به گزارش مشرق، غلامرضا منوچهری در نشست آموزشی بررسی قراردادهای نفتی در وزارت نفت اظهار داشت: نسبت تولید نفت به ذخایر نفتی ایران بسیار پایین بوده و در بین کشورهای صاحب ذخایر، پایین‌ترین است چنانکه ما سومین یا چهارمین ذخایر نفتی دنیا را داریم اما میزان تولید ما با این ذخایر متناسب نیست، چنانکه روسیه و آمریکا که ذخایر کمتری از ما دارند هر کدام روزانه 10 میلیون بشکه نفت تولید می‌کنند.
وی تصریح کرد: اهداف برنامه‌های سوم، چهارم و پنجم در رسیدن تولید نفت ایران به 5 میلیون بشکه در روز محقق نشد و بین 3.8 تا 4.2 میلیون بشکه در روز نوسان داشته است.
منوچهری با بیان اینکه همسایگان ما در دریا و خشکی سرعت توسعه را نسبت به ما افزایش داده‌اند،گفت: ما در افزایش برداشت از مخازن نیز بسیار ضعیف عمل کردیم،متوسط برداشت ما 25 درصد است که با توجه به زمین شناسی مخازن ایران 25 درصد رقم پایینی است و انتظار خیلی بیشتری می‌رود.
منوچهری با تاکید بر اینکه هر یک درصد افزایش ضریب بازیافت 300 میلیارد دلار ارزش جدید برای ذخایر ما ایجاد می‌کند،گفت: برای افزایش بازیافت کاری جدا از تزریق گاز که افت و خیز داشته انجام نشده است و به همین دلیل تولید نفت ما پایین مانده و کاهش یافته است.
وی تصریح کرد: فرصت‌ها برای جبران عقب‌ماندگی ممکن است از دست برود چرا که تصویر انرژی جهان در حال تغییر است و ممکن است فضا برای نفت محدود شود.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید در ادامه با برشمردن 21 الزام ویژگی پروژه‌های بالا دست نفت و گاز به مطالعه عمیق مخزن، عدم قطعیت و ریسک بالا در پروژه‌های توسعه میدان اشاره کرد و گفت: پروژه فاز یک پارس جنوبی را در شرایطی در پتروپارس تحویل گرفتم که از آن قطع امید شده بود و مشکل اصلی هم از پیمانکاران بود، همچنین فاز 6،7و 8 پارس جنوبی را خود من از صفر با ترکیب شرکت‌های ایرانی و خارجی شروع کردم و در فاز 12 نیز تمام مناقصات را برگزار کردم و با پیشرفت 45 درصدی کنار رفتم.
وی به طولانی بودن و استمرار فعالیت‌ها نیز اشاره کرد و گفت: در مناطق نفت‌خیز جنوب چاه‌هایی داشتیم که روزانه 10 تا 20 هزار بشکه نفت می‌دادند اما امروز 2000 بشکه نفت می‌دهند.
منوچهری با اشاره به پایین‌بودن ضریب بازیافت در میادین نفتی ایران گفت: در میدان آزادگان براساس قرارداد موجود چینی‌ها ضریب بازیافت مخزن 6.5 درصد درنظر گرفته است و در سروش و نوروز هم ظاهرا این عدد 8 درصد است.
* تنها ایراد اصولی به بیع متقابل
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید گفت: در گذشته تنها یک ایراد اصولی به بای‌بک گرفته می‌شد که می‌گفتند میدان بعد از توسعه به ظرفیت تولید لحظه‌ای می‌رسد و این تولید در طول زمان تضمین نمی‌شد.
وی به چند انضباطی بودن پروژه‌های بالادستی اشاره کرد و گفت: دلیل تاخیر ما در کارها این است که قادر نیستیم صدها و هزاران آیتم کاری را همزمان مدیریت کنیم.
منوچهری با تاکید بر سرمایه‌بر بودن پروژه‌های بالادستی گفت: پروژه‌های کوچک ما در بالا دست بین 500 میلیون تا یک میلیارد دلار، پروژه‌های متوسط 6 یا 7 میلیارد دلار و پروژه‌های سنگین ما 20 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد و دولت‌ها نیز به طور معمول ترجیح می‌دهند جذب سرمایه خارجی در حوزه نفت اتفاق بیفتد چون برای سرمایه‌گذار نرخ بازگشت بسیار خوب و مطمئن است.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید تصریح کرد: در نفت 120 دلاری بعضی پروژه‌های ما 400 درصد بازگشت سرمایه دارند و همین الان هم با قیمت‌های فعلی نفت بعضی پروژه‌های ما صد درصد نرخ بازگشت سرمایه دارند.
* تاثیر فناوری‌های IOR و EOR از نانو تکنولوژی بیشتر است
وی در تشریح اهمیت فناوری در بخش مهندسی مخزن پروژه‌های نفت و گاز گفت: فناوری‌های مربوط به IOR و EOR در کشور ما از فناوری‌های نانو ثمربخش‌تر است و باید روی آن سرمایه‌گذاری انجام شود.
منوچهری سرعت برداشت همسایگان از میادین مشترک را بیشتر از ما دانست و گفت: تحولات بازار انرژی هم روی شاخص‌های توسعه میدان تاثیرگذار است چنانچه امروز امکانات صدور گاز ما محدود شده است و قیمت‌ها هم پایین آمده است.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید ادامه داد: براساس تصمیمات کنفرانس پاریس برای محدود کردن انرژی‌های هیدورکربنی اروپا تا سال 2050 دیگر از سوخت فسیلی به عنوان انرژی استفاده نمی‌کنند.
وی تصریح کرد: ادعا داریم 157 میلیارد بشکه ذخیره داریم و اگر یک درصد به ضریب بازیافت اضافه کنیم 8 میلیارد به آن اضافه می‌شود بنابراین میزان ذخیره به تکنولوژی و افزایش بازیافت برمی‌گردد.
منوچهری در ادامه به حافظه تاریخی ملت ایران درباره نفت و همچنین فرهنگ سازمانی شرکت ملی نفت اشاره کرد و گفت: این سابقه تاریخی بخصوص موارد مربوط به کودتای 28 مرداد در تصمیم‌گیری‌ها دخالت داده می‌شود.
* کارفرما هر روزی که بخواهد پیمانکار خارجی را بیرون می‌کند
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید در تشریح اهمیت و نقش کارفرما به نمایندگی از دولت در پروژه‌های نفتی گفت: در قراردادهای جدید نفتی هم هر روزی کارفرما می‌تواند به پیمانکار بگوید کار متوقف است و شما بروید و من می‌خواهم به کار سرعت بدهم یا سرعت آن را کند کنم و نقش اصلی و محوری در قراردادها با کارفرما است.
وی با اشاره به ضرورت احراز صلاحیت پیمانکاران عمده قرارداد گفت: ما در ایران علاوه بر ملاحظات فنی ملاحظات سیاسی هم داریم و نمی‌توانیم به غربی‌ها انحصار بدهیم، باید بین شرکت‌های غربی و شرقی توازن ایجاد شود چنانکه اخیرا با CNPC در چین مذاکره کردیم و قرار شد توسعه میادین غرب کارون ما را ادامه دهند.
منوچهری با بیان اینکه ارزیابی شرکت‌های بالادستی ایرانی هم برای ما مهم است، گفت: ما نمی‌دانیم کدام بخش خصوصی را احراز صلاحیت کنیم که مورد سوال قرار نگیرد و به همین دلیل احراز صلاحیت شده‌های فعالی اغلب غیردولتی و در عین حال غیرخصوصی هستند.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید با تاکید بر اینکه الان تفاوتی بین شرکت‌های ایرانی و خارجی نیست گفت: اگر شرکت ایرانی توانست ملاک‌های موردنظر را رعایت کند و شریک خارجی یا سرویس کانتراکتور خارجی بیاورد می‌تواند کار را بگیرد.
وی با اشاره به اصل تقسیم‌بندی فعالیت‌های بالادستی از جهت واگذاری به طرف‌های قرارداد گفت: توتال در فاز 4 و 5 پارس جنوبی خودش اجرا نکرد بلکه پروژه را تقسیم و مدیریت کرد چرا که این شرکت صاحب دانش مخزن و دانش اجرای پروژه بود و توان آوردن پول و اعتبار و اجرای پروژه‌های بین‌المللی را داشت.
منوچهری ادامه داد: بجز شرکت‌های گروه اول شرکت‌هایی نیز در گروه دوم قرار دارند که خدمات نفتی ارائه می‌دهند و پیمانکار گروه اول هستند چنانکه در دنیا این شرکت‌های گروه دوم صاحب تکنولوژی هستند و بعضی از آنها به چند نوع تکنولوژی تسلط دارند.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید تصریح کرد: در ایران شرکت‌های سرویس کمپانی رشد خوبی کرده‌اند و البته هنوز به روز نیستند و باید بگویم که بخش عمده فعالیت‌های IOR و EOR را نیز همین شرکت‌های سرویس کمپانی باید انجام دهد.
وی تاکید کرد: اگر توسعه میدان همراه با ریسک داشته باشیم باید سراغ شرکت‌های نفتی برویم اما اگر یک پروژه تک مانند خط لوله یا یک واحد فراورشی داشته باشیم و بتوانیم آن را تامین مالی کنیم باید به صورت EPCF انجام دهیم.
* اگر با شرکت خارجی رقیب باشیم چالش دائمی داریم
منوچهری در ادامه اظهار داشت: در بخش بازیافت مخازن، منافع توسعه دهندگان و دولت‌ها در طرح‌های توسعه‌ای بالادست هم‌راستا می‌شوند اما اگر با این شرکت‌ها رقیب باشیم چالش دائمی و چانه‌زنی دائمی با آنها خواهیم داشت.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید درباره اهمیت زمان در پروژه‌های بالادستی با بیان اینکه پروژه‌های نفت گران هستند و اگر تاخیر بخورند کمر کشور را به زمین می‌زنند گفت: هر فاز پارس جنوبی سالی 1.5 میلیارد دلار عدم النفع دارد که اگر آن را با خواب پول سرمایه‌گذاری جمع کنیم رقم درشت‌تری می‌شود و همین است که اقتصاد کشور را فلج می‌کند.
وی درباره نوع تضامین دولت‌ها و شرکت‌های طرف قرارداد در پروژه‌های بالادستی گفت: در فازهای جدید پارس جنوبی هیچ ریسکی متوجه پیمانکار نشد و همه ریسک برعهده وزارت نفت بود که این مساله باعث شد پیمانکار عملکرد مناسبی نداشته باشد در حالی که در همه دنیا تضمین از محل تولید انجام می‌شود.
* در قراردادهای جدید نفتی 80 درصد کار را می‌توانیم به داخلی‌ها بدهیم
منوچهری در ادامه درباره انتقال تکنولوژی و دانش مدیریت در پروژه‌های بالادستی گفتا: از این به بعد هر شرکت خارجی که به ایران آمد ما اصرار داریم کار توسط شرکت‌های ایرانی انجام شود یعنی نیروگاه را به مپنا و ساخت لوله و سکوها را به داخلی‌ها بدهیم.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید گفت: براساس قانون که باید 51 درصد از کار را به ایرانی‌ها بدهم و من تصور می‌کنم که 75 تا 80 درصد کار را می‌توانیم توسط شرکت‌های داخلی انجام دهیم.
وی با بیان اینکه انتقال تکنولوژی در حمایت از ساخت داخل اتفاق می‌افتد گفت: در فرایند مهندسی در سایه کار مشترک در دوره ساخت تجهیزات و پالایشگاه و تاسیسات و تولید و بهره‌برداری انتقال تکنولوژی اتفاق می‌افتد.
* در پروژه‌های متوسط شرکت‌های ایرانی را رهبر پروژه می‌کنیم
منوچهری در ادامه با تاکید بر اینکه دادن نقش اول در کنسرسیوم به شرکت‌های EPC ایرانی را مدنظر داریم گفت: در بالادستی در جایی که در پروژه‌های متوسط و کوچک می‌توانیم شرکت ایرانی را لیدر کنیم این کار را می‌کنیم تا خارجی‌ها با آن کار کنند.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید تصریح کرد: زمانی یک چاه دریایی با رکورد 45 روز زده می‌شد که این عدد به صد روز رسید و هدف ما بازگرداندن به همان زمان کم و تکنولوژی‌های جدید حفاری است.
* برای ضریب بازیافت پایین باید سراغ بای‌بک برویم
وی با بیان اینکه نمی‌توانیم از شرکت خارجی بخواهیم بهترین توان خود را بکار بگیرد و سود کمتری بخواهد گفت: اما اگر کار مشخصی از شرکت خارجی بخواهیم سود آن کار هم مشخص است و اگر قرار است از یک میدان تنها 6 درصد مخزن تولید شود باید به سراغ بیع متقابل آن هم با نرخ سود پایین برویم.
منوچهری ادامه داد: صد میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بالادست یعنی 20 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در یک سال که اگر 70درصد آن به شرکت‌های ایرانی سپرده شود سالی 14 میلیارد دلار می‌شود که عدد بزرگی است؛ یعنی اگر خارجی‌ها بیایند و پول بیاورند کار ما را نمی‌گیرند بلکه برای ما کار ایجاد می‌کنند.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید تصریح کرد: ما باید چانه‌زنی کنیم که کار در ایران انجام شود و در عین حال بخشی از متخصصان ما که به خارج رفته‌اند با این ظرفیت‌ها باز می‌گردند.
وی تاکید کرد: سند ضمیمه انتقال تکنولوژی و ساخت داخل هم برای قراردادهای جدید نفتی تدوین خواهد شد.
* سه قرارداد نفتی براساس الگوی جدید در سال جاری می‌بندیم
منوچهری در ادامه اظهار داشت: در هفته جاری اصلاحیه‌ها در دولت به تصویب رسیده و به مجلس ارائه شود و سپس ابلاغ شود که در طی روند طبیعی نباید زمان زیادی صرف شود.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید افزود: بعد از ابلاغ مصوبه دولت چارچوب کار ما برای تنظیم متن قرارداد مشخص و همزمان برای تهیه اسناد مناقصه و مذاکره کار خواهیم کرد.
وی تصریح کرد: در شرایطی که همه چیز به صورت خوب و نرمال پیش برود تصور نمی‌کنم بیش از سه قرارداد در سال جاری منعقد کنیم.
منوچهری در ادامه با بیان اینکه شورای عالی مخازن روی منحنی برداشت از مخزن و تخلیه طبیعی مخزن نظر می‌دهد گفت: اعضای این شورا از سوی دولت منصوب می‌شوند و شورای دیگری هم هست که متشکل از نهادهای نظارتی است و از سوی سران سه قوه پیاده‌سازی قرارداد براساس مصوبه دولت را نظارت می‌کند.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید تاکید کرد: تلاش وزارت نفت انجام شدن قطعی نظارت‌ها و دادن اطمینان از پیش‌بردن صحیح و سلامت امور است.
وی در ادامه گفت: بعد از اینکه مطالعات انجام شد اجرای پروژه 20 سال طول خواهد کشید که 5 سال صرف توسعه و 15 سال صرف بهره‌برداری خواهد شد و در صورت اکتشاف دوره بهره‌برداری 5 سال ادامه خواهد یافت.
* کنسرسیوم چینی‌ها با شل و توتال به ایران می‌آید
منوچهری با بیان اینکه منابع مالی الان بیشتر در آسیا متمرکز شده است گفت: یکی از راهکارهای ما مشارکت شرکت‌های آسیایی و شرکت‌های غربی است؛ چنانکه سینوپک تمایل دارد با شل و CNC تمایل دارد با توتال همکاری کند.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید تصریح کرد: این مدل خوبی خواهد بود و تعادل بین شرق و غرب را برقرار خواهد کرد؛ علاوه بر اینکه روس‌ها همکاری استراتژیکی با ایران دارد و توان خوبی هم در صنعت نفت ایجاد کرده‌اند که بر این اساس باید نقش پیدا کنند که این کار باعث تعادل منطقی و حداکثر سازی انتقال تکنولوژی خواهد شد.
* نفت زیر 40 دلار روی برنامه‌های توسعه میادین ایران اثر می‌گذارد
وی در ادامه اظهار داشت: کاهش قیمت نفت می‌تواند برای میادینی که از لحاظ اقتصادی روی مرز قرار می‌گیرد مساله ایجاد کند اما چون تولید نفت در کشور ا خیلی ارزان است به برنامه‌های ما آسیبی نخواهد زد اما اگر قیمت نفت از 40 دلار پایین‌تر بیاید روی برنامه‌های ما نیز تاثیر قابل توجهی خواهد گذاشت.
منوچهری با اشاره به لایحه‌های مختلف مهارت در حوزه‌های نفتی گفت: اول شروع کار در پارس جنوبی از کره و تایلند و فیلیپین جوشکار می‌آمد و پارس جنوبی مهارت‌های متعددی در کشور ایجاد کرد.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید تصریح کرد: برآورد من این است که در یک پروژه در فاز 9 و 10 در مقاطعی حتی تا 18 هزار نفر اشتغال هم داشته‌ایم که از این عدد در قراردادهای جدید نفتی باید حداکثر 180 نفر خارجی باشند و درنهایت تعداد خارجی‌ها باید به 18 نفر آن هم در پست‌های کلیدی مدیریتی برسد.
وی تاکید کرد: ایرانی‌ها در یک سازمان منظم خوب کار می‌کنند و کارآمدی آنها بالا می‌رود چنانکه فقط در شلمبرژه 3 هزار ایرانی کار می‌کنند و در بسیاری از موارد مدیر پروژه‌ه‌های آنها ایرانی است.
* تکنولوژی گرفتنی است نه دادنی
منوچهری در پاسخ به پرسشی درباره عدم وجود تضامین کافی برای انتقال تکنولوژی از سوی شرکت‌های نفتی خارجی گفت: هنوز بخش انتقال تکنولوژی در تدوین قرارداد نهایی نشده است و تنها در مصوبه دولت به آن اشاره‌ای شده است.
وی ادامه داد: هر قدر هم ما مستندات را قوی کنیم اما خواست و کشش و جاذبه ما هم یک طرف این معادله قرار دارد چنانکه ژاپن و چین در تعامل و مشارکت تمام عیار توانستند تکنولوژی را بدست آوردند یا بدزدند و باید بگویم تکنولوژی گرفتنی است و همه آن گرفتنی نیست.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید در ادامه اظهار داشت: میادین خزر، غرب کارون، پارس جنوبی و فرزاد به عنوان اولویت برای سپردن شرکت‌های خارجی مطرح است و بنا به سفارش دولت و مراجع عالی نظام اولویت‌بندی و تایید خواهد شد.
وی با بیان اینکه IPC نوعی بیع متقابل توسعه یافته است گفت: در اینجا هم مانند بیع متقابل همه چیز از جمله مخزن متعلق به کشور است و ماهیت حقوقی آن هیچ تغییری نکرده چنانکه تنها فرق این است که شرکت خارجی باید تولید تجمعی را تحویل بدهد و پاداش به آن ملحق شده است.
* بدون جذب سرمایه‌گذاری خارجی با سقوط اقتصادملی مواجه خواهیم بود
منوچهری با بیان اینکه ما از اصلاحات استقبال می‌کنیم تا خیال همه راحت شود و به یک هدف واحد برسیم گفت: اگر این سرمایه‌گذاری اتفاق نیفتد نفت نمی‌تواند ادامه بدهد و اگر نتوانیم سرمایه‌گذاری کنیم عملکرد بخش نفت صفر خواهد بود و این یعنی کلپس و سقوط اقتصاد ملی است.
وی با تاکید بر اینکه در IPC هیچ امتیازی به کسی داده نشده است گفت: در قالب سرویس کمپانی اگر پول داشته باشیم می‌توانیم ترکیبی از مشاور سرویس کمپانی و امسال آن را به خدمت بگیریم و اگر آن شرکت‌های کانادایی که آقای توکلی به آنها اشاره کنند توانستند پول بیاورند و تعهد تولید بدهند دست آنها را هم می‌بوسیم.
* اصلاحات پیشنهادی منتقدان به ما کمک کرده است
منوچهری در پاسخ به پرسشی درباره شرایط فورس‌ماژور و ترک ایران از سوری شرکت خارجی گفت: شرکت خارجی از روز اول سرمایه را در قالب تاسیسات و تجهیزات در ایران می‌گذارد و نمی‌تواند چیزی را ببرد و اگر رها کنند و برود ضرر نمی‌کند چنانکه ما هم تضمین نداده‌ایم که اگر برود به او پول می‌دهیم و این سرمایه بهترین تضمین برای ماندن اوست.
وی اضافه کرد: اگر شرکت خارجی 10 سال بعد برگشت و اثبات کرد که به دلایل مختلف نمی‌توانسته در ایران بماند ما از تولید همان میدان و نه میدان دیگری به او پرداخت خواهیم کرد.
منوچهری با بیان اینکه اصلاحات پیشنهادی منتقدان مفید بوده و به ما کمک کرده به طور مثال به بندی از توافق هسته‌ای اشاره شده که اگر برجام لغو شود قراردادهایی که در طول اجرای برجام بسته شده باقی خواهد ماند.
* خارجی‌ها با بیع متقابل سقف باز هم خواهند آمد
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و تولید با تاکید بر اینکه الگوی جدید قراردادهای نفتی ورژن جدیدی از همان قراردادهی نفتی است گفت: چون بیع متقابل از سوی شرکت‌های خارجی پس زده شده بود در دولت‌های قبل نیز سقف قرارداد باز شد و نرخ بازگشت سرمایه افزایش یافت تا خارجی‌ها بیایند.
وی افزود: الان تحریم برداشته شده و وضعیت بهتر است و در شرایط فعلی خارجی‌ها با اوپن کپکس و نرخ بهره بالاتر خواهند آمد اما این چه فایده‌ای به حال ما دارد.
منوچهری تاکید کرد: خارجی‌ها باید بیایند و ضریب بازیافت خفت‌بار ما را افزایش دهند چنانکه فاجعه‌وار است که در آزادگان شمالی قرارداد براساس ضریب بازیافت 6 یا 8 درصدی بسته شده است.
