در دسامبر سال 2013، جان کری، وزیر خارجه آمریکا گفت که یکی از الزامات یک توافق خوب با ایران «کمک به ایران برای برچیدن برنامه اتمی» آن خواهد بود. وی گفت که این «تمام نکته» مدنظر از تحریمها بود.
اما توافق واقعی چگونه است؟ این توافق مستلزم این نیست که ایران برنامه هستهای خود را برچیند. ایران تعدادی از سانتریفیوژهای غنیسازی اورانیوم خود و دیگر بخشهای زیرساخت (برنامه هستهای) خود را حفظ میکند.
در نوامبر 2013، کری گفت که ایران «حقی برای غنیسازی اورانیوم ندارد».
اما توافق واقعی چگونه است؟ ایرانی همچنان به غنیسازی اورانیوم ادامه میدهد، هرچند باید از دو سوم سانتریفیوژهای خود صرف نظر کند و نمیتواند مواد (هستهای) را تا غنای بالای مناسب برای ساخت سلاح غنیسازی کند.
رئیس جمهوری اوباما گفت که خواهان بازرسیهای «هرجا، هرمکان» از تأسیسات هستهای ایران به منظور حصول اطمینان از پایبندی ایران به مفاد توافق است.
اما توافق واقعی چگونه است؟ ایران درخواستی با مهلت 24 روزه برای بازرسی از سایتهای مشکوک دریافت میکند. بخش محرمانه توافق اجازه میدهد که بازرسان ایرانی خود سایتهای نظامی را چک کنند، سایتهایی که گمان میرود زمانی محل انجام کار روی سلاحهای هستهای بوده است.
مایکل روبین، یک کارشناس امنیتی در اندیشکده آمریکن اینترپرایز گفت: «با محافظهکاری، میتوانم بگویم که دستکم از 10 خط قرمز عبور شده است. جان کری به اندازه کافی شناخته شده است و دیگر علاقه چندانی به برتری امنیتی آمریکاییها ندارد».
رئیس جمهوری و مشاوران وی از توافق به عنوان بهترین امکان، دفاع میکنند و میگویند که این توافق مانع از این میشود که ایران سلاحهای هستهای بسازد. جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید روز دوشنبه گفت که توافق «یک محدودیت عمده بر برنامه هستهای ایران خواهد بود».
ارنست گفت: «این توافق ذخایر اورانیوم آنها را تا 98 درصد کاهش میدهد، هزاران سانتریفیوژ را از چرخه خارج میکند، هسته مرکزی راکتور آب سنگین دارای پلوتونیوم آنها را خارج میکند و با درخواست (آژانس بینالمللی انرژی اتمی) برای کسب اطلاعات و دسترسیهایی که لازمه کامل کردن گزارش آنها در مورد ابعاد نظامی احتمالی برنامه هستهای ایران است موافقت شده است».
روز سهشنبه بود که مقامات ایرانی در وین، به آژانس هشدار دادند که تسلیم فشارهای وارده از سوی کنگره برای ارائه جزئیات تحقیقات درباره فعالیت هستهای گذشته تهران نشود، و عنوان کردند که ایران هیچگونه درز اطلاعاتی از مباحثات آنها را نخواهد پذیرفت.
سفیر ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت اتهامات مطرح شده مبنی بر اینکه ایران روی سلاحهای هستهای کار کرده است، بی پایه و اساس است.
نجفی به خبرنگاران گفت: «آژانس بینالملل انرژی اتمی برای اطمینان از حفاظت تام از تمامی اطلاعات محرمانهای که از آن آگاه میشود باید همزمان شدیدترین مراقبتها را انجام دهد. ما هیچ گونه درز اطلاعات طبقهبندی شده توسط هیچ کسی را نمیپذیریم».
در مقابل مایک پومپئو، عضو منتخب ایالات کانزاس در مجلس نمایندگان آمریکا بار دیگر از دولت خواست تا تمامی جوانب محرمانه توافق آژانس و ایران را افشا کند.
پوپمئو گفت: «از انکار تا اجازه دادن به ایالات متحده برای دستیابی به بخش محرمانه توافقات، از ناکامی در توضیح این امر که آیا آژانس اجازه خواهد یافت از سایت نظامی پارچین بازرسی کند، ایران همچنان قلدری میکند - از پاسخ به پرسشها طفره میرود و دروغ میگوید تا رفتار بد خود را پنهان کند. تمام اعضای کنگره دستکم باید از دولت این تقاضا را کنند تا پیش از آنکه مجبور به رأیگیری در مورد این موضوع بسیار مهم برای امنیت ملی خود شویم، تمامی توافق را به ما ارائه کند».