در ادامه بخش‌های مهم این یادداشت را می‌خوانیم.

در کنار اقدامات پیشین روسیه در سوریه، حملات اخیر هواپیماهای روس با عبور از حریم هوایی ترکیه و دیگر اتفاقات مشابه در مرز ترکیه با سوریه پیام‌های مستقیمی در حوزه ژئوپولتیک از جانب «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه به حساب می‌آید.

روسیه در وهله نخست سعی دارد توانایی‌اش را برای حضور و قدرتنمایی در چندین جبهه به طور همزمان به نمایش بگذارد. طی یک سال گذشته، کرملین به طور کاملا هوشمندانه هزینه‌هایی را برای به چالش کشیدن انسجام و یکپارچگی ناتو در منطقه بالتیک اختصاص داده است. که البته در مقابل نیز ناتو در این مدت توجه مناسبی به تقویت مواضع خود در کشورهای حوزه بالتیک داشته، آن هم با این فرض که در صورت اقدام بعدی در استونی و لتونی، ناتو باید تعهد خود را برای تضمین امنیت این مناطق نشان دهد. در همین راستا مانورها و گشت‌های ناتو نیز در منطقه بالتیک افزایش قابل توجهی داشته است. با این وجود این فرض که چالش جدی روسیه برای ناتو از سمت شامات متوجه این نهاد نظامی شود، آن هم با فعالیت جنگنده‌های روس در مرزهای جنوبی ترکیه، هرگز در نظر گرفته نشده بود. و حالا روسیه ناتو را از جهتی غیرقابل انتظار به چالش کشیده است.

جبهه جنوب شرقی ناتو همواره ضعیف‌ترین بخش آن بوده است؛ منطقه‌ای که چه اعضای قدیم و چه اعضای جدید اروپایی این پیمان کمترین علاقه را تا کنون به آن نشان داده‌اند. آنکارا خوب به یاد دارد میزان تردید بسیاری از اعضای ناتو را در سال های 2002 و 2003 برای بحث درباره طرح های تقویت موضع دفاعی ترکیه در شرایط پس از جنگ عراق.

اینکه آیا روسیه آمادگی این را دارد تا روابط اقتصادی بسیار پرسود خود با ترکیه را به خطر بیندازد، باید منتظر ماند و دید چه اتفاقی خواهد افتاد. همانطور که سیاست کرملین طی دو سال گذشته نشان داده، به نظر می رسد روسیه آماده است تا از منافع اقتصادی خود در قبال منافع ژئوپولتیک چشم پوشی کند. اما ریسک تقابل با آنکارا بیش از هر گزینه دیگری قابل قبول است. از سوی دیگر، پوتین و دولتش به طور خاص، ارتش روسیه به نظر می رسد که قصد اعمال اندکی فشار بر ترکیه را دارند تا نشان دهند مسکو بی ثباتی ناتو را هدف گرفته است.

برای ناتو که تا پیش از این به خاطر بحران اوکراین مجبور بود تا بیشتر تمرکز خود را متوجه کشورهای حوزه بالتیک گرداند، حالا پیدا کردن منابع بیشتر برای ارائه تضمین های لازم به ترکیه در خصوص پایبندی این سازمان به تعهداتش در قبال حفظ امنیت آنکارا مشکل ساز خواهد بود.

نقض حریم هوایی ترکیه توسط جنگنده‌های روس و برخی تقابلات دیگر به خوبی نشان می دهد که پوتین آمادگی دارد تا در گشت زنی و کنترل حریم هوایی سوریه در صورت لزوم تهاجمی نیز برخورد کند. همین مسئله نیز ائتلاف ضدداعش غربی را در موضعی شکننده قرار می‌دهد. علاوه براین، روس‌ها با اقدامات اخیر خود در سوریه به ائتلاف غربی هشدار می‌دهند که هرگونه عملیات هوایی در داخل حریم هوایی سوریه تنها با اجازه و رضایت کامل دمشق می‌تواند انجام شود و رژیم سوریه حالا توانایی بیشتری برای کنترل حریم هوایی خود در مقایسه با گذشته دارد.

روسیه همچنین طرح ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز مناطق شمالی سوریه را نیز با تردیدهای بسیار مواجه کرد، چرا که ایجاد چنین منطقه پرواز ممنوعی حال دیگر بدون اجازه روسیه غیرممکن خواهد بود، مگر اینکه آمریکا و شرکایش آمادگی این را داشته باشندن تا با جنگنده‌ها سیستم های پدافند هوایی روسیه درگیر شوند.

پوتین و دیگر روس‌ها تنها یک چیز را در سر دارند: رفع درگیری‌ها در سوریه و ابقای اسد در قدرت در تمام بخش های این کشور و یا باقی نگه داشتن دولت اسد به عنوان یکی از بازیگران اصلی سوریه پس از اسد که غرب، ترکیه و دیگر کشورهای عرب صراحتا آن را رد کرده‌اند. اما پوتین تمام خطرات اقدامات اخیر را به جان خریده تا غرب و شرکای خاورمیانه‌ای اش را وادار سازد با این چالش مواجه شوند.