دکتر بثینه شعبان در سال 1953 در روستای المسعودیه در استان حمص به دنیا آمد. دارای دکترای زبان و ادبیات انگلیسی از انگلستان است. وی در مناصبی همچون مدیر دایره رسانه خارجی در وزارت خارجه سوریه از سال 2002 مشغول به کار است. از سال 2008 به عنوان مشاور رسانه‌ای و سیاسی بشار اسد انتخاب شده است. استاد شعر و ادبیات مقارن در گروه زبان انگلیسی دانشگاه دمشق است و کتاب های زیادی به دو زبان عربی و انگلیسی تالیف کرده است.
در زیر مشروح این مصاحبه به صورت سوال و جواب در اختیار کاربران قرار می‌گیرد.
کودکان و زنان ما شهید می‌شوند؛ هیچ محکومیت یا واکنشی در غرب نمی‌بینیم
نظر شما درباره نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی خطاب به جوانان غرب چیست؟
من نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی را شنیدم و دیدم و با اهتمام و توجه کامل خواندم و توجهم جلب شد که این دومین نامه ایشان بعد از حوادث "شارلی ابدو" است.
این بدان معناست که دو نامه درپی حوادث انفجار تروریستی در غرب ارسال شد و این امر به‌نوبه خود یک نکته مهم است زیرا نشان می‌دهد که حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبری بشردوست هستند و در سطح انسانی می‌اندیشند و ایشان آن‌گونه ــ که دولت‌های غربی در سطحی داخلی می‌اندیشند ــ نمی‌اندیشند زیرا یکی از نکاتی که ما در سوریه درباره آن احساس دل‌شکستگی می‌کنیم این است که وقتی کودکان و زنان ما شهید می‌شوند؛ هیچ محکومیت یا واکنشی در غرب نمی‌بینیم؛ گویی که جان شهروند منطقه ما و کشور ما با جان شهروند غرب مساوی نیست و این پاسخ مقام معظم رهبری به آنها می‌گوید که "ما بشردوست هستیم و بر انسانیتِ انسان تأکید داریم؛ هر جایی که باشند".
البته ایشان نظرشان را به دو مسئله اساسی معطوف داشتند، امیدوارم در رسانه‌های غربی در این باره اطلاع رسانی و به تمام زبان‌های جهان به آن پرداخته شود؛ نخست این که تحمیل یک سبک غربی بر ملت‌هایی که خود از فرهنگ دیگری برخوردارند، خطری نهفته برضد این ملتهاست، از این رو است که ایشان خواستار محترم شمرده شدن فرهنگ ملتها شده‌اند، این خود یک مسئله اساسی و کلیدی است که در این رابطه آمریکا سعی دارد دموکراسی مورد نظر خود را ترویج دهد، این بدان معنی است که غرب و آمریکا دموکراسی را به‌سبک دموکراسی مورد نظر خود تبلیغ می‌کنند و گویی ملت‌های جهان همه نسخه و کپی از ملت‌های خودشان هستند و هرگز دقت نمی‌کنند که فرهنگ، تمدن، دیدگاه، زبان ، گویش و خواسته‌های این ملتها با هم فرق دارد.
این مسئله بسیار مهم است و آن مسئله بسیار مهم، احترام قائل شدن برای دیگر ملتهاست، مسئله دیگری که مقام معظم رهبری به آن اشاره کردند، خطر دوگانگی معیارها و ارزش‌هاست که غربی‌ها منادی آن هستند، این مسئله هم مهم است، چرا که این مسئله به "نفاق و دورویی" سیاسی همان‌گونه که در دین هم خطرناک است اشاره دارد، چرا که نفاق همان‌گونه که ما به‌عنوان مسلمان از آن اطلاع داریم؛ منافقان در پست‌ترین نقطه از جهنم هستند، پست‌تر یعنی حتی از کافران هم منافقان پست‌تر هستند، چرا که نفاق خطرناک‌ترین چیزی است که ممکن است به زندگی انسان ضربه بزند، از این رو هشدار مقام معظم رهبری در مورد خطرات این مسائل بسیار بااهمیت است.
مقام معظم رهبری دنیا را به‌دیده یک خانواده انسانی می‌نگرند
من معتقدم که مقام معظم رهبری دنیا را به‌دیده یک خانواده انسانی می‌نگرند، ولی غرب این‌گونه نیست. غرب ادعا می‌کند که دنیا به یک دهکده کوچک تبدیل شده است، مردم با هم برابر هستند و مرزها باز است. این ادعاها کذب است؛ چرا که در عملِ آنها دیده نمی‌شود. در مقابل نامه‌ای که مقام معظم رهبری نوشتند با این آیه قرانی که می‌فر‌ماید: "إنّ أکرمکم عند اللّه أتقاکم" «گرامیترین شما نزد پروردگار باتقواترین شماست» مطابق است و بین مسلمان و مسیحی تفاوتی قائل نشده، این نشان دهنده آن است که ایشان جوانان، غرب و جامعه انسانی را تماماً با یک دیده می‌نگرند و این رویکرد از ایشان بعید نیست.
مواضع روسیه و شخص رئیس جمهور پوتین مایه خرسندی است
نظر شما درباره مواضع روسیه و شخص ولادیمیر پوتین چیست؟
مواضع روسیه و شخص رئیس جمهور پوتین مایه خرسندی است، با توجه به اینکه شخصا سیاست های روسیه و اقدامات و اظهارات پوتین را پیگیری و دنبال می کنم، معتقدم بر خلاف تمام اقداماتی که غرب انجام می دهد، پوتین مورد احترام شرکایش است و او نیز خواستار احترام به فرهنگ دیگران است، حتی زمانی که فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه به دیدارش رفت به وی گفت ما به این شیوه در مبارزه با تروریسم اعتقاد داریم، ولی در عین حال در قبال آنچه دیگران می خواهند و ایده های شرکایمان در مبارزه با تروریسم انعطاف پذیری از خود نشان می دهیم و چنین احترامی یک مسئله اساسی است.
جزئیات سفر ولایتی به دمشق
درباره سفر دکتر علی اکبر ولایتی مشاور عالی مقام معظم رهبری به سوریه و اینکه آیا وی در این سفر طرح جدیدی برای حل بحران سوریه به همراه داشت، بیشتر توضیح می دهید؟
در حقیقت، همواره سفر مشاور عالی و دیگر مسئولان ایرانی به سوریه حامل مسائل قدیمی و جدید است و هر دو زیبا است، آنچه قدیمی است، زیبا و تاکیدی بر عمق دوستی و عمق ائتلاف و عمق اعتماد میان جمهوری عربی سوریه و جمهوری اسلامی ایران وهمچنین بیانگر تبادل نظرات و دیدگاه ها درباره آخرین تحولات و آخرین رخدادها و تحولات مربوط به سوریه یا منطقه است.
روابط سوریه با ایران و روسیه "راهبردی" است
دکتر ولایتی، رئیس جمهور بشار اسد را در جریان دیدار اخیر رئیس جمهور ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه با حضرت امام خامنه ای و برخی جزئیات آن که ارزشمند و اطمینان بخش در زمینه روابط استراتژیک میان روسیه و ایران است که ما هم به نوبه خود از این سطح روابط ابراز خرسندی می کنیم، قرار دادند. الحمدلله روابط ما با ایران و روسیه استراتژیک است و همانطور که می دانید این سه کشور کمیته ای با عراق برای مبادله اطلاعات درباره تروریسم تشکیل شده است و تقویت و هماهنگی این تلاش ها در چارچوب مبارزه با تروریسم و تمایل برای بازگشت امنیت و ثبات به کشورما مسئله بی نهایت مهمی است.
همانطور که دکتر امیر حسین عبداللهیان(معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران) در دیدار با رئیس جمهور اسد، تلاش های جمهوری اسلامی ایران در وین در دفاع از وحدت و تمامیت ارضی و حاکمیت سوریه و تصمیم ملت این کشور را تشریح کرد.
بشار اسد جزئیات دیدار با پوتین را به اطلاع دکتر ولایتی رساند
آقای رئیس جمهور(بشار اسد) هم مشاور عالی(دکتر ولایتی) را در جریان دیدار اخیر از مسکو و روابط ما با روسیه و اوضاع میدانی کشور(سوریه)قرار داد که در حقیقت سفر بسیار مفید و نتیجه بخشی بود، چرا که ارتباط مستمر به ویژه اگر در این سطح بالایی میان دو کشور(ایران و سوریه) باشد، بسیار ویژه و منحصر به فرد است.
دیدار بدون تشریفات پوتین با رهبر ایران ناشی از احترام وی به آیت الله خامنه‌ای است
نظرتان درباره سفر رئیس جمهور روسیه به ایران و دیدارش با امام خامنه ای و اینکه آیا این دیدار بر معادلات منطقه‌ای و بین المللی تاثیر خواهد داشت؟
سفر رئیس جمهور روسیه و دیدارش با آیت الله خامنه ای، تاریخی بود در حقیقت ما با رضایت به روابط نزدیک روسیه و ایران و گسترش آن نگاه می کنیم که پیش از امضای توافق هسته ای آغاز شد و می دانیم که روابط و مناسبات اقتصادی میان روسیه و ایران برقرار است، ولی عملا درباره این سفر رئیس جمهور پوتین و برخی جزئیات آن این نکته قابل توجه را باید در نظر گرفت که پوتین حتی منتظر مراسم تشریفات ویژه استقبال نماند و بلافاصله نزد امام رهبر(امام خامنه ای) رفت که این اقدام پوتین بر احترام به رهبر معظم دلالت می کند، رئیس جمهور پوتین پیش از حضور درکنفرانسی که به خاطر آن به تهران آمده بود، به مدت دو ساعت با ایشان دیدار کرد.. این جزئیات مهمی برای ما قلمداد می شود چرا که بیانگر احترام به شخصیت های بلندپایه همانند رهبر معظم است.
توافق‌نامه هایی که منعقد شد، توافق‌های اقتصادی بسیار مهمی است و به نظر می رسد که توافق سیاسی کاملی وجود دارد که اساس و پایه ساده ای دارد و آن، حق ملت ها در مشخص کردن سرنوشتشان به دست خود و حق کشورها در حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی و وظیفه همگان در مبارزه با تروریسم است . اینجا باید به یک کلمه دینی سیاسی یعنی صداقت اشاره کنم که دوگانگی معیارها را نمی پذیرد. من بر این باورم که در دین و سیاست، پیوندهای مشترک فراوانی وجود داردکه مهمترین آنها این است که نفاق و دورویی از خطرناک ترین و صداقت و راستی از زیباترین و سودمندترین اصول است.
معتقدم که سفر رئیس جمهور ولادیمیر پوتین این مسئله را ثابت کرد که روابط روسیه و ایران عملا پس از این سفر متفاوت از قبل خواهد شد و ما از این مسئله خرسندیم و خود را در روابط سه جانبه با ایران و روسیه در تمام آنچه در منطقه رخ می دهد، قلمداد می کنیم.
ترکیه در خصوص سرنگونی جنگنده روس "سردرگم" است
سرنگونی جنگنده روسی و اظهارات و مواضع ضد و نقیض مقامات ترکیه را چگونه ارزیابی می کنید اینکه احمد داود اوغلو(نخست وزیر ترکیه)می گوید امنیت ملی ترکیه، خط قرمز است و اظهارات متناقض اردوغان که گفته بود ای کاش این حادثه رخ نمی داد(و جنگنده روسی سرنگون می شد) آیا در دوره آتی شاهد تشدید اقدامات روسیه علیه ترکیه خواهیم بود؟
به اعتقاد من ترکیه در موضوع جنگنده سردرگم است، زیرا اردوغان دیروز می گوید ای کاش این حادثه رخ نمی داد و امروز رئیس جمهور پوتین در پاسخ گفت هرگز با اردوغان در نشست آب و هوا(در پاریس) دیدار نخواهد کرد. نمی دانم که چگونه اردوغان پیشنهاد داد که امکان دیدار با رئیس جمهور پوتین بدون مشورت با وی و کسب موافقت اولیه وی وجود دارد که این رفتار نشان دهنده نبود هوش سیاسی است.
وقتی کرملین پاسخ می دهد که رئیس جمهور پوتین هرگز با اردوغان دیدار نخواهد کرد، داود اوغلو(نخست وزیر ترکیه) می گوید امنیت ملی ما خط قرمز است. من آن را نشان دهنده نوعی سردرگمی و تلاش برای به دست گرفتن ابتکار عمل از سوی ترکیه می دانم. اما حادثه سرنگونی جنگنده یک اشتباه بزرگ از سوی رهبران ترکیه در قبال روسیه بود و رهبری روسیه هم با قدرت و اقتدار عمل کرد و به ترکیه نشان داد که امکان کوچک شمردن و تحقیر کشوری همچون روسیه وجود ندارد، روسیه نمی تواند شاهد کشته شدن خلبانش آن هم هنگامی که با چتر خود در حال فرود است، باشد و در قبال چنین اقدام زشتی سهل انگاری از خود نشان دهد.
امکان وخامت اوضاع در مناسبات آنکارا و مسکو
اگر اردوغان برای نشان دادن حداقل دوراندیشی و عذرخواهی رسمی از روسیه و اجرای خواسته های روسیه برای ازسرگیری روابط اقدام نکند، امکان وخیم تر شدن اوضاع وجود خواهد داشت.
درباره اقدام آمریکا در اعزام 50 مشاور نظامی به مرزهای سوریه و ترکیه چه نظری دارید، آیا این اقدام برای منطقه خطرناک است و نکته دیگر اینکه آیا در این زمینه میان آمریکا و روسیه هماهنگی وجود دارد؟
همانطور که می دانید ما هنگامی که از اقدامات آمریکایی ها و غرب حرف می زنیم، باید میان صحبت کردن برای مصرف تبلیغاتی و رسانه ای و ایجاد رعب و وحشت و نیز صحبت کردن از واقعیت های میدانی فرق قائل شویم، شما به خاطر می آورید که آمریکا چقدر از آموزش مخالفان سوری و اختصاص 50 میلیون دلار برای آموزش معارضه سوری حرف زد که بعد از این همه حرف زدن، تنها محصول آن، آماده کردن فقط پنج نفر در مخالفان سوری بود.
در همان هنگام که بیش از یک سال حرف می زدند که آنها(تروریست های به اصطلاح مخالف) را در عربستان سعودی آموزش خواهند داد، با توجه به اینکه مرکز آموزش آنها از ترکیه به عربستان تغییر یافته است، من از طریق شبکه المیادین در واکنش به این اقدامات به آنها گفتم چه فرقی برای آنها وجود دارد که آنها در ترکیه آموزش ببینند یا در عربستان یا قطر؟ هر جایی که آنها آموزش ببینند، به سوریه خواهند آمد و با همان قاطعیت و قدرتی که ارتش سوریه دارد، روبرو خواهند شد.
برخی جریان‌ها در آمریکا تمایلی به هماهنگی با روسیه ندارند
به همین سبب من چنین حرف هایی را صرفا برای مصرف داخلی قلمداد می کنم ، زیرا در آمریکا جریان های زیادی وجود دارند، برخی از آنها جریان های تندرو و افراطی و نهادهای نظامی و اطلاعاتی است که تمایلی به هماهنگی با روسیه ندارند-هماهنگی هایی که از سوی کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا انجام می شود- به همین سبب من این حرف ها را در این چارچوب یعنی در چارچوب رویکرد تندروها و راضی کردن آنها و در چارچوب مصرف داخلی قلمداد کردم اما حقیقت امر این است که به نظر می رسد نوعی هماهنگی میان آمریکا و روسیه وجود دارد و به اعتقاد من در برابر غرب هیچ گزینه ای جز هماهنگی با روسیه وجود ندارد، زیرا روسیه نشان داده است که در مبارزه با تروریسم صادق و موثر و فعال است.
حرف‌های عادل الجبیر ارزشی ندارد
نظر شما درباره اظهارات تکراری عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان که در هر نشست و محفلی که حاضر می شود، عبارت "کناره گیری رئیس جمهور اسد" را تکرار می کند، به طور مشخص عربستان به دنبال چیست؟
من آنچه را عادل الجبیر انجام می دهد، به یک نویسنده گمنام و غیرمشهوری تشبیه می کنم که حرف هایش هیچ ارزشی ندارد، او تلاش می کند مثلا به المتنبی(از شخصیت ها و نویسندگان مطرح عرب) بتازد تا خودش را مطرح کند و به عنوان نویسنده نشان دهد. عادل الجبیر آدم بی مقدار و بی ارزشی است که هیچ اهمیتی ندارد.
ابتکار روسیه برای دعوت از طرف های مختلف مخالف داخلی و خارجی سوری را چگونه ارزیابی می کنید، آیا شکل گیری آنچه را بتوان به عنوان موضع واحد مخالفان سوری قلمداد کرد تا امکان گفت وگو با دولت سوریه به وجود آید، ممکن است؟
تا کنون چنین موضوعی محقق نشده است،زیرا بیشتر مخالفان به کشورهای مختلفی وابسته اند یا از سوی آنها حمایت مالی می شوند یا کشورهای مختلف از آنها بهره برداری می کنند، بیشتر آنها متاسفانه با سوریه دشمنی می ورزند به این معنا که ما مخالفانی را که مثلا دنباله رو یک کشور دوست باشیم، نمی بینیم به همین سبب روسیه هرگز پرونده سیاسی را کنار نخواهد گذاشت، بلکه برای دستیابی به حل سیاسی تلاش خواهد کرد، اما واقعیت موجود این است که مبارزه با تروریسم، اولویت تمام جهان است. به همین سبب هر اندازه تلاش ها یکپارچه و در مبارزه با تروریسم موفق شود، به همان اندازه به حل سیاسی بحران نزدیک خواهیم شد و من بر این باورم که موضع روسیه امروز این گونه است.
نظر شما درباره آینده سوریه و منطقه در سایه تغییرات ایجاد شده و عقب نشینی برخی کشورهای غربی از مواضع خود در قبال دولت سوریه چیست؟
ملت ها از کدام الگو خسته شده اند؟
من معتقدم که تمام جهان در حقیقت تغییر کرده است به این معنا که شیوه و رویکرد غربی که سلطه گری و تحمیل اراده بر ملت ها بود، امروز در حال تغییر و غرب در حال عقب نشینی از این رویکرد است چه بخواهد و چه نخواهد. آنها تلاش می کنند از طریق این شیوه به اسرائیل اجازه بدهند آنچه را می خواهد بر ملت فلسطین تحمل کند و اراضی بیشتری را غصب کند و ملت اصیل فلسطین از سرزمین خود رانده شود، اما امروز اگر به نقشه جهان نگاه کنیم، می بینیم که چین، روسیه، هند، آفریقای جنوبی، کشورهای گروه بریکس(در آمریکای جنوبی)، ایران و سوریه در کنار جنبش حزب الله به یک قدرت در جهان تبدیل شده اند که مسئله مهم این است که این قدرت ها الگوی بسیار متفاوت از الگوی غربی ارائه می کنند، الگوی غربی که سلطه گری و نگاه استعماری و بی احترامی به دیگران و نفاق و دورویی از ویژگی های ان است، در حقیقت باید گفت که ملت های جهان از این الگوی غربی خسته شده اند.
با این حال همچنان در منطقه ما شاهد همدستی و همراهی برخی کشورهای عربی و غیر عربی با این الگوی غربی هستیم، چرا که آنها معتقدند با این همراهی و همسویی می توانند عمر سلطه گری و هیمنه غربی را طولانی کنند.
آینده از آن جریان مقاومت است
اما نظر من این است که این جریان روافزون و جریان مقاوم که به نظر دیگران احترام می گذارد و با دیگران صادق و روراست است، آینده از آن این جریان(مقاومت) است، اما جریان غربی هیچ آینده ای ندارد.
منظرم، نگرش غربی است، اگر بخواهد تحولی مثلا در فرانسه رخ دهد،فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه به مسکو می رود تا ائتلاف مبارزه با تروریسم را بررسی کند. ما تا چند ماه پیش چنین مسئله ای را حتی در ذهن خود تصور نمی کردیم(که رئیس جمهور فرانسه برای بررسی مبارزه با تروریسم به مسکو برود)ما می دیدیم که معیار و مرجع اساسی برای فرانسه، واشنگتن بود و مرجع اساسی برای انگلیس هم واشنگتن است و امروز روسیه زمام امور را به دست می گیرد و مسکو مقصد آنها(غربی ها) می شود و این یک تغییر مهم است.
امروز چین یک قدرت اقتصادی در حال پیشرفت است همچنین باید به ایستادگی و مقاومت ایران و امضای توافق هسته ای و حمایت ایران از حزب الله و سوریه اشاره کرد. ایستادگی ملت سوریه و ارتش، معادلات منطقه را برهم زده و تغییر داده است.
جهان به سمت نگرش مدنظر آیت‌الله خامنه ای تغییر جهت خواهد داد
امور یک شبه مشخص نمی‌شود، ما هرگز نمی‌توانیم که قدرت‌های دیگر را یک مرتبه شکست دهیم، ولی چشمم را می‌بندم و به آینده فرزندانم مثلا طی بیست سال آینده نگاه می‌کنم، نوادگانم به اذن و یاری خداوند در منطقه‌ای که دیگر اسرائیل از آن طرد شده و ملت فلسطین پیروز شده اند، زندگی خواهند کرد و جریان مقاومت پیروز شده و جهان با تغییر نگاه و نگرش برتری جویانه استعماری غربی به سمت نگرش انسانی‌ای که رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران از آن سخن گفتند، تغییر خواهد کرد.
