سرویس اقتصاد مشرق - دولت یازدهم برای خروج از رکود، تاکنون سه برنامه ارائه کرده است:‌ بسته سیاستی خروج غیرتورمی از رکود در تابستان 1393، بسته خروج از رکود در پاییز 1394 و مجموعه طرح‌هایی برای خروج از رکود در سال جاری که شامل طرح احیاء 7500 واحد راکد اقتصادی، افزایش بودجه عمرانی و هدایت تسهیلات بانکی به سمت بخش تولید است.

دو طرح اول به اذعان خود دولتی‌ها شکست خوردند؛ زیرا اگر این طرح‌ها به اهداف خود رسیده بود دیگر اکنون رکود اقتصادی موضوعیتی نداشت.

هفته گذشته حسن روحانی نیز در سخنان خود بر وجود رکود اقتصادی در کشور اذعان کرد.

بنابراین برای خروج از رکود باید به طرح‌های دولت در سال جاری چشم دوخت.

در حالی که تیم اقتصادی دولت از تحقق رشد اقتصادی 5 درصدی در سال جاری بر اساس افزایش درآمدهای نفتی سخن گفته‌اند، آمارها بیانگر آن است که هرچند صادرات نفت کشور پس از برجام بیشتر شده اما احتمالا به علت تداوم مشکلات مربوط به نقل و انتقال ارز، امکان دسترسی به درآمد صادرات نفت وجود ندارد.

بر اساس آمارهای بانک مرکزی، درآمد ریالی حاصل از صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی در 2 ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل سقوط 89 درصدی داشته و از 6262 میلیارد تومان به 672 میلیارد تومان کاهش یافته است.

همچنین درآمد ریالی حاصل از صادرات نفت خام در 2 ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل 93 درصد کاهش یافته است.

درآمد ریالی حاصل از صادرات فرآورده‌های نفتی و میعانات گازی نیز در این مدت 84 درصد کمتر شده است.

این آمار نشان می‌دهد که هرچند به گفته دولتی‌ها صادرات نفت کشور پس از برجام حدودا 2 برابر شده، اما واقعیت آن است که به علت تداوم مشکل تحریم بانکی و ادامه محدودیت‌های نقل و انتقال ارز به داخل کشور، همچنان دسترسی به درآمدهای نفتی دشوار است و شاید هم مشکل بلوکه‌شدن هنوز ادامه دارد.

کاهش درآمد ریالی حاصل از صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی در سال جاری یک احتمال تلخ‌تر دیگر هم دارد.

 علاوه بر تداوم تحریم‌های بانکی بر اثر کارشکنی آمریکا در پسابرجام، احتمالا به علت کنار گذاشتن راهکارهای دور زدن تحریم‌ها که در سال‌های قبل برای دسترسی به درآمدهای نفتی مورد استفاده قرار می‌گرفت، وضعیت دسترسی به ارز حاصل از صادرات نفت نسبت به دوران تحریم‌ها، بدتر هم شده است.

مواضع اخیر دولتمردان نیز این احتمال را تایید می‌کند.  

وقتی اعتراف بی‌سابقه رئیس‌کل بانک مرکزی در اوایل سال جاری مبنی بر این که دستاورد ایران از برجام تقریبا هیچ بوده را در کنار انتقادات شدید اخیر علی اکبر صالحی، علی اکبر ولایتی و علی لاریجانی به عنوان مهمترین حامیان برجام بگذاریم، آنگاه آمار جدید بانک مرکزی درباره کاهش شدید درآمد ریالی حاصل از صادرات نفت را بهتر می‌توان هضم کرد.

 اکنون بهتر می‌توان فهمید که چرا ولی‌الله سیف رئیس‌کل بانک مرکزی چندی پیش در آمریکا اعلام کرد که هنوز ایران برای دسترسی به پول‌های نفتش در کشورهای دیگر مشکل دارد.

یقینا همین مشکل دسترسی ایران به درآمدهای نفتی در سال جاری، دلیل اصلی صفر شدن بودجه عمرانی در 2 ماهه اول امسال بوده است.

بر اساس گزارش بانک مرکزی، در اتفاقی بی‌سابقه در اقتصاد کشور که حتی در سال‌های اوج تحریم نیز رخ نداد، تخصیص بودجه عمرانی در 2 ماهه امسال صفر بوده است.
 
این در حالی است که در دولت دهم و تا قبل از تشدید تحریم‌ها، در دوماهه اول هر سال پرداخت‌های عمرانی تا هزار میلیارد تومان هم رسیده بود اما از سال 1391 پرداخت‌های عمرانی دوماهه کاهش یافت.

 با این حال، آخرین عملکرد دولت دهم در حوزه تخصیص بودجه عمرانی بسیار فراتر از عملکرد دولت یازدهم حتی در دوران پسابرجام بوده است.

در حالی که تزریق بودجه عمرانی دولت، نقش مهمی در رونق گرفتن اقتصاد کشور دارد، با توجه به آمار فوق، آیا نمی‌توان نسبت به عدم تحقق اهداف خروج از رکود در سال جاری ابراز نگرانی کرد؟