فارغ از تاثیراتی که خود مصوبه می‌تواند بر تجارت خارجی ایران داشته باشد، موج ناامیدی و نگرانی تجار ایرانی در ساعات ابتدایی اعلام این مصوبه بود که اقتصاد ایران را در یک فضای نگران کننده روانی وارد و باز هم ثابت کرد که آمریکایی‌ها «استاد دبه درآوردن» هستند و از هر شگرد و ابزاری استفاده می‌کنند تا نوع جدیدی از تحریم‌ها را علیه جمهوری اسلامی ایران وضع کنند.

در این میان، فعالان اقتصادی می‌گویند: فعلا بار روانی مصوبه کنگره فضای اقتصاد را تحت‌الشعاع خود قرار داده است. البته برخی دیگر از فعالان اقتصادی هم، پا را فراتر گذاشته و معتقدند که این تجار آمریکایی هستند که در درازمدت، از مصوبه کنگره خود ضرر می‌کنند، چراکه تجارت با اروپایی‌ها نسبت به تجارت با آمریکا، ریشه‌دارتر است.

مصوبه کنگره آمریکا علاوه بر دولتمردان و نمایندگان مجلس، صدای اعتراض فعالان اقتصادی ایران را هم درآورده است و آنان در جلسات خصوصی و عمومی نسبت به این موضوع واکشن نشان داده‌اند و خواستار تدبیر وزارت امور خارجه در این باره شده‌اند. برهمین اساس، موجی از نامه‌نگاری‌ها شکل گرفت و اتاق‌های بازرگانی دنیا و روسای آنها از اعتراض ایران نسبت به این مصوبه آگاه شدند و آنگونه که خبر می‌رسد، حتی پاسخ‌هایی هم نسبت به این نامه‌نگاری‌ها دریافت شده است.  

البته محسن جلال‌پور، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران اعتراض شدیدی نسبت به صدور این مصوبه داشت. او معتقد است مصوبه کنگره آمریکا، جریانی بر خلاف تجارت آزاد و رقابتی در دنیا است، این در شرایطی است که تمام اقداماتی که ایران در دوران پساتحریم و بعد از بیانیه لوزان انجام داده است، بر این پایه بوده که ارتباطات اقتصادی خود را با دنیا گسترش دهد.

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران افزود: ایران به دنبال دو اقدام اساسی در عرصه تجارت با دنیا است؛ اول آنکه وقتی قرار است دنیا به سمتی برود که در آن تجارت آزاد و رقابتی برقرار شود، معنایی ندارد که یک کشور از دور برای سایرین تصمیم گیری کرده و تعیین تکلیف کند، چراکه زمینه‌های تجارت ایران با دنیا تعریف شده است و اگر قرار باشد که کشوری بر علیه این مصوبه بدهد، در واقع اقدامی غیرعادلانه انجام داده است، ضمن اینکه صدور مصوبه از سوی کنگره یک کشور، جایگاه والایی به لحاظ حقوقی برای دنیا ندارد در حالی که اگر این مصوبه از سوی سازمان ملل متحد صادر می‌شد، همه دنیا را مکلف و موظف به اجرایش می‌کرد، همانطور که در سال‌های گذشته تحریم‌های سازمان ملل بیشترین تاثیر را در تجارت ایران داشت.

دیگر فردی که در این رابطه اظهارنظر می‌کند، علینقی خاموشی است که سال‌های سال، در کنار ریاست اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، ریاست اتاق بازرگانی ایران و انگلیس و عضویت در هیات رئیسه بسیاری از اتاق‌های مشترک از جمله بلژیک و سایر کشورهای اروپایی را در پرونده کاری خود ثبت کرده است.

او هم بر این باور است که تجار آمریکایی، بیشترین ضرر را از تحریم‌ها خواهند داشت. شاید دلیل حرف او هم این باشد که تجار ایرانی تلاش داشتند تا روابط سنتی خود با تجار آمریکایی را یک گام به جلو برده و در زمینه انتقال فناوری و تکنولوژی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک، همکاری بیشتری داشته باشد، اما به هرحال، این مصوبه کار را سخت تر کرده است.

او می‌افزاید: این مصوبه ممکن است بر روی تجارت ایران هم تأثیر داشته باشد اما بیشتر از ایران، آمریکا ضرر می‌کند. البته این موضوع بر خلاف برجام به نظر می‌رسد. در حال حاضر اعتراضاتی به آن در حال انجام است و قرار است اعتراض‌هایی هم شروع شوند.

در این میان، آنچه که واضع و مشهود است، مصوبه کنگره آمریکا که امضای اوباما نیز بر آن نشست، نقض صریح برجام است ولی در عین حال، جمهوری اسلامی ایران هم در سالیان گذشته ثابت کرده است که تحریم‌ها نمی‌تواند اقتصاد ایران را متوقف کند.

«آنوش رهام» کارشناس مسائل گمرکی در این رابطه از زوایه دیگری به این موضوع نگاه می کند. وی می‌گوید: به نظر می‌رسد که مصوبه کنگره آمریکا محدودیت‌هایی را برای گردشگری ایران به‌وجود می آورد اما اثرات روانی آن خیلی بیشتر از تاثیرات تجاری آن قابل توجه است، این در شرایطی است که برای مذاکره با خارجی‌ها و تنظیم ملاقات‌های تجاری، راه‌های متعددی وجود دارد که می‌توان این تصمیم کنگره را دور زد.

وی به دوران تحریم اشاره کرد و اظهارداشت: شرایط تحریم که سال‌های سختی را برای اقتصاد ایران رقم زد، نتوانست تجارت خارجی ایران را با دنیا به صفر برساند و حتی نسبت به سال‌های پیش از آن، همواره سالانه از رشد برخوردار بودیم. برهمین اساس، مدیران شرکت‌های ایرانی اگر بخواهند کار مشترکی با همتایان خارجی خود که مشمول این مصوبه هستند، انجام دهد، می‌توانند در یکی از کشورهای مجاور، قرار کاری خود را در صورت نیاز، تنظیم کند، این در شرایطی است که بخش عمده‌ای از تجارت خارجی ایران بدون ملاقات‌های خارجی و البته به صورت روان در حال انجام است.

جدول تجارت خارجی ایران با ۳۸ کشور مشمول مصوبه ضد ایرانی کنگره آمریکا که امضای اوباما نیز بر روی ان نشسته، به شرح ذیل است:

جدول تجارت خارجی ایران با ۳۸ کشور مشمول مصوبه ضد ایرانی کنگره