گروه بین‌الملل مشرق - به نظر می‌رسد رژیم صهیونیستی بزرگ‌ترین بازنده تحولات اخیر میدانی و سیاسی در سوریه به ‌ویژه بعد از پیشروی‌های ارتش در جنوب این کشور و تغییر مزاج افکار عمومی به سمت آشتی با دولت سوریه باشد. این رژیم در همین راستا از دیروز اقدام به تحریک جبهه قنیطره کرده است. چندین منبع سیاسی و امنیتی این اقدام رژیم صهیونیستی و تلاش برای به هم زدن برگه ها و تحمیل شرایط جدید به سوریه را برای بازگرداندن  کمربند امنیتی در مرزها ارزیابی می کنند.

خیلی زود است که بخواهیم از عمر بحران سوریه صحبت کنیم، اسرائیل همچنان به حمایت از گروه‌های تروریستی در جنوب سوریه ادامه می‌دهد، این حمایت در ابتدا حمایت‌های اطلاعاتی، راداری، مالی و کمک‌های فنی در مورد سیستم‌های ارتباطی بود و در ادامه به کمک‌های تسلیحاتی و مهماتی و آموزش‌های عناصر تروریستی و مداوای مجروحان در داخل بیمارستان‌ها اسرائیلی در جولان اشغالی و عکا و صفد گسترش پیدا کرد.

در مرحله بعد اسرائیل وارد مداخله نظامی مستقیم شده و گلوله‌های توپ و موشک‌های تموز به سمت مراکز استقرار ارتش سوریه شلیک کرده و نیروی هوایی این رژیم مراکز ارتش سوریه و فرماندهان مقاومت لبنان و سوریه را هدف قرار دادند، این تلاش‌ها تا جایی ادامه پیدا کرد که یک هواپیمای جنگنده سوریه در سپتامبر سال 2014 در حال حمله به مواضع عناصر مسلح در نزدیکی نوار مرزی با جولان اشغالی در آسمان بخش شمالی استان قنیطره ساقط شد.

شاید سال‌های 2013 و 2014 را سال بیشترین سرمایه‌گذاری‌های اسرائیل در جبهه جنوبی سوریه دانست، چرا که گروه‌های مسلح که در آن زمان به عنوان ارتش سوری آنطوان لحد شناخته می‌شدند، موفق شدند ضربات دردناکی را به ارتش در بلندی‌های حاکم بر منطقه قنیطره و حومه شرقی درعا وارد کنند. کار به جایی رسید که در اوایل سال 2015 گروه‌های تروریستی در نوار مرزی جولان اشغالی بویژه در گذرگاه القنیطره مسلط شدند و تنها منطقه حضر در مقابل روستای اشغالی مجدل شمس در دست ارتش لبنان باقی ماند.


به این ترتیب نیروهای اندوف که برای جداسازی مرزها در این منطقه مستقر بودند نیز فرار کردند. در این زمان تهدیداتی مطرح شد مبنی بر اینکه شکافی از مناطق غربی به سمت دمشق ایجاد می‌شود که از مثلث حومه دمشق- درعا و القنیطره شکل گرفته و به سمت اردوگاه خان الشیخ در جنوب غربی پایتخت پیشروی می‌کند، اما ارتش سوریه و متحدانش در فوریه سال 2015 عملیات نظامی غافلگیرکننده و دقیقی را برای تسلط بر روستاهای این مثلث و بلندی‌های حاکم بر اطراف آن انجام دادند. آنها خط دفاعی متمرکزی را برای حمایت از نقاط ضعف دمشق ایجاد کرده و جلوی ارتباط مرزهای اردن با مرزهای لبنان از طریق منطقه جبل الشیخ به سمت شبعا را گرفتند.

البته گروه‌های مسلح اخیراً موفق شدند برخی پیشروی‌ها را در حومه قنیطره انجام داده و حضر  و خان ارنبه و البعث را محاصره کنند. در حومه درعا نیز مهم ترین این پیشروی ها در اشغال شهر بصری الشام و تیپ 52 بوده است.

با این وجود سه ماهه اخیر سال گذشته میلادی مجموعه متوالی از شکست‌ها را برای گروه‌های تروریستی در پیش داشت، آنها در پنج عملیات خود با عنوان طوفان جنوب به سمت ورودی شهر درعا ناکام ماندند و ارتش سوریه موفق شد برخی از مراکزی که در اطراف منطقه حضر وتیپ 90 از دست داده بود را بازپس‌گیری کند. شکست‌های گروه‌های تروریستی در سال جاری نیز با تسلط ارتش بر شهر شیخ مسکین در پایان ژانویه گذشته و بلده عتمان چسبیده به درعا در ده روز گذشته ادامه پیدا کرده است.

روزنامه لبنانی الاخبار در مطلبی نوشت: در توصیف اوضاع جنوب سوریه می‌توان گفت که گروه‌های تروریستی در سخت‌ترین مراحل عمر خود قرار دارند، چرا که شکست‌های متوالی را دریافت کرده و جنگ و اختلافات داخلی بین آنها ایجاد شده است. این در حالی است که آنها همراهی افکار عمومی را نیز از دست داده‌اند و مردم به دنبال آشتی با دولت سوریه هستند. تاثیرات  ورود روسیه به خط درگیری‌ها در سوریه را نیز در این رابطه نمی‌توان نادیده گرفت. این اتفاق باعث توقف نقش اتاق عملیات اردن با نام الموک در حمایت از گروه‌های تروریستی شده است. این اتاق اطلاعاتی - عملیاتی که در امان  مستقر است شامل افسرانی از رژیم‌های حاشیه خلیج فارس، کشورهای غربی و رژیم صهیونیستی بوده است.

براساس اطلاعات منابعی که اخیراً به پایتخت اردن سفر کرده‌ و با مقامات سیاسی و امنیتی این کشور دیدار کردند، توافق بین روسیه ، سوریه و اردن در زمینه توقف فعالیت‌های اطلاعاتی امان در تجهیز گروه‌های مسلح به محموله‌های سلاح به دست آمده است. در این توافق ذکر شده که اردن باید به کمک‌های غذایی و سوختی به تروریست‌ها اکتفا کرده تا درگیری‌ها در شمال سوریه به پایان برسد و اوضاع جنوب این کشور نیز به نفع دولت سوریه حل‌وفصل شود. این منابع تأکید دارند که اردن به این اعتقاد رسیده است که در صورت عدم هماهنگی با دولت سوریه، در صورت گرفتن هر نتیجه ای از جنگ سوریه، اردن بزرگترین بازنده این روند خواهد بود.

در این شرایط در صورتی که گروه‌های تروریستی استان‌های جنوبی سوریه را در اختیار بگیرند، به مناطق شمالی اردن بازخواهند گشت و در صورتی که دولت سوریه بتواند آنها را سرکوب کند، باز هم آنها به مرزهای اردن یورش می‌آورند. درنتیجه اردن ناگزیر به هماهنگی با دولت سوریه است. منابع مذکور توضیح می‌دهند که طرح احیای مجدد گذرگاه‌های زمینی بین اردن و سوریه در مرحله آینده انجام خواهد شد، در درجه اول اردن به این طرح نیاز دارد، اما عربستان با این طرح مخالف است و اردن در شرایط کنونی نمی‌خواهد فضای مناسبات با عربستان را به هم بریزد.

در سایه این تحولات به نظر می‌رسد که اسرائیل بزرگ‌ترین بازنده کنترل مجدد ارتش سوریه در بخش‌هایی از درعا است. این بدان معناست که ارتش در آینده‌ای نزدیک به دنبال تسلط بر قنیطره خواهد بود تا خطوط ارتباط با جولان اشغالی را در آینده از آن خود کند. به این ترتیب اسرائیل از منطقه کمربند امنی که ماهها به دنبال ایجاد کردن آن در مرزهای شمالی بود، محروم می‌شود، کمربندی که قرار بود در آینده زمینه مدیریت خودمختار مناطق مختلف در درعا  و السویدا را زیر نظر محافل بین المللی فراهم کند. این در حالی است که تفاهم روسیه با اسرائیل نیز شامل عدم اقدام جنگنده‌های روسی به حمله بر ضد مواضع تروریست‌ها در قنیطره نمی‌شود و به همین علت اخیراً حملات گسترده‌ای بر ضد این منطقه انجام شده و تحرکات تروریست‌ها را فلج کرده است.  

منابع دیپلماتیک سوریه می‌گویند که اسرائیل بزرگ‌ترین بازنده روند کنونی و آشتی ها در منطقه است و به همین علت به دنبال تحریک جبهه‌ها برآمده تا بتواند برگه های بازی را به هم ریخته و قبل از انجام هر نوع متغیرات سیاسی تحولات را به نفع خود رقم بزند. اسرائیل همچنان به دنبال ایجاد منطقه از کمربند امنیتی در مرزهای خود است.

در همین راستا از صبح دیروز بیش از 12 گروه مسلح در منطقه قنیطره درگیری‌ها را آغاز کردند تا بر چند نقطه استقرار ارتش در این منطقه  نظیر  تلّ العلاقيات ، تل قرين ، سرية الجبيل و روستای الصمدانية شرقي و جبا و تل كروم  و مناطق اطراف آن  مسلط شوند. نگاه کلی به اسامی گروه‌های شرکت‌ کننده در این درگیری‌ها نظیر گردان الحمزه و ارتش ابابیل و ارتش یرموک و جبهه انقلابیون سوریه و گردان های فرقان به ریاست محمد غصاب الخطیب نشان می‌دهد که غرب این گروه‌ها را به عنوان گروه‌های معتدل قرار داده است، این در حالی است که منابع امنیتی سوریه تأکید می‌کنند که موتور محرک این گروه‌ها سرویس جاسوسی نظامی اسرائیل (امان) است.

غیاب وجود جبهه النصره و جنبش المثنی در درگیری‌های دیروز کاملاً ملموس بود، چرا که آن ها در باتلاق شیخ مسکین گرفتار شده بودند و آن را مسیر اصلی امداد رسانی به نیروهای خود می دانستند، از سوی دیگر این گروه ها با سایر گروهک های به ظاهر معتدل درگیری های روز افزونی دارند.

بنا بر اعلام منابع امنیتی برنامه‌ریزی برای این عملیات قدیمی است، اما تصمیم‌گیری اسرائیلی‌ها برای آغاز این روند از سه روز پیش اتخاذ شده است، چرا که شرایط میدانی مبارزات مناسب حال و روز اسرائیل نیست و این رژیم سعی دارد شکافی را به سمت حومه غربی دمشق ایجاد کند، در سوی دیگر گروه‌های مسلح نیز به دنبال به دست آوردن یک پیروزی هر چند معنوی هستند تا حمایت دولت‌ها از خود را استمرار بخشند، به ویژه اینکه چیزی که امروز بین افکار عمومی قنیطره و درعا اعم از شهروند و شبه نظامی مطرح است، آشتی با دولت است.

این منابع در تشریح اقدامات نظامی گروه‌های تروریستی در جنوب سوریه می‌گویند: توپخانه های عناصر مسلح از چند شب قبل، در مناطق الصمدانیه غربی و عقربة و مسحرة و تل الاحمر غربی کمین گرفتند، چرا که از حملات جنگنده‌ها در روز می ترسند، همچنین مقدمات حملات توپ‌خانه‌ای و تلاش‌هایی برای نفوذ زمینی با آغاز روز کلید خورد اما با وجود اطلاعاتی که از مناطق این کمین ها فاش شده بود، هواپیماهای سوریه و روسیه این مناطق را موشک باران کردند.

همچنین نیروهای ارتش سوریه نیز در مواضع خود تا ساعت دو بعدازظهر باقی‌ماندند و به این ترتیب نیروهای مسلح قادر به انجام  هیچ نفوذی در منطقه نشدند، به همین علت عقب‌نشینی کردند. منابع مطلع می‌گویند که یکی از نتایج حملات انجام شده، موشک باران محل تجمع تروریست‌ها در منطقه الجعلیه واقع در غرب شیخ مسکین در نزدیکی سد ابطع بود. این منطقه نقطه تجمع این نیروها برای عزیمت به سمت قنیطره و شیخ مسکین بود که در این حملات 26 نفر کشته و 40 تن دیگر زخمی شدند.

این منابع می‌افزایند: عناصر مسلح در روزهای گذشته از مهمات و تجهیزات اسرائیلی برخوردار شده‌اند، علاوه بر این که سه محموله کامیون حامل مهمات در روز شنبه از طریق تل شهاب از اردن برای آن ها ارسال شده است. این مقدار با توجه به مقادیر تسلیحات وارد شده در گذشته بسیار کم است، چرا که قبل از درگیری های بصری الشام و تیپ 52 و فرودگاه الثعلة حدود 40 محموله سلاح برای تروریست‌ها وارد شده بود.

منابع امنیتی دیگر گزارش می‌دهند که ارتش سوریه یک ماه پیش  یک کاروان حامل تسلیحات را در آستانه ورود به جبل الشیخ از بخش لبنانی شبعا هدف حمله قرار دادند. این منابع تأکید کردند که کاروان مذکور از منطقه کمینی واقع در بخش اسرائیلی جبل الشیخ خارج شده بود. این در حالی است که کسانی که با سرویس‌های جاسوسی اسرائیلی همکاری می‌کنند نیز از اواخر ماه گذشته میلادی در منطقه جباتا الخشب به دنبال مانع‌تراشی در روند آشتی‌ها بین اهالی و دولت سوریه هستند تا تجاوزهای عناصر مسلح در این مناطق ادامه داشته باشد.

فعالیت‌های جنون‌آمیز رژیم اسرائیل به مرزهای قنیطره محدود نمی‌شود، بلکه منابع امنیتی سوریه گزارش می‌دهند که اسرائیل تلاش دارد جبهه‌های درعا را نیز فعال کند. در همین راستا گروه‌های مسلح برای حمله مجدد به منطقه شیخ مسکین تلاش می‌کنند. آنها به دنبال تسلط مجدد بر این شهر هستند چرا که آن را مسیر اصلی امدادرسانی به قنیطره می‌دانند. همچنین اطلاعاتی در مورد تلاش تروریست‌ها برای حمله به عتمان منتشر شده است.

تیپ موسوم به "جوانان اهل سنت" به عنوان قوی ترین گردان ها در جنوب سوریه بعد از حمله ناکام هفته گذشته به دنبال آماده‌سازی برای حمله به سمت "خربة غزالة" است. این در حالی است که منابع سوری تأکید دارند که چیزی که ارتش این راستا به دست آورده است، بازپس گیری مجدد آن ها به دست تروریست ها بسیار مشکل است.

با توجه به نزدیک‌شدن زمان تعیین تکلیف جبهه شمال، به نظر می‌رسد هفته‌ها و ماه‌های پیش رو، مهم‌ترین برهه زمانی برای تعیین سرنوشت جبهه جنوب باشد؛ جبهه خطرناکی که اگر سقوط کند، دمشق را در معرض خطر جدی قرار خواهد داد و اگر پیروز شود، سرنوشت این کشور و منطقه را به سود محور مقاومت دگرگون خواهد کرد.