به گزارش مشرق، آیین رونمایی کتاب «نقد
صیرفیان» اثر محمدرضا ترکی در چهل و هفتمین «عصرانه ادبی فارس» با حضور
علیرضا قزوه، مصطفی محدثی خراسانی، محمدصادق رحمانیان و جمعی از شاگردان
محمدرضا ترکی، برگزار شد.
*مطالعه «نقد صیرفیان» معادل مطالعه هفت کتاب نقد شده در آن است
محدثی خراسانی در این مراسم گفت: سال 1380 برای اداره مجله شعر از من خواسته شد که ادامه کار مجله را بر عهده بگیرم و آن زمان افسوس می‌خوردم که چرا محمدرضا ترکی از فعالیت اجرایی در حوزه شعر کناره‌گیری می‌کند اما بعدها زمانی که ثمرات این کناره‌گیری را دیدم متوجه شدم که اقدام هوشمندانه‌ای انجام داده و این کار او را ستودم.
وی افزود: ما در عرصه ادبیات افرادی که هم جوشان و پرتلاش و هم اهل تحقیق و پژوهش باشند، کم داریم. مرحوم قیصر امین‌پور و یا دکتر شفیعی کدکنی از جمله این افراد هستند که دکتر محمدرضا ترکی را باید به آنها اضافه کرد. در مورد کتاب «نقد صیرفیان» باید گفت که ما نشانه حق‌گذاری و اظهار ارادت نویسنده به صاحبان آثاری که کتابشان در این اثر نقد شده را می‌بینیم.
محدثی خراسانی در ادامه گفت: امهات کتاب‌های تحقیقی و پژوهشی در ارتباط با شاعر دشواریاب زبان فارسی یعنی خاقانی در این کتاب دیده می‌شود و از این منظر دریافت می‌شود که نگاه ترکی به 7 اثری که مورد نقد و بررسی قرار گرفته نگاه خوبی است و او اگر دنبال تألیف کتب متعدد بود می‌توانست 7 کتاب جداگانه منتشر کند. بلکه درصدد افزایش نکاتی به این 7 کتاب بوده و این به این معناست که مطالعه این کتاب معادل مطالعه 7 کتاب دیگر است به علاوه اینکه نقدها و نکات آقای ترکی نیز در کتاب ذکر شده است.
*رویکرد علمی در «نقد صیرفیان» دیده می‌شود
محمدصادق رحمانیان مدیر شبکه رادیویی فرهنگ در بخش دیگری از این برنامه گفت: آشنایی من با دکتر ترکی به حوزه علمیه قم بازمی‌گردد دقت‌نظری که وی در نقد دارد ناظر به نگاه حوزویان است زیرا در آنجا در نقد یک رویکرد علمی وجود داشته است و ما در کتاب «نقد صیرفیان» نیز این مبنا را مشاهده می‌کنیم.
وی افزود: ترکی در شعر نیز دارای وجه سیاسی است و نسبت به مسائل روز توجه نشان می‌دهد در حالی که بسیاری از شاعران فاقد موضع هستند، این موضع‌دار بودن ترکی مورد نقد برخی دیگر از شاعران بوده است برای مثال در مسئله قائم‌مقامی رهبری ایشان ورود کردند و از امام خمینی (ره) دفاع کردند و امروز نیز همچنان در راستای آرمان‌های انقلاب اسلامی تلاش می‌کنند.
مدیر شبکه رادیویی فرهنگ گفت: با توجه به اینکه ترکی اهل تواضع است این سؤال ایجاد می‌شود که چطور به خاقانی که شاعری اهل تفاخر است جذب شده است.
*قیصر ترکی را در آغوش گرفت
او در پایان گفت: در سالی که کنکور دادیم آقای دکتر ترکی با رتبه 53 وارد دانشگاه شد البته من هم با ایشان سر همان کلاس نشستم در حالی که رتبه‌ام پایین‌تر بود. در کلاس مرحوم قیصر امین‌پور آقای ترکی به قیصر گفت که من با نام «م.بی‌قرار» برای مجله سروش شعر می‌فرستم که وقتی قیصر متوجه شد صاحب اشعار ترکی است او را در آغوش گرفت.
*رشد خاقانی پژوهی بعد از پیروزی انقلاب
علیرضا قزوه در بخش دیگری از این مراسم گفت: من در زمینه خاقانی حدسیاتی می‌زدم که حدود 20 یا 30 اثر پیرامون او منتشر شده باشد که آقای ترکی گفتند حدود صد اثر در زمینه خاقانی داریم که این تعداد البته به همراه مقالات مرتبط در این حوزه است.
مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری گفت: بعد از انقلاب خاقانی‌پژوهی بسیار جدی بوده که بخش عمده‌ای از آن مربوط به سال‌های اخیر است البته طیف جوان کمتر سراغ خاقانی می‌آید چون خاقانی دشوار است اما آقای ترکی با جدیت وارد این زمینه شده است و ورود او به مباحث این چنینی ضرورت ورود اساتیدی مانند ترکی را به مباحث نقد و نظر نشان می‌دهد.
*ادبیات بازیافته از مباحث مغفول ادبیات است
وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: ادبیات بازیافته یکی از مباحث مغفول در ادبیات است که هندوستان در این زمینه پیشرو است. در زمینه پژوهش ادبی باید بیشتر کار کرد چون به نظر می‌رسد ما هنوز روی این مباحث دقیق نشدیم و باید روی ادبیات بازیافتی کار کرد و نسخ خطی و کهن ادب فارسی را مورد بررسی قرار داد.
قزوه اضافه کرد: برای مثال در هندوستان نسخی وجود دارد که در ایران برخی پژوهشگران از آن بی‌خبر هستند. ادبیات بازیافته شاخه‌ای است که می‌تواند مورد توجه قرار گیرد و ما در تاریخ ادبیات خود از این نمونه‌ها بسیار داریم با توجه به استطاعت آقای ترکی می‌‌توان از او انتظار داشت که به تصحیح نسخ نیز دست بزند.
*«نقد صیرفیان» در آسمان ادبیات خواهد درخشید
این شاعر در پایان سخنانش گفت: کتاب «نقد صیرفیان» جزو 10 اثر جدی در حوزه خاقانی‌پژوهی خواهد بود و در آسمان ادبیات خواهد درخشید و شأن و منزلت آن این است که در محافل دانشگاهی از آن صحبت شود. ترکی با انتخاب خاقانی در حقیقت شنا در دریا را انتخاب کرده پس برای او شنا در استخر و دریاچه کار دشواری نخواهد بود و با این کار نشان داد که می‌تواند سراغ سایر شعرا نیز برود و انجام این کار برای ترکی یک رزمایش بزرگ است.
*مانند دکتر ترکی کم داریم
حیدری یکی از دانشجویان محمدرضا ترکی در این جلسه گفت: دقت دکتر ترکی در کلاس‌های خاقانی‌شناسی مثال‌زدنی است؛ ایشان بسیار دقیق و با توجه قصاید خاقانی را می‌خوانند و روی نکته‌های مهم دست می‌گذارند که اگر آنها برای دانشجو حل می‌شد کل شعر قابل فهم بود. همچنین نگاه طنز دکتر ترکی به قصیده نیز جالب توجه بود و این نکته موجب جذابیت‌های کلاس‌های ایشان می‌شد. ما در زمینه خاقانی‌شناسی مانند دکتر ترکی کم داریم که حرف تازه‌ای برای زدن داشته باشند و نظرات خود را مطرح کنند.
*نقد نیاز امروز ما است
محمدرضا ترکی در پایان این مراسم گفت: تمام منتقدانی که درباره خاقانی سخن گفتند به نوعی در پایان کار سپر انداختند و اغراق کردند که دست آنها خالی بود و کاری که من کردم نگاهی بر شرح‌های نوشته شده درباره خاقانی است.
این استاد دانشگاه گفت: جامعه دانشگاهی نیازمند چنین نقدهایی است و ما امروز به نقد نیاز داریم در حالی که نقد یک عمل بی‌شرمانه و شنیع تلقی می‌شود و حرف‌هایی علیه آن می‌زنند اما موضوع ضروری است.
وی افزود: در طی این سال‌ها که حدود بیش از بیست و چند سال می‌شود بودجه آموزش کشور برای برخی نظریات هزینه شده و در علوم انسانی بخش عمده‌ای از آن صرف ترجمه‌هایی که برخی از آنها چندان قوی نیستند، شده است. نقد نوشتن، البته نه نقد ژورنالیستی که در آن نویسنده منهدم شود نیاز است.
ترکی گفت: این کتاب را به یک ناشر معتبر دانشگاهی سپردم ولی از انتشار آن عذرخواه بود و بیان کرد چون این کتاب نسبت به برخی مطالب موضع نقد دارد نمی‌توانیم آن را چاپ کنیم که البته این حرف منطقی بود. این کتاب از جنبه علمی در پژوهشگاه علوم انسانی شکل گرفته و انتشارات سخن آن را منتشر کرده است.
نویسنده کتاب «نقد صیرفیان» گفت: اینکه خبرگزاری فارس به این کتاب توجه کرده نشان می‌دهد که نگاه جدی‌تری به ادبیات دارد در حالی که خبرگزاری‌ها معمولاً به مسائل روز توجه می‌کنند، کتاب «نقد صیرفیان» نقد 7 اثر جدی در حوزه خاقانی است و سعی شده در آن نقاط ضعف آنها را نشان دهد ضمن اینکه نکات مثبت نیز دیده شده است. کتاب دیگری نیز در دست نگارش دارم که در آن کارهایی که دیگران در مورد خاقانی انجام نداده‌‌اند را گردآوری کرده‌ام.
در پایان این مراسم از کتاب «نقد صیرفیان» نیز رونمایی شد.
