گروه بین‌الملل مشرق - پنجشنبه شب گذشته، در هوستون تگزاس، دهمین دور مناظرات میان نامزدهای جمهوری‌خواه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برگزار شد.


در این برنامه که در دانشگاه هوستون، به میزبانی شبکه CNN برگزار شد، «مارکو روبیو» (سناتور کنونی فلوریدا) و «تد کروز» (سناتور فعلی تگزاس) محافظه‌کاری را کنار گذاشتند و سخت‌ترین حملات را علیه «دانلد ترامپ» پیشتاز صورت دادند. این حملات، آخرین تلاش‌های این دو نامزد برای توقف پیشتازی ترامپ در رقابت‌های مقدماتی درون‌‌ حزب جمهوری‌خواه برای انتخاب نامزد نهایی، پیش از «سه‌شنبه بزرگ» (superTuesday) محسوب می‌شود. «سه شنبه بزرگ» در هفته آینده یک مرحله سرنوشت‌ساز برای تعیین نامزد نهایی حزب جمهوری‌خواه است که در آن آراء بخش زیادی از مجامع حزبی ایالات مشخص می‌گردد.

دهمین مناظره جمهوری‌خواهان، بیشتر به یک صحنه انتقام‌جویی شخصی میان روبیو-کروز-ترامپ تبدیل شد، تا جایی که در اواسط کار، روبیو خطاب به ترامپ گفت: «دانلد، آروم بگیر!» و ترامپ پاسخ داد: «من آروم هستم....تو باید بری تیمارستان.»؛ ادبیاتی که شاید عجیب به نظر برسد اما نامزدهای انتخابات آمریکا از حزب جمهوری‌خواه اینگونه یکدیگر را خطاب قرار دادند.

دو سناتور تگزاس و فلوریدا، هجوم سنگینی را علیه میلیاردر نیویورکی، دانلد ترامپ در موضوعات مهمی چون مهاجرت، نظام سلامت، ارثیه خانودگی ترامپ، ثروت شخصیش و عدم تناسب او با جایگاه ریاست جمهوری در پیش گرفتند. این یک تغییر تاکتیک بزرگ برای مارکو روبیو بود که تاکنون از چالش مستقیم با ترامپ اجتناب کرده بود.

تد کروز حتی جمهوری‌خواه بودن ترامپ را زیر سوال برد و سوابق دیرین او در حمایت از مواضع و نامزدهای حزب دموکرات، به ویژه هیلاری کلینتون، یادآور شد. مارک روبیو هم ترامپ را برای این ادعا که خود را اولین کسی می‌داند که مساله اصلاح قوانین مهاجرت (با هدف جلوگیری از ورود مهاجرین غیرقانونی به خاک امریکا) را در انتخابات 2016 مطرح کرده است، به تمسخر گرفت:

«تنها کسی که روی این صحنه به خوبی بلد بوده که آن‌ها (مهاجرین) را برای کار غیرقانونی روی پروژه‌های خود استخدام کند، ترامپ است.»

اشاره روبیو به افشای گزارش‌هایی درباره بکارگیری کارگران غیرقانونی مهاجر از لهستان توسط ترامپ در پروژه‌های ساخت و ساز بود. ترامپ هم، با اشاره غیرمستقیم به مهارت اصلی خود یعنی کارآفرینی، چنین جواب داد:

«تنها کسی روی این صحنه که اصولا کسی را استخدام کرده است، من بودم.»


گفتنی است که دو نامزد دیگر جمهوری‌خواه، «بن کارسن» و «جان کسیچ»، هم که در این مناظره حاضر بودند، عملا از جریان مناظره برکنار ماندند. بن کارسن دکتر عصب‌شناس بازنشسته آفریقایی‌تبار، و جان کسیچ، فرماندار کنونی ایالت اوهایو است. بن کارسن یک بار در جریان مناظره تقاضای زمان سخن گفتن برای خود کرد و قوانین مناظره را یادآور شد که حق پاسخگویی به حملات برای نامزدها محفوظ است: «لطفا یک نفر هم به من هم حمله کند!»

جان کسیچ هم به مجری برنامه تذکر داد که کنترل مناظره را به دست بگیرد و به نزاع شخصی سه نامزد دیگر پایان دهد. اما دعوای ترامپ-روبیو-کروز تا آخر ادامه داشت.

مارکو روبیو به دانشگاهی که زمانی توسط ترامپ تاسیس شده بود اشاره کرد و آن را یک «دانشگاه قلابی» نامید: «می‌دانید چه چیزی نصیب آن دانشجوها شد؟ عکس گرفتن با یک تکه مقوا با امضای دانلد ترامپ.» کروز هم دنبال همین سوژه را گرفته و پیش بینی کرد که احتمالا دانشجوهای آن دانشگاه تا آخر همین امسال علیه ترامپ به جرم کلاهبرداری شکایت خواهند کرد.


آن دو بر سر پیشنهاد ترامپ برای وضع تعرفه بالا بر محصولات وارداتی از چین هم به تمسخر ترامپ پرداختند. روبیو خطاب به تاجر میلیاردر با طعنه گفت: «می‌خواهی علیه ارتباطات و آدم‌های خودت جنگ راه بیاندازی؟»

این حملات با هدف متوقف کردن روند پیشتازی ترامپ بعد از پیروزی آسان در سه رای‌گیری درون حزبی از چهار مورد (نیوهمپشایر، کارولینای جنوبی و نوادا) انجام گرفت. او در آیووا هم با فاصله تنها سه درصدی از تد کروز، در جایگاه دوم قرار گرفت. آخرین شمارش آرای «هیات‌های حزبی»(delegates) در سراسر آمریکا به این صورت است: ترامپ، 82- کروز،17- روبیو،16- جان کسیچ، 6- بن کارسن، 4.


 قرار است روز سه شنبه این هفته (‌Super Tuesday)، رای‌گیری بزرگ هیات‌های حزبی در ایالات مختلف برگزار شود که تکلیف 595 هیات را معلوم می‌کند. این عدد، حدود نیمی از 1237 هیاتی است که یک نامزد برای دستیابی به نامزدی نهایی حزب باید آرایشان را به دست بیاورد.

مجری این مناظره، «ولف بلیتزر»، از شبکه CNN، با اشاره به اظهارات نامزد سال 2012 جمهوری‌خواهان، «میت رامنی»، در توئیتر که ترامپ را برای افشای انتشار جزییات پرداخت مالیات بر درآمد خود به چالش کشیده بود، از این میلیاردر معروف پرسید که آیا حاضر به انجام این کار هست. ترامپ جواب داد که به صورت منظم از طرف «سیستم درآمدهای داخلی» (نهاد ممیز مالیاتی در امریکا) مورد حسابرسی قرار می‌گیرد و همین اکنون هم تحت حسابرسی است. او گفت که مایل است که سو.ابق پرداخت مالیات خود را با مردم به اشتراک بگذرد، ولی " مسلما تا زمانی که حسابرسی به پایان نرسد، این کار امکان پذیر نیست.»

دانلد ترامپ در ضدحمله خود بیشتر روی «خام» و «ناشی» بودن کروز و روبیو تمرکز داشت و این که آن‌ها تاب ایستادگی در برابر فشارهای سیاسی و انتظارات عمومی را نخواهند داشت:

«شما فقط حرف می زنید و اهل عمل نیستید. این یارو (روبیو)  یک آدم با استعداد ولی ذاتا بازنده و آن یکی (کروز) یک دروغگوست. غیر از این حرفی ندارم.»
واقعیت این است که شماری از رهبران حزب جمهوری‌خواه درباره بخت بالای نامزدی نهایی ترامپ، عصبانی هستند، با این استدلال که اظهارات او در باب زنان و مهاجران مکزیکی، به علاوه حمله بی‌پرده‌اش به دیگر نامزدهای جمهوری‌خواهان، به بخت جمهوری‌خواهان برای پیروزی نهایی آسیب می‌زند. این انتقادات شامل حمایت ترامپ از شکنجه مظنونین به تروریزم و جلوگیری از ورود مسلمانان به خاک امریکا هم می‌شود.


اما با وجود این، نتایج نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که ترامپ این بخت را دارد که سه رقیب اصلی خود را در ایالات خود آن‌ها شکست دهد: روبیو را در 15 مارچ در فلوریدا، کسیچ را در 15 مارچ در اوهایو و کروز را در سه شنبه همین هفته در تگزاس.

راهبرد روبیو پیش از سه شنبه بزرگ، تنها کوبیدن صریح و بی‌پرده ترامپ است. در اوایل مناظره او خطاب به ترامپ گفت که «اگر ثروت بزرگ خانوادگی را به ارث نمی‌برد، اکنون نهایتا یک فروشنده ساعت مچی در منهتن بود.»


«حالا باز می‌خواهد همان حرف‌ها را تکرار کند. هر شب فقط خودش را تکرار می‌کند. ترامپ فقط 5 چیز می‌گوید: همه احمقند. خودش قرار است دوباره به امریکا بزرگی ببخشد. ما قرار است برنده باشیم، برنده، برنده...»
این شاید مهم ترین حضور روبیو در کل مناظرات تا به این جا بود و به شک در مناظره پنجشنبه شب، بازیگر اصلی خود او بود. اما این آیا نتیجه‌ای هم برای او دارد؟

پایگاه رای ترامپ به نظر تثبیت شده می‌رسد و در نظرسنجی‌ها در ایالاتی که قرار است روز سه‌شنبه در آن‌ها رای‌گیری شود، پیشتاز است. حتی یک نظرسنجی توسط یکی از معتبرترین سازمان‌های نظرسنجی آمریکا نشان می‌دهد که او در ایالت خود سناتور روبیو، فلوریدا، که ایالتی مهم در تعیین تکلیف نامزد نهایی است، از روبیو پیش است. به علاوه، تاکتیک حمله مستقیم و صریح در این دوره از انتخابات، اولین بار توسط کریس کریستی در یکی از مناظره‌های قبلی علیه ترامپ به کار گرفته شد. اما 4 روز بعد از آن مناظره، کریستی کلا از گردونه حذف شد.

البته، خود روبیو و کروز هم بر سر جانشینی ترامپ در پیشتازی حزب، رقابت تنگاتنگی با هم دارند و در مناظرات اخیر هم یکدیگر را به چالش کشیده‌اند. بسیار محتمل بود که روبیو، که خط فکری تقریبا مشابهی با کروز در امور مختلف دارد، در این مناظره تهاجم خود را بیشتر متوجه کروز کند، اما او ترجیح داد از همان اغاز وارد مجادله با ترامپ شود و موفق شد کروز را در ادامه مناظره به دنبال خود بکشد. کروز یا در کنار گود، درگیری ترامپ-روبیو را نظاره گر بود، یا در تایید مواضع روبیو به ترامپ حمله کرد. روبیو با تمرکز بر ترامپ به جای کروز سعی کرد با یک تیر دو نشان بزند. به این معنا که اگر او بتواند به عنوان تنها کسی که می‌تواند ترامپ را به چالش بکشد، در اذهان بخش زیادی از طرفداران حزب خود را مطرح کند، خود به خود سناتور کروز هم به حاشیه خواهد رفت. گر چه در عمل و تا به این جای کار، تنها سناتور کروز بود که موفق شد در آیووا ترامپ را شکست دهد.

با این حال، به نظر می‌رسد که توفیق ترامپ، دست کم تا این جای رقابت، هرگز به خاطر مهارت او در سیاست یا برنامه‌های قوی نبوده است. شخصیت ترامپ به عنوان یک «بیگانه» (یک نفر خارج از حلقه سیاستمداران حرفه‌ای و رسمی) و افشاگری‌های پوپولیستی و زبان کوچه بازاری و جنجال آفرینی موجب شده تا بدنه طرفداران حزب جمهوری‌خواه با او احساس قرابت کنند. کمبود تخصص و اظهارات غیرکارشناسی او گویی هیچ تاثیری در پایگاه رای او در میان مردم عامی آمریکا ندارد و برنده شدن نسبتا راحت و در 3 رای‌گیری از 4 رای‌گیری درون حزبی، این را نشان می‌دهد.

اما باید به این نکته هم توجه داشت که مناظره پنجشنبه شب، برای اولین‌بار شناخت و آگاهی ترامپ را درباره موضوعات مهمی که درباره آن‌ها طرح ارایه می‌دهد، به طور جدی از سوی رقبای حزبیش محک خورد. مثلا، وقتی از او سوال شد که مایل است چه چیزی درباره سیاست خود درباره نظام سلامت همگانی (به جز برداشتن محدودیت‌ها برای اجازه ورود بیمه‌گران خصوصی به این عرصه برای رقابت با دولت) اضافه کند، پاسخی نداشت و گفت: «نه، چیزی برای اضافه کردن نیست.»

یا وقتی که از او سوال شد که چگونه می‌خواهد با کاستن 10 تریلیون دلار از میزان مالیات ظرف ده سال، کسری بودجه فدرال ناشی از آن را جبران کند، او گفت که وزارت آموزش را حذف می‌کند (یعنی به طور کامل به بخش خصوصی می‌سپارد) و برنامه‌های حفاظت از محیط زیست را کنار می‌گذارد. وقتی مجری برنامه تذکر داد که حتی این اقدامات هم جبران‌کننده کسری بودجه حاصل از معافیت‌های مالیاتی نیست، ترامپ به طور کلی از «حذف اتلاف، تقلب و سوءاستفاده» از کشور حرف زد.

اما مهم‌ترین چالشی که در این مناظره برای ترامپ ایجاد شد، همان مساله انتشار سوابق مالیاتی است. میت رامنی، نامزد جمهوری‌خواهان در انتخابات ریست جمهوری 2012، که سیاستمداری ثروتمند (البته نه به اندازه ترامپ) است، و خود با همین چالش در آن سال مواجه شده بود، ترامپ را به چالشی فراخوانده که به این راحتی از آن خلاص نخواهد شد.

«من قطعا مالیات خود را اعلام خواهم کرد، اما دو سه سالی است که درگیر حسابرسی هستم، پس نمی‌توانم تا پایان حسابرسی این کار را انجام دهم و گمان می‌کنم مردم این را درک می‌کنند.»

این در حالی است که روبیو و کروز به مردم وعده داده‌اند که در چند روز آینده سوابق مالیاتی خود را منتشر خواهند کرد.