به گزارش مشرق، بررسی فعالیت های گروه های تروریستی تکفیری در سوریه و عراق نشان می دهد که همدستان آنها در آسیای مرکزی و قفقاز شمالی از تجربیات آنان استفاده می کنند. در واقع، نشانه هایی از آزمودن روش جدید برای استفاده از تاکتیک های استخدام و بسیج نیرو که مشابه روشی است که در سوریه و عراق بکار گرفته شد وجود دارد. این نشانه ها در مراحل گسترش و تقویت گروه های تندرو تکفیری و سلفی پدید می آید که به عنوان واحدهایی نیمه بیدار و نیمه خواب و بطور مخفیانه در دل جامعه حضور دارند.
مرحله اول: ترویج افکار سلفی با نشانه های تکفیری بین جوانان و ایجاد گروه های کوچک (جماعت ها) در بیرون از مساجد.
ایدئولوژی این گروه ها بسیار خشونت‌آمیز است بویژه نسبت به امامان پیرو اسلام سنتی و دیگر گروه های مسلمان. اما بدتر از آن، ایجاد شرایط و بستر مناسب برای گسترش افراطگرایی و ترویج سریع افکار جهادی است. عوامل آن شامل سطح بالای فساد مالی در نظام سیاسی و قضایی، بی عدالتی اجتماعی، افت سطح آموزش و فشار روی دین است. در زمینه سیاست بین المللی، ایران، روسیه و چین به عنوان کشورهای طاغوت و بت پرست ، دشمنان درجه یک شناخته می شوند.
یکی از نشانه های تعلق به جماعت های تکفیری ، تعصب است ؛ برای نمونه، تعصب در عدم پذیرش خدمات پزشکی الزامی توسط کودکان و منع ادامه تحصیل در مدارس عمومی است. به انزوا کشاندن خود (به حد اقل رساندن ارتباطات خود با دنیای بیرون و به اصطلاح کافر)، صرف نظر کردن از آداب و رسوم ملی و پوشش غیر مذهبی، عدم اشتغال در موسسات دولتی و عدم همکاری با نیروی انتظامی از نشانه های مرحله دوم می باشد. عدم همکاری با نیروی انتظامی با این دلیل توجیه می شود که از نظر پیروان این گروه ها، آنها کافرانی هستند که از نظام غیر اسلامی دفاع می کنند.
مرحله دوم: ایجاد شبکه واحدهای خودمختار نیمه بیدار که برمبنای تفکر جهاد و تکفیر قرار گرفته اند. علی رغم اینکه موضع رسمی حزب التحریر در خصوص داعش منفی است، روسای واحدها اغلب نمی توانند وضعیت را در میان پیروان خود که روحیات تندرو دارند کنترل کنند. اکنون تعداد کثیری از اعضای حزب التحریر به سوی گروه های تکفیری گرایش پیدا کردند. شیوع افکار و اندیشه های تکفیری و سلفی در زندان های قرقیزستان خطری جدی ایجاد می کند زیرا اکنون شاهد ادغام گروه های جنایتکار با گروه های افراطگر هستیم. گروه های جدید به قصد جمع آوری به اصطلاح عملیات (مالیات) از صرافی ها و بانک ها و مغازه هایی که از نظر آنها کالاهای حرام می فروشند به زور پول اخاذی می کنند. در این مرحله آنها آماده هجرت به افغانستان، سوریه و عراق هستند.
مرحله سوم: فعالسازی- در شرایط مناسب این گروه ها به ایجاد بی ثباتی سیاسی، تنش بین اقوام مختلف، منازعه در مناطق مرزی اقدام می کنند. قبل از این اقدامات نیز سوگند وفاداری یاد می کنند، از سوی امرای جماعت های خارجی تایید می شوند و جهاد اعلام می کنند. آنها عملیات تروریستی و ترور شخصیت های سیاسی را برنامه ریزی می کنند.
اخیرا در فعالیت جماعت های تکفیری در کشورهای مختلف هماهنگی دقیقی مشاهده می شود. براساس سناریوی از پیش تنظیم شده نیروهای تکفیری دست به عملیات تروریستی می زنند و همزمان نیروهای جهادی از کشورهای همسایه و یا دیگر کشورها جذب می شوند. این سناریو را بخصوص در سوریه، لیبی، عراق مشاهده کرده ایم. اکنون همین سناریوی جهادی در یمن استفاده می شود. سختگیری های مقامات و مسدود کردن مرزهای ترکیه با سوریه به دلیل وضعیت دشوار سیاسی – نظامی ممکن است موجب شود که بخشی از نیروهای اجیر شده از کشورهای آسیای مرکزی مجبور شوند یا برگردند یا به افغانستان بروند. نفوذ نیروهای تکفیری در آن کشور باعث متشنج شدن وضعیت در استان های شمالی افغانستان شود. مسدودسازی مسیر ترانزیت به سوریه از طریق ترکیه ممکن است موجب شود که گروه های تکفیری آسیای مرکزی در کشورهای خود بمانند و در محل فعال شوند.
در حال حاضر جماعت ها و گروه های مختلف متشکل از اتباع آسیای مرکزی و قفقاز شمالی زیر یک پرچم متحد می شوند. یکی از گروهک های جدی که شعبه داعش در آسیای مرکزی و افغانستان و پاکستان می باشد«جیش الخراسان» است که هدف آن نفوذ به کشورهای آسیای مرکزی است. با توجه به انشعاب طالبان به دلیل فوت ملا عمر و اعلام رسمی جنبش اسلامی ازبکستان مبنی بر پیوستن به داعش ، در آینده نزدیک داعش مواضع خود را در افغانستان محکم تر ساخته نفوذ بیشتری و در آن کشور خواهد یافت.
قادر ملک اف- رئیس مرکز پژوهشی "دین، حقوق وسیاست" قرقیزستان
