مشاور نماینده ولی فقیه در استان فارس در امور آزادگان نقطه آغاز این نوع ادبیات را اسارت آزادگان دفاع مقدس دانست و افزود: در حقیقت اسارت یک نقطه عطفی در زندگی تک‌تک اسرای ما بود که تحول فراوانی را در آن‌ها به وجود آورد.
روانستان با اشاره به سن کم بیشتر اسرا در شروع اسارت و این که نسبت به بسیاری از مسائل علمی، سیاسی و حتی مسائل مختلف اجتماعی، ذهنیت کمی داشتند و نسبت به برخی از آن‌ها هم هیچ اطلاعی نداشتند تاکید کرد: فشار زیاد سختی‌ها در اسارت و مشکلات فراوان و ضرورت رویارویی با آن مشکلات، باعث شد که استعداد و نبوغی که در آن‌ها خفته بود را بیدار کند و در نتیجه آنان نیز این نبوغ خفته را از قوه به فعل درآورند.
این فعل ادبیات دفاع مقدس ادامه داد: این نوع ادبیات، تکلیف اسرا را در بسیاری از مکان‌ها مشخص کرد و راه و رسم چگونه زیستن در اسارت را به آن‌ها آموخت.
این آزاده سرافراز ادامه داد:اسرا خیلی زود متوجه شدند که تقدیر آن‌ها در زندان و اسارت رقم خورده است و در این راه نیز باید با قوت تمام بایستند و مقاومت کنند، برای این منظور لازم بود که روحیه، اصول و اعتقادات دینی آن‌ها حفظ شود و از نظر علمی هم عقب نمانند.
روانستان با بیان این که سه عنصر نامه، شعر و تئاتر را در ادبیات اردوگاهی و اسارت عناصر برجسته‌تر و شاخص‌تر دانست و افزود: تمام اسرای دوران دفاع مقدس نامه می‌نوشتند لذا نامه خود به عنوان یک بخش عظیم از ادبیات اسارت را تشکل می‌دهد که خود به 4 دسته سرلوحه‌دار، بدون سرلوحه، الگو و منحصر به‌فرد و عادی تقسیم می‌شود.
روانستان تصریح کرد: بیشتر نامه‌هایی که اسرای ما می‌نوشتند در قالب نامه‌های الگویی می‌گنجد یعنی از همدیگر الهام می‌گیرند و کلیشه می‌کنند که این نامه‌ها نیز به چند دسته شخصی، دوستانه، بزرگان سیاسی، دشمنان و آن‌هایی که در قالب وصیتنامه می‌گنجید تقسیم می‌شود.
وی اضافه کرد: نامه‌های کلیشه‌ای نیز به دسته کلیشه‌ای آغازی، متن و پایانی تقسیم می‌شود که در کلیشه‌ای آغازی با نام و ذکر خدا آغاز می‌شود، بخش دیگری بیان دیدگاه اسیر و بخشی هم بیان حالات اسارت بود.
این آزاده دوران دفاع مقدس با اشاره به نامه‌های منحصر به فرد گفت: نامه‌هایی که بسیار ادبی نوشته شده بود و یا خطاب به رجال سیاسی نوشته شده و یا اصولاً نامه‌هایی که بانوان ما که خودشان منحصر به فرد بودند، در دوران اسارت نوشتند، جزو نامه‌های منحصر به فرد محسوب می‌شود.
