله میزان مقاومت مردم به این صورت که اگر مردم یمن همچنان مقاومت کنند عربستان ناچار خواهد بود جنگ را متوقف کند و عامل بعدی می تواند بر انگیخته شدن مردم علیه حوثی ها به واسطه شدت یافتن کاستی ها و نابسامانی در اوضاع داخلی یمن باشد.
تقوی با تاکید بر اینکه اگر حملات سعودی ها به یمن، مردم را علیه حوثی ها برانگیزاند آنها موفق خواهند شد ادامه داد: برنامه عربستان در آغاز این جنگ پیروزی سریع بود اما اکنون جنگ حالت فرسایشی به خود گرفته و می توان گفت تلاش سعودی ها تا کنون ناکام مانده است.
وی در ارتباط با مذاکرات صلح در جنگ یمن گفت: اولین مذاکرات در این باره در ریاض و تنها با حضور طرف های حامی عربستان بود و مرحله بعد این مذاکرات به ژنو منتقل شد که در هر دوبار این مذاکرات نتیجه ای در بر نداشته است.
استفاده ابزاری از داعش
تقوی درخصوص کمک های عربستان به القاعده در یمن گفت: سعودی ها رسما اعلام کرده اند که به این گروه کمک نمی کنند با این حال به دلیل وجود اشتراک منافع ممکن است کمک هایی از طرف سعودی ها به القاعده شده باشد.
وی با بیان این که عربستان اختلافات ایدئولوژی بسیاری با القاعده دارد گفت: با این حال ممکن است سعودی ها از القاعده به عنوان ابزاری برای ازبین بردن رقبای خود استفاده کنند هرچند این کار برای خود سعودی ها مشکلات زیادی به بار خواهد آورد.
تقوی توان نظامی انصارالله را در برابر عربستان ضعیف ارزیابی کرد و افزود: انصارالله توانایی عملیات نظامی در مقیاس وسیع را ندارد و می تواند به حملات کوچک مرزی بسنده کند و حتی اگر بتواند موقعیت خود را در یمن حفظ کند بسیار ارزشمند است.
وی افزود: با این حال همین حملات کوچک برای عربستان خطرناک است و سعودی ها نگران این مسئله هستند.
تقوی ادامه داد: انصارالله با به دست گرفتن شهرهای یمن و خارج کردن القاعده از آن ها می تواند هرچه بیشتر به یک دولت واقعی نزدیک شود و از حقوق بین المللی برخوردار گردد.
جنگ بدون ملاحظات سیاسی
عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی ادامه داد: اگر رژیم ناهماهنگ با عربستان در یمن روی کار آید تنها بخشی از مشکلات عربستان مسئله تجارت از طریق باب المندب خواهد بود و موقعیت استراتژیک این تنگه و بسیاری مشکلات دیگر دامان عربستان را خواهد گرفت.
وی ادامه داد: این مسئله آنقدر برای سعودی های محافظه کار با اهمیت جلوه کرده است که بدون ملاحظات سیاسی وارد نبرد با یمنی ها شده اند.
