به گزارش مشرق، دور جدید درگیری‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با گروهکهای تروریستی
شمال غرب کشور، اواخر خردادماه سال جاری آغاز شد و نیروی زمینی سپاه پس از
انهدام اعضای این گروهک‌ها که مقر آنها درون خاک اقلیم کردستان است به طرف
کرد هشدار داد در صورت عدم حفاظت از مرزهای مشترک، خاستگاه تروریست‌ها را
در عمق خاک اقلیم کردستان هدف قرار خواهد داد.
عدم توانایی اقلیم کردستان
در ممانعت از ورود تروریست‌ها به خاک ایران باعث شد توپخانه ایران مواضع
تروریست‌ها را در داخل اقلیم کردستان هدف قرار دهد. چندی بعد نیز سردار
سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه در مراسم روز قدس به مسؤولان اقلیم کردستان
هشدار داد: در صورت عدم پایبندی به تعهدات، از هر سمتی جمهوری اسلامی ایران
با تهدید مواجه شود، در هر نقطه‌ای که باشد، ما آن تهدید را ویران خواهیم
کرد.
پس از این هشدارها تا حدودی روند اعزام تیم‌های تروریستی به ایران از
سوی گروهکهای معاند متوقف شد. در همین راستا وطن امروز با «ناظم دباغ»، نماینده
اقلیم کردستان در ایران به گفت‌وگو نشسته است. دباغ در این گفت‌وگو بر توافقات
طرفین درباره امنیت در مرزها تاکید کرد و اقدامات اخیر را تخلف گروهکهای
تروریستی از توافق بین اقلیم کردستان و گروهک‌ها دانست.
***
درباره آخرین وضعیت اقلیم کردستان از منظر سیاسی، اقتصادی و امنیتی با توجه به اینکه این منطقه درگیر جنگ با داعش بود، توضیح دهید.
در شرایط کنونی اقلیم کردستان با بحران دارایی به دلیل قطع بودجه از طرف
حکومت عراق و همینطور افت قیمت نفت که کل کشورهای تولیدکننده نفت با آن
درگیر هستند، مواجه است.
به لحاظ امنیتی اقلیم کردستان بهترین امنیت منطقه را دارد. مردم در
اقلیم کردستان با حکومت همکاری دارند (حفظ امنیت با همکاری مردم خیلی مهم
است) به همین دلیل، انفجارات و مسائل تروریستی در این منطقه به ندرت پیش
می‌آید. اما درباره جنگ با داعش باید گفت داعش در نتیجه سوءمدیریت و بعضی
عوامل دیگر به وجود آمد. این گروهک پس از حمله به موصل و بغداد، به سمت
اقلیم کردستان آمد. خوشبختانه به کمک قدرت نیروهای پیشمرگ و مقاومت و شجاعت
آنها و همکاری کشورهای دوست و همپیمان، توانستیم بیشترین منطقه اقلیم
کردستان را که در دست داعش بود آزاد کنیم. ما حتی 40 درصد استان نینوا را
نیز از دست داعش آزاد کردیم و الان می‌توانیم با افتخار بگوییم توانستیم از
مناطقی که شامل ماده 140 در قانون اساسی عراق بود، حمایت کنیم و داعش را
از این مناطق بیرون برانیم. با تأسف باید گفت مناطق ماده 140 در کنترل ارتش
عراق بود ولی زمانی که داعش به عراق حمله کرد ارتش به جای مقاومت و حمایت
از منطقه، یا اسلحه را زمین گذاشت یا آن را به داعش تحویل داد و منطقه را
ترک کرد.
ارتباط امروز کردستان عراق با اکراد ترکیه، ایران و سوریه چگونه است؟
اقلیم کردستان ارتباطات مثبت اقتصادی، امنیتی، سیاسی و اجتماعی با ایران و
ترکیه دارد. نژاد ما کرد است و طبیعی است که با کردهای ایران، ترکیه، عراق
و سوریه و هر کرد آواره‌ای، روابط‌مان خوب باشد اما مساله اساسی این است
که این ارتباطات، با رعایت قوانین اساسی کشور خودمان و کشورهای همسایه وجود
دارد و ما در مسائل سیاسی و اقدامات مسلحانه علیه کشورهای همسایه همکاری
نمی‌کنیم.
آیا اختلاف‌نظری بین اقلیم کردستان با ترکیه با ظهور پدیده‌ای
به نام داعش به وجود آمده است؟ این سوال را از این منظر می‌پرسم که ترکیه
یکی از حامیان داعش است و تجهیزات در اختیار آنان قرار می‌دهد. از طرف
دیگر، ترکیه مواضع سرسختانه‌ای نسبت به کردهای ترکیه دارد. این رویکرد از 2
وجه اقلیم کردستان را مورد مناقشه قرار می‌دهد؛ از یک طرف، حمایت از داعش و
از سوی دیگر فشار بر کردها. این باعث نشده فاصله شما با ترکیه بیشتر شود؟
نه! این مسائلی را که تعریف کردید، منتفی نمی‌دانم و وجود دارد ولی ما به
عنوان کردستان عراق منافع ویژه خودمان را داریم و دنبال حفظ آن هستیم. ما
حکومتی خودمختار هستیم ولی به عنوان کرد عراق، از قانون اساسی عراق پیروی
می‌کنیم. درست است که ما کرد هستیم ولی هیچ‌گاه کردهای ایران یا ترکیه را
تشویق نمی‌کنیم علیه ایران یا ترکیه اقدامی کنند. البته این را تا حد
توانایی خودمان انجام می‌دهیم، چرا که توانایی ما محدود است. درباره ترکیه
هم باید بگویم حفظ منافع اقلیم کردستان برای ما مهم است و ما وارد مسائل
داخلی آن کشور نمی‌شویم که ببینیم ترکیه به چه کسی کمک می‌کند اما در
چارچوب حکومت عراق که ما بخشی از نیروی ائتلاف علیه داعش هستیم، از راه
سیاسی و دیپلماتیک هر جا حس کنیم ترکیه داعش را ساپورت می‌کند، حتما بحث
داریم. ترکیه و مخصوصا ایران در زمانه‌ای به اقلیم کردستان کمک کردند و
خواهند کرد. ترکیه اولین کشوری بود که اجازه صادرات مستقیم نفت اقلیم را
داد و باعث شد ما دنبال ایده استقلال اقتصادی برویم. بعد از ترکیه دنبال
این هستیم که راه این مساله در ایران رسما باز شود. هر چند، از قبل صادرات
غیررسمی از طریق ایران وجود دارد ولی رسمی نیست. ما در رسانه‌ها اینکه
ترکیه از داعش پشتیبانی می‌کند را شنیده‌ایم و گلایه‌های خودمان را اعلام
کردیم و دنبال این بوده و هستیم که اجازه ندهیم این اتفاق بیفتد اما این را
باید گفت که در شرایط کنونی یکی از کشورهای قربانی عملیات تروریستی داعش،
ترکیه است. ما در این شرایط نمی‌آییم به خاطر برخی مسائل و منافع برخی
کشورها جدل را گسترش دهیم. ما براساس این چارچوب روابط‌مان را با ایران و
ترکیه برقرار می‌کنیم تا ان‌شاءالله بتوانیم داعش را از بین ببریم. این
مسائلی که به آن اشاره کردید درست است. هر کشوری که به داعش کمک کند هم
محکومش می‌کنیم و هم برای ما ضرر است. هر دولتی- جز اسرائیل- برای برقراری
امنیت و آسایش، به ما کمک کند، در چارچوب قوانین عراق و اقلیم کردستان، ما
از آن استقبال می‌کنیم.
سال 90 سپاه پاسداران سلسله عملیات‌هایی را علیه پژاک در غرب
کشور آغاز کرد. اقلیم نیز برای کاهش تنش‌ها در این زمینه همکاری داشت. پس
از گذشت 5 سال در پی تحرکات جدید در مرزها از سوی گروهکهای تروریستی بار
دیگر سپاه درگیر جنگ با این تروریست‌ها شد. ایران با توجه به اینکه این
تروریست‌ها در خاک اقلیم کردستان سکنی دارند، از حکومت اقلیم خواسته مانع
این گروهک‌ها شود و به توافق دو طرفه پایبند باشد، چرا این تعهدات فی‌مابین
عملیاتی نمی‌شود؟
در اینجا ضروری است سوال اینگونه مطرح شود. چرا این تخلفات روی داده است؟
اقلیم کردستان و ایران تفاهمنامه‌ای را سال 1986 میلادی منعقد کردند؛ در آن
زمان در سرزمین پیشمرگ‌ها، همه گروه‌های بنام اپوزیسیون ایرانی (فارس و
کرد) در منطقه حضور داشتند. زمانی که آن مناطق در عراق، توسط نیروهای
پیشمرگ اتحادیه میهنی کردستان تحت کنترل درآمدند با جمهوری اسلامی ایران
تفاهمنامه‌ای را بر این مبنا امضا کردیم که اجازه ندهیم نیروهای اپوزیسیون
ایرانی در مناطقی که تحت کنترل نیروهای پیشمرگ کردستان است، به نیروهای
جمهوری اسلامی ایران حمله کنند و همچنین از طرف ایران نیز در مناطق تحت
کنترل پیشمرگ‌های کردستان، مقر و مواضع نیروهای اپوزیسیون ایرانی مورد حمله
قرار نگیرد. در ادامه، این تفاهمنامه میان جمهوری اسلامی ایران و نیروهای
پیشمرگ کردستان به یک قالب و چارچوب قانونی‌تری در مسؤولیت و تصمیم‌گیری
حکومت اقلیم کردستان منتقل شد. آنها که تفاهمنامه را قبول کردند در این
مناطق ماندند و آنهایی هم که آن را قبول نکردند بویژه مجاهدین
خلق(منافقین)، منطقه را ترک کردند و از آنجا بیرون رانده شدند. تا مدتی قبل
و تاکنون نیز این تفاهمنامه باقی بوده و برقرار است همانطور که در نماز
جمعه 11 تیرماه جاری که جناب ژنرال سلامی هشدار دادند ضروری است مسؤولان
منطقه به این تفاهمنامه، پایبند باشند و اجازه ندهند مبارزات مسلحانه در
زمین اقلیم کردستان به سمت ایران صورت گیرد. در جواب این هشدار، ما به
عنوان حکومت اقلیم کردستان، همه نوع تهدیدی را رد کردیم و در عین حال نیز
مخالفت خود را با همه نوع فعالیت مسلحانه که امنیت و آسایش منطقه و مرزها
را برهم بزند اعلام کردیم. در پیام حکومت اقلیم کردستان، بر این نکته تأکید
کردیم که در جهت صلح، آشتی و آرامش در منطقه و تقویت روابط فی‌مابین،
آمادگی خود را اعلام می‌داریم که به نظرم، هم در سخنرانی ژنرال سلامی و هم
در پیام حکومت اقلیم کردستان، نکات مثبتی وجود داشت و باید هر دو طرف، تمام
تلاش خود را به کار گیریم تا مردم منطقه را از ضرر و زیان محفوظ داریم.
سایت‌های محلی چند روز قبل از ورود تروریست‌ها به خاک ایران،
گزارشی از آغاز اعزام نیرو به سمت ایران را دادند. علت اینکه گروه‌های
تروریستی به راحتی از اقلیم وارد خاک ایران می‌شوند، چیست؟ آیا نمی‌شد پیش
از ورود این تروریست‌ها به خاک ایران جلوی آنان را گرفت؟
آیا بسیاری از کشورها به دنبال مقابله با داعش نیستند؟ ولی اتفاقات پیش
می‌آید یا نه؟ باید دعا کرد کارهایی که تروریست‌ها در حال ترتیب دادن آن
هستند، شکل نگیرد. نمی‌شود هیچ مرزی را کامل کنترل کرد. این همه قدرت در
دنیا در آمریکا، لندن و... دنبال این هستند که چنین اتفاقاتی پیش نیاید
ولی گاه انفجارهایی پیش می‌آید.
شما از اراده اقلیم کردستان در مواجهه با تروریست‌ها می‌گویید
ولی به نظر می‌رسد در اقلیم کردستان یک مدیریت واحد علیه این گروهک‌ها وجود
ندارد. در تحرکات اخیر رسانه‌های آقای نیچروان بارزانی نخست وزیر اقلیم
کردستان عملا تریبون رسانه‌ای گروه‌های معاند بودند.
در همه رسانه‌های دنیا و حتی ایران، اشکال و انواع اختلافات وجود دارد.
اقلیم کردستان هم از این قاعده مستثنا نیست ضمن اینکه شرایطش با ایران فرق
دارد. تلویزیونی که شما می‌گویید این ادعا را ندارد که وابسته به آقای
بارزانی است. آنها می‌گویند مستقل هستند و هیچ ارتباطات سیاسی‌ای با کسی
ندارند ولی در کل، این ادعا شاید صحت نداشته باشد و هیچ رسانه‌ای مستقل
نمی‌تواند تمام کارهایش را انجام دهد.
این دفتر، نمایندگی حکومت اقلیم کردستان در ایران است. به عنوان نماینده
اقلیم کردستان می‌گویم هرگونه عملیات مسلحانه‌ای را محکوم کردیم و می‌کنیم.
اساسا وقتی دو طرف روی مساله‌ای توافق می‌کنند بدین معناست که آن را قبول
دارند و بر همین اساس توافق می‌کنند تا آن را کنترل کنند. ما نباید همه
چیز را به رسانه‌ها وابسته کنیم. در کل تاکید می‌کنم سیاست حکومت اقلیم
درباره توافقات با ایران سیاست متحدی است که با گروه‌های متشکل و
مشارکت‌کننده در اقلیم کردستان اجرایی می‌شود. خوب است در اینجا این را هم
بگویم که منتقدی به من انتقاد کرده بود که آقای دباغ نماینده اقلیم کردستان
است یا نماینده ایران؟ گفتم من نماینده اقلیم کردستان عراق هستم. حکومتی
متشکل از دموکرات، اتحادیه میهنی، گوران، اتحاد اسلامی و... ولی به عنوان
نماینده حکومت، وظیفه‌ام بزرگ کردن تنش نیست. وظیفه من، استفاده از زبان
دیپلماسی است. کار من این است که اطلاعیه اقلیم کردستان که بر ادامه روابط
تاریخی بین ایران و اقلیم تاکید می‌کند را تفسیر، تحلیل و آن را عملیاتی
کنم.
تا اینجا 2 مساله را می‌توان تثبیت کرد. یکسری گروه‌ها ممکن است
تخلفاتی کرده باشند و شما با آنها برخورد کردید. مساله دیگر آن چیزی که در
رسانه‌های اقلیم مطرح شده که موضع آقای بارزانی نیست و شما با آن مخالف
هستید.
بله! اختلافات در همه دنیا هست ولی سیاست ما ادامه تقویت روابط با ایران
است. هیچ کدام از کشورهای سوریه، ترکیه و عراق برای ما کم‌اهمیت نیستند ولی
کمک‌هایی که ایران برای کُردها در طول تاریخ انجام داده، در چشم‌مان است و
همیشه آن را ذکر می‌کنیم بویژه از روزی که انقلاب اسلامی در ایران شکل
گرفت و روابط اقلیم با ایران برقرار شد، جز حسن همکاری از جمهوری اسلامی
چیز دیگری ندیدیم.
ما متوجه محذوریت‌های اقلیم هستیم. اخیرا در جنوب شرق ایران، یک
گروهک تروریستی با هدف انجام عملیات تروریستی تلاش داشت وارد خاک ایران
شود. دقیقا در همان ایام از شمال غرب ایران و از داخل اقلیم گروهکهای
تروریستی وارد خاک ایران شدند. در حال حاضر پاکستان تبدیل به خاستگاه
تروریست‌ها در شرق ایران شده است. برخی کارشناسان معتقدند اقلیم کردستان با
عدم مبارزه جدی باعث شده غرب ایران نیز تبدیل به خاستگاه تروریست‌ها شود.
این صحت ندارد. ما در اقلیم توانایی نظامی محدودی داریم و در چارچوب
قوانین عراق وظیفه حفاظت از مرز را داریم. در شرایط کنونی در مرز 1050
کیلومتری با داعش در حال جنگ هستیم. این عدد را به راحتی می‌توان روی نقشه
گفت و الا در صحنه جغرافیایی، منطقه وسیعی است. ما با داعشی می‌جنگیم که با
آلمان، فرانسه، عراق و نیروهای ائتلاف می‌جنگد. عراق به تنهایی چند صد
هزار ارتشی و حشد الشعبی را دارد ولی نیروهای پیشمرگ با این توان محدود و
در شرایطی که حقوق ندارند و حکومت عراق آنان را به رسمیت نشناخته است، در
حال نبرد با داعش هستند. ما چه نیروی دیگری داریم که جلوی اینها را بگیرد؟
ما دنبال دشمنی با ایران نیستیم. ایران چندین سال است جنگیده و می‌جنگد و
اخیرا با توافق هسته‌ای قدرتش بیشتر شد. این وضعیت جدید شاید بتواند این
تنش‌ها را کم کند. اخیرا هم که وزیر خارجه آمریکا گفت حضور ایران در عراق
تاثیرگذار است و باید باشد. ما به عنوان کُرد گفتیم به اندازه توان‌مان
برای مقابله با ورود گروهک‌ها به ایران تلاش می‌کنیم. برای توان بیشتر نیاز
به هماهنگی داریم.
پس از هشدارهای ایران و تداوم ورود تروریست‌ها، ایران بخش‌هایی
از خاک اقلیم را هدف قرار داد. پس از آن بود که اقلیم نشست اضطراری برگزار
کرد. سوال این است که چرا تا پیش از آن در اقلیم هشدارهای لازم به گروهک‌ها
داده نشد؟
نه! شما اطلاعات ندارید. ما یک کمیته امنیت مشترک داشتیم و داریم. وظیفه
این کمیته همین مسائل است ولی اعلام رسانه‌ای نمی‌شود. اخیرا به خاطر شرایط
به وجود آمده جلسه 29 خرداد تبلیغاتی و رسانه‌ای شد. ما توافق کرده‌ایم در
آینده نزدیک این جلسات را ادامه دهیم.
برخی گروه‌ها بعد از بیانیه اقلیم کردستان گفتند باز هم به عملیات علیه ایران ادامه می‌دهند.
حرف و عمل جداست. آنها هم نیرو هستند و مشکلات خود را دارند و نمی‌شود هر
آنچه را که ما می‌گوییم آنها تایید کنند و هر آنچه که آنها بگویند را ما
تایید کنیم. نتیجه مهم است. من امیدوارم جلسات ایران و اقلیم ادامه داشته
باشد. اما باید این را هم گفت که اگر نیروهایی که داخل ایران هستند، از
خارج آمده باشند، حتما به مواضع قبلی خود بازمی‌گردند اگر نه، آنهایی که
داخل ایران هستند مربوط به تصمیم ایران است ولی در کل، ما هم فعالیت نظامی
ایران در اقلیم و هم استفاده از زمین اقلیم کردستان علیه ایران را محکوم
کردیم. متاسفانه بر اثر بمباران ایران، دچار ضرر و زیان شدیم و چند روستا
هم خسارت دید و 4 نفر نیز زخمی شدند و مناطق زیادی هم دچار آتش‌سوزی شد،
ولی دیگر عملیاتی اتفاق نیفتاد.
منظورتان از مذاکره، مذاکره با نیروهای معارض است؟
یک مذاکره بین اقلیم و ایران و مذاکره دیگر بین اقلیم و گروه‌هاست، یعنی
اینگونه نیست که ایران و گروه‌ها و حکومت با هم بنشینیم و جلسه بگذاریم. ما
با ایران و با گروه‌ها توافق داریم. یعنی باید پایبند توافق با هر دو طرف
باشیم و اجازه ندهیم تخلفات به وجود بیاید و اگر هم به وجود آمد، راه‌حلش
را پیدا کنیم.
ارتباط و تعامل اقلیم کردستان با کشورها بخشی از مسائل داخلی
این اقلیم است. در اعترافات عاملان ترور دانشمندان هسته‌ای آمده که آنان از
سوی اسرائیل در اقلیم کردستان آموزش دیدند.
نگویید دیدند، بلکه بگویید می‌گویند. ما در چارچوب قانون اساسی عراق هستیم
و اگر دولت با اسرائیل توافق نداشته باشد، ما نیز نباید توافق داشته
باشیم. من خیلی از این حرف‌ها را شنیده‌ام ولی بعضی چیزها را باید از خود
طرف شنید. مگر می‌شود من کرد با اسرائیل رابطه داشته باشم و کل جهان اسلام
را با خودم دشمن کنم؟ البته این را بگویم که در گروه‌ها و تشکیلات مسائلی
وجود دارد و خواهد داشت. مساله اسرائیل خبرساز و بیشتر ساختگی است من
نمی‌گویم صددرصد، زیرا در سیاست صددرصد نداریم. ما همیشه به جمهوری اسلامی
گفته‌ایم که مگر ما در اربیل و سلیمانیه کنسولگری ایران را نداریم؟ در
بغداد سفارت نداریم؟ در چنین مواقعی شما از آن طرف اطلاعات دقیق بگیرید و
بگویید فلان جا مقر تروریست‌هاست تا با آنها برخورد قاطع بکنیم. اگر ما
همپیمان هستیم باید این همپیمانی را ثابت کرد.
از این بحث کمی فاصله بگیریم. درباره وضعیت جناب آقای طالبانی بفرمایید.
خوشبختانه حال ایشان خوب است. وضعیت ایشان رو به بهبود است ولی کسی در این
سن و سال سکته مغزی داشته باشد، خیلی کند بهبود پیدا می‌کند؛ ولی
الحمدلله می‌توانیم بگوییم که خوب هستند.
احتمال دارد ایشان به فضای سیاسی بازگردند؟
اصلا، نمی‌شود؛ حتی به نظر من به عنوان یکی از دوستان ایشان، اگر وضعیتش
خوب باشد هم نباید اجازه بدهیم بازگردد، چرا که در این سن و سال، ایشان
نیاز به استراحت و آرامش و دور بودن از فضای سیاست دارند. هر چند ایشان
روزانه اخبار را رصد می‌کنند.
رابطه ایشان با مسؤولان اقلیم و آقای بارزانی چگونه است؟
