محورهای مهم برنامه ثریا به شرح زیر است:

- حجت الاسلام پناهیان: هیچ انتظاری از وزارت ارشاد برای تاثیرگذاری فرهنگی ندارم.

- چرا آموزش و پرورش، مجلس ، حوزه علمیه و صداوسیما در حوزه فرهنگ موفق نبوده‌اند؟

- با تحمیل سودهای آنچنانی بانک‌ها به مردم نباید انتظار ایثار و اخوت در جامعه را داشت.

- بعد از 37 سال از انقلاب آرایش جبهه فرهنگی‌مان مانند روزهای ابتدای جنگ تحمیلی، تنها متکی به نیروهای خودجوش مردمی است.

- با رشد فرهنگ، مدیران نجومی بگیر رشد نخواهند کرد.

محسن مقصودی، مجری برنامه ثریا در ابتدا خطاب به میهمان برنامه اظهار داشت: انقلاب اسلامی در حوزه فرهنگی حرف‌های بسیار زیادی برای دنیا و جهان غرب داشته است و شاید این تهاجم فرهنگی غرب، پدافنی است به آفندی که انقلاب اسلامی کرده است؛ حضرت امام با رویش‌های فرهنگی انقلاب در حوزه‌های مختلف، دنیا را گیج کرد و به همین دلیل دنیا هم در مقابل انقلاب اسلامی بیکار ننشست.

با همه محتوی و امکانات فرهنگی که در اختیار داریم، دچار درماندگی فرهنگی ‌شده‌ایم

حجت الاسلام علیرضا پناهیان، کارشناس مسائل فرهنگی-اجتماعی، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آرایش فرهنگی جبهه خودی را چگونه ارزیابی می‌کنید، اظهار داشت: سال‌های اول دفاع مقدس با حمله بعثی‌ها خرمشهر به هم ریخته بود و هنوز یک انسجام ملی در دفاع از خرمشهر ایجاد نشده بود، در حال حاضر و در این 37 سال بعد از انقلاب در حوزه فرهنگ وضع آرایش جبه فرهنگی‌مان در مقابل دشمن شبیه به ماه‌ها اول جنگ است؛ در آن زمان عده‌ای خودشان ماشین می‌گرفتند و اسلحه پیدا می‌کردند و خودشان را به خط می‌رساندند و سازماندهی خاصی صورت نگرفته بود و الان هم در حوزه فرهنگ شبیه ماه‌های ابتدای دفاع مقدس عمل می‌کنیم؛ بنده هیچ نظم و سازماندهی درست و تدبیر صحیحی در حوزه فرهنگ نمی‌بینم.

وی افزود: نسبت به امکانات و محتوایی که ما داریم، نسبت به مخاطبی که در جهان آماده است تا پیام ما را بشنود و با توجه به اینکه دشمنان ما حرف تازه‌ای برای گفتن ندارند دچار درماندگی فرهنگی شده‌ایم که گاها نمی‌توانیم جوانان شهرهای خودمان را توجیه کنیم؛ دشمن کار سخت‌تر را بهتر از ما انجام می‌دهد و ما کار آسان‌تر را انجام نمی‌دهیم. دشمن افکار خودش را بزک می‌کند اما ما نیاز نداریم که حرف حق را تزیین کنیم چرا که حق زیبایی خودش را دارد اما ما در مقابل آنها کم می‌آوریم. اینکه مردم ما به ماهواره گرایش پیدا می‌کنند از عجایب زمانه است! مگر دشمن بالاتر از روابط زن و مرد حرفی برای گفتن دارد؟! اگر ما توانسته بودیم سطح مردم کشورمان را بالا بیاوریم خود به خود مردم به آن سمت نمی‌رفتند.

آنقدر در شناساندن جنگ تحمیلی ضعیف عمل کرده‌ایم که الان داعشی‌ها را بدل رزمندگان دفاع مقدس معرفی می‌کنند!

پناهیان اظهار داشت: نهادهای فرهنگی در جریان دفاع در مقابل تهاجم فرهنگی بسیار ضعیف عمل کردند؛ ما باید در این برنامه باید این موضوع را بررسی می‌کردیم که نهادهای فرهنگی در ارتباط با فرهنگ مردم فرانسه چرا ضعیف عمل کرده‌اند که نتیجه‌اش این شده است که آن سیاست‌مداران خائن بر آن کشور مسلط شده‌اند؟ ما باید الان در این رابطه صحبت می‌کردیم که چرا مسئولین فرهنگی لوازم فرهنگی را به مقدار لازم به مردم آمریکا نرسانده‌اند؟ این حرف‌ها خیال‌پردازانه نیست چراکه ما با شهادت طلبی و الله اکبر بزرگترین جنگ تاریخ را به زیبایی پشت سر گذاشته‌ایم اما از بس این حماسه را به زبان بین المللی معرفی نکردیم الان داعشی‌ها را بدلی از رزمندگان دفاع مقدس معرفی می‌کنند!

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: این مسائل نتیجه ضعف عملکرد ما در قبال مسئولیتی که برای نجات جهان داریم، هست و این موضوع یک مسئولیت خیال‌پردازانه و آرمان‌خواهانه نیست چراکه ما برای اینکه خودمان در آرامش زندگی کنیم باید جهان اطرافمان را به حقیقت و آرامش برسانیم.

حجت الاسلام سید ابوالفضل حسینی، امام جمعه شهرستان بندر گز و تهیه کننده فیلم "عشق علیه السلام" در رابطه با فعالیت‌های فرهنگی نماز جمعه اظهار داشت: از نگاه بنده تریبون نماز جمعه یک رسانه پویا و تاثیر گذار است و این رسانه در صورتی تاثیر گذار است که ظرفیت‌ها منطقه را بشناسد و بتواند از آنها استفاده کند؛ در هرشهرستانی هنرمندان متعد بسیا زیاد هستند که متاسفانه متولیان فرهنگ دینی به این مقوله نمی‌پردازند و غافل هستند. وی تصریح کرد: چون متولیان فرهنگی به مقوله فرهنگ به درستی ورود نکرده‌اند ائمه جمعه باید به به مقوله فرهنگ بپردازند.

امام جمعه بندر گز اظهار کرد: بیش از 23 اثر در شهرستان ملکشاهی تولید کردیم که اولین فیلم 72 ثانیه بود و آخرین فیلم "عشق علیه السلام" بود که در این فیلم یک طلبه انقلابی را معرفی کرده‌ایم؛ ما در پنج سال گذشته هرسالی را که مقام معظم رهبری نام‌گذاری می‌کردند، یک فیلم حداکثر 15 دقیقه‌ای در راستای همین شعارها می‌ساختیم؛

رویکرد بسیج، فرهنگی نیست...

حجت الاسلام علیرضا پناهیان در رابطه با نقش مساجد و نمازهای جمعه در فرهنگ تصریح کرد: بسیج در ابتدا برای امنیت درون شهری قبل از دفاع مقدس تشکیل شد بعد بسیج کارکرد خودش را در دفاع مقدس عوض کرد و شروع بع اعزام نیرو به جبهه‌ها کرد؛ برای ما بسیجی‌ها این تغییر ماموریت عجیب بود اما دیدیم که چه حماسه‌ای آفریده شد. بعد از دفاع مقدس بسیج بعنوان نهادی که باید خلاءها را پر کند رویکرد خودش را برای تحول در عرصه فرهنگ عوض نکرد یعنی ما باید نیروهای مختلفی را برای عرصه فرهنگ تربیت می‌کردیم که متاسفانه اینطور نشد.

وی تصریح کرد: شما می‌بینید که یک امام جمعه‌ای می‌آید مردم منطقه خودش را در راستای اهداف فرهنگی بسیج می‌کند؛ ما ائمه جمعه و جماعات را بصورت گسترده سازماندهی نکرده‌ایم که بجای شعار فرهنگی، محصول فرهنگی تولید کنند؛ ما در حوزه‌های علمیه برای روحانیونی که می‌خواهند کار مدیریت فرهنگی انجام بدهند، رشته‌ای با عنوان مدیریت فرهنگی نداریم؛ در چند وقت گذشته تلاشی برای تاسیس چنین رشته‌ای کردیم که با موانع تاسف‌آوری روبه‌رو شدیم. هنوز حوزه‌های علمیه ما در پساخ به نیازهای روز خیلی عقب هستند و متاسفانه این عقب ماندگی بصورت سازمانی دیده می‌شود. اگر یک طلبه‌ای هم ببینیم که یک جایی کار فرهنگی می‌کند قطعا حرکت خودجوش خودش هست.

برای فرهنگ کاری نمی‌کنیم

پناهیان تصریح کرد: وقتی افراد یک جامعه در مضیقه قرار می‌گیرند بهتر برنامه ریزی می‌کنند اما وقتی یک گشایشی صورت می‌گیرد مدیریت کردن بسیار دشوار می‌شود؛ مایی که دنبال یک ساعت از رادیو بودیم تا جهان را مدیریت کنیم حالا کل شبکه‌های صداوسیما با دسترسی بین‌المللی در اختیارمان قرار گرفته است اما نمی‌توانیم به خوبی برنامه ریزی بکنیم. ما هنرمندان و مدیران برجسته‌ای که در این شرایط برنامه‌ریزی بکنند نداریم. ما اگر یک ساعت برنامه داشتیم در زمان طاغوت امثال شهید مطهری و شهید باهنر متمرکز می‌شدند و بسیار خوب از آن استفاده می‌کردند اما این عرصه گسترده نتوانسته به خوبی عمل کند چرا که این عرصه پهناور مدیرانی لایق و متناسب با خودش را می‌‎خواهد که متاسفانه این مدیران را نداریم.

مقصودی اظهار داشت: یکی از اساتید می‌گفتند که برخی از نهادهای فرهنگی کنونی در این 37 سال نتوانسته‌اند به اندازه یک شهید مطهری قبل از انقلاب موثر باشند.

اگر فرهنگ رشد کند، دیگر مدیرانی که پاداش‌های فراوان برای خودشان بنویسند رشد نخواهند کرد

پناهیان در پاسخ به سوال مقصودی مبنی بر اینکه تولیدات فرهنگی چقدر می‌تواند در این جنگ اقتصادی به کشورمان کمک کند، اظهار داشت: مسلما عرصه فرهنگ عرصه‌ای است که به حیات اجتماعی ما کمک می‌کند و اساسی‌ترین جایی را که ما باید اصلاح کنیم همین فرهنگ است که به پیروی از آن معیشت، سبک زندکی، سیاست ماهم اصلاح می‌شود. بسیاری از نامگذاری سال‌ها به فرهنگ زندگی و فرهنگ معیشت و اقتصاد برمی‌گردد به این ترتیب که ما اگر فرهنگ را اصلاح کنیم اقتصادمان هم تا حد بسیار زیادی اصلاح خواهد شد؛ اگر فرهنگ سیاسی کشورمان اصلاح شود دیگر مدیرانی که پاداش‌های فراوان برای خودشان بنویسند و این تبعیض را روا بدانند در عرصه سیاسی رشد نخواهند کرد و مردم در انتهابات انتخاب‌های بسیار بهتری خواهند داشت و آنهایی که بر افکار سیاسی مردم تاثیرگذارند دیگر نمی‌توانند با دروغ و شانتاژ جامعه را فریب بدهند.

آموزش و پرورش فقط می‌خواهد حافظه دانش‌آموز را پر کند!

این فعال فرهنگی تصریح کرد: ما در چنین مسائلی باید یک ستون را آموزش و پرورش قرار بدهیم؛ آموزش و پرورش قطعا یک کارشناسانی دارد که در دوران مختلف ثابت هستند که باید از این‌ها سوال بشود که شما چه کار کرده‌اید که افراد 18 ساله مایل به خریدن کالاهای فرهنگی نیستند. اینکه ما می‌گوییم فرهنگ به هیچ وجه مقصودمان فرهنگ دینی به معنای خاص کلمه نیست بلکه فرهنگ انسانی و فرهنگی که افراد را با شخصیت و منظم و سخت‌کوش بار می‌آورد؛ در جایی مثل آموز و پرورش که نهاد اصلی فرهنگ در جامعه است باید پاسخگو باشد که اولا چه مسئولیتی دارد و باید برای مردم مشخص بشود که مردم چه انتظاری دارند که فرزندشان را به مدرسه می‌فرستند بطور مثال من وقتی خودم فرزندم را به مدرسه می‌فرستم انتظار نداشتم که مدرسه بچه من را نمازخوان بار بیاورد بلکه می‌گفتم شما این بچه را منظم، سخت‌کوش، انسان اهل دقت تربیت کنید و نماز را من خودم در خانه به او یاد می‌دهم. حتی لازم نیست شعارهای ایدئولوژی به این بچه بیاموزی و حتی نمی‌خواهد قرآن را به این بچه یاد بدهی بلکه بیا تقوا به معنای اصل کلمه را به بچه یاد بدهیم آنوقت خود این بچه خود به خود هدایت خواهد شد.

حجت الاسلام پناهیان گفت: جایی مثل آموزش و پرورش اگر انتظار فرهنگی از آن داریم برآورده است؟ قطعا نه چراکه شما هفت سال دبستان و آغاز متوسطه را بچه را تربیت می‌کنید اما چون در تربیت بچه شکست خورده‌ایم در دوران دبیرستان باز با زور حضور و غیاب و نمره باید بچه را وادار به درس خواند کنیم؛ پس در این هفت سال گذشته چه کار می‌کردیم؟! آموزش و پرورش وقتی که نتوانسته در دوران دبستان برای بچه یک شخصیتی ثابتی را فراهم بکند که این شخصیت با علاقه‌مندی خودش درس بخواند، باید در حوزه فرهنک اعلام ورشکستگی کند. بحث سر نماز نخوندن و حجاب و رعایت ارزش‌ها نیست چرا که کسی که از شخصیت خوبی برخوردار باشد ارتباطش با ارزش‌ها خوب می‌شود و بالعکس. در برخی از کشورها مثل ژاپن چهارسال اول را به بچه نمره نمی‌دهند چراکه می‌خواهند شخصیت بچه را تنظیم کنند، چرا باید یک کشور غیراسلامی این موضوع را رعایت کند و ما نکنیم؟! در برخی کشورها اردوهایی می‌گذارند که در آن کار سخت انجام بدهند اما ما در مدارسمان بسیج هم اینکار را نمیکند که یک ارودذی سختی ببرد که بچه‌ها با سختی زندگی از نزدیک آشنا بشوند و آن را لمس کنند و از راحت‌طلبی بیرون بیایند و فقط چسبیده‌ایم به حافظه و می‌خواهیم این حافظه را پر کنیم.

وی گفت: یک تعریف حقیقی از دانشگاه‌ها این است که هرسال ورودی‌های دانشگاه‌ها نسبتا مذهبی‌تر از سال‌ها قبل هستند ولی مسئوله فرهنگ که در کشور زمین افتاده است انتظار ما را خیلی بالا می‌برد که این امر نیاز به تحول نظام آموزش و پرورش دارد.

برای حل مشکل طلاق باید به سراغ فرهنگ برویم نه قانون

حجت الاسلام پناهیان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا نگاه مسئولین و نهادهای فرهنگی ما باید سلبی باشد یا ایجابی، اظهار داشت: ما بیشتر از آسیب‌های فرهنگی از، از دست دادن فرصت‌های فرهنگی لطمه می‌خوریم؛ ما فرصت‌های فرهنگی مختلفی داریم و دین کمک بسیار زیادی به ما می‌کند که بتوانی به واسطه رشد فرهنگی مشکلات در بخش‌های دیگر را حل کنیم؛ بطور مثال وقتی آمار طلاق افزایش پیدا می‌کند نباید به سراغ قانون برویم بلکه باید به سراغ فرهنگ برویم و ببینیم چه مشکلاتی در فرهنگمان هست و چه اشکالاتی در تربیت دینی‌مان وجود دارد که به اینجا منجر می‌شود. من نشنیده‌ام که تاکنون حوزه‌های علمیه همایش‌های عمیق وسنگین علمی برگزار بکنند که ریشه‌های بدحجابی یا بی حجابی را مورد بررسی قرار بدهند اما مستقیم می‌خواهیم برویم بالای منبری و موعظه کنیم که بی‌حجاب نباشید و مستقیما می‌خواهیم بگوییم که طلاق را افزایش ندهید بلکه این‌ها برمی‌گردد به زیرساخت‌های فرهنگی که ما بصورت ایجابی نرفته‌ایم به دنبال اینکه آنها را درست بکنیم.

در حوزه فرهنگ، کار ایجابی خوبی انجام نداده‌ایم...

این کارشناس مسائل فرهنگی تاکید کرد: با فرهنگ نباید آسیب‌شناسانه برخورد کرد بلکه باید به سراغ این رفت که از اساس یک بنیادی را طراحی کرد؛ ما در تهران مدرسه علمیه‌ای داریم که در آن به دوستان می‌گویم باید کوه برویم چرا که من باورم نمی‌شود که طلبه‌ای که سختی نکشیده باشد برود بالای منبر و از مواجه با سختی‌ها حرف بزند؛طلبه اگر سخت کوش نباشد و زندگی‌اش را از راحت طلبی جدانکند نمی‌تواند پس فردا به مردم بگوید که شهوت طلب نباشید چراکه کلامش موثر نخواهد بود؛ ما باید روی مسائل بنیادین فرهنگی که حرکت‌های آسیب زدایانه نیست و حرکت‌های منفعلانه نیست برنامه‌ریزی کنیم اینکه ما از حوزه، آموزش و پرورش و صداوسیما و نهادهای دیگر گلایه می‌کنیم به این دلیل است که آن کارهای ایجابی را بخوبی انجام نداده‌ایم.

برخی قوانین غیر اسلامی مجلس شورای اسلامی ضربه بزرگی به فرهنگ می‌زند

مقصودی گفت: آیا می‌توانیم بگوییم که مسئولین و فعالان فرهنگی ما با واقعیت زندگی مردم فاصله گرفته‌اند و سبک زندگی‌شان با زندگی مردم فرق زیادی دارد؟

پناهیان در پاسخ اظهار داشت: ما در دانش مدیریت فرهنگی و کار فرهنگی ضعیف هستیم و رشته‌های مدیریت فرهنگی در حوزه و دانشگاه‌هایمان وجود ندارد و مدیر فرهنگی‌ای که کار فرهنگی را بشناسد کم داریم. سبک زندگی مردم را بانک‌ها، ادارات و قوانین غیر اسلامی مجلس شورای اسلامی تنظیم می‌کند، این‌ها مباحث سیاسی و جناحی و حتی دینی نیست، وقتی یک روحانی می‌گوید من یک قانونی را در امر خانواده از فرانسه و انگلستان الهام گرفتم و آمدم در مجلس شورای اسلامی آن را به تصویب رساندم و به زور شورای نگهبان را متقاعد کردم که این قانون را تصویب کنند، شما چه انتظاری دارید؟ کارشناسان فرهنگ می‌گویند این قانون در غرب به خانواده لطمه زده است پس چرا ما این قانون را تصویب کرده‌ایم؟! این قانون پیوست فلرهنگی نداشته است. باید ببینیم مجلس شورای اسلامی چقدر در مقوله فرهنک وظیفه دارد و مسئول است.

مدیریت فرهنگی را سپرده‌ایم به بچه مثبت‌هایی که از کنار کار فرهنگی عبور کرده‌اند!

وی افزود: گاهی اوقات بچه مثبت‌هایی که از کنار کار فرهنگی عبور کرده‌اند را برای مدیریت فرهنگی انتخاب می‌کنیم! و این نتایج فاجعه‌آمیز رخ می‌دهد حتی گاهی آدم‌هایی با نگاه امنیتی و سیاسی می‌خواهند کار فرهنگی بکنند. رشته‌های مدیریت فرهنگی در سطوح مختفل در حوزه و دانشگاه کجاست؟ البته این رشته‌ها وجود دارد ولی کتابدار تربیت می‌کند یعنی از قبل از انقلاب یک مدیریت فرهنگی بوده است اما در این حد که یک کتابدار تحویل جامعه بدهیم. اینکه مقام معظم رهبری چند سالی است بر کار خودجوش فرهنگی جوانان تاکید می‌ورزند به نظر بنده نشان از نا امیدی ایشان از دستگاه‌های فرهنگی است و گرنه نیاز نیست که ایشان نمونه‌هایی از یک دفترچه، کلیپ و خواند را تقدیر بکنند بلکه این تقدیرات باید در همایش‌های سالانه فرهنگی توسط مسئولین انجام بشود.

نفوذ، ناشی از بیکاری نهادهای فرهنگی است

حجت الاسلام پناهیان در ادامه برنامه تصریح کرد: اگر می‌بینید که در جامعه ما نفوذی صورت گرفته است ناشی از بیکاری نهادهای فرهنگی ماست؛ وقتی که یک دشتی را هرس نکنید علف هرزه در آن رشد می‌کند.

وی در ادامه تصریح کرد: اگر بنده در این برنامه آموزش و پرورش، حوزه علمیه، دانشگاه‌ها، مجلس شورای اسلامی و غیره را به نوعی مسئول این امر دانستم و انتقاد کردم به این دلیل بود که همه این نهادها در امر فرهنگ مسئول هستند. بنده از وزارت فرهنگ و ارشاد انتظار اثرگذاری مثبت در حوزه فرهنگ ندارم چراکه این وزارت از قبل از انقلاب برای بخش خاصی از هنر تاسیس شده است و در هیچ دوره‌ای دغدغه مردمی در آن نبوده است.

سود تحمیل شده از سمت بانک‌ها، ایثار و اخوت در جامعه را از بین می‌برد

وی در ادامه خاطرنشان کرد: ساختارهای اقتصادی ما هستند که فرهنگ جامعه را تنظیم می‌کنند، وقتی بانک‌ها این مقدار سود را بر مردم تحمیل می‌کنند ما دیگر نمی‌توانیم انتظار ایثار و اخوت از مردم داشته باشیم بنابراین همه این عوامل باید دست به دست هم بدهند تا ما بتوانیم یک فرهنگ خوب و پویا داشته باشیم و البته باید برای کشورهای دیگر الگوهم باشیم.

سعید حسینی، دبیر مجمع تولیدکنندگان نوشت افزار ایرانی-اسلامی در رابطه با فعالیت این مجومعه اظهار داشت: الان در دنیا عمده کار فرهنگی برای کودک و نوجوان در شخصیت‌سازی و قهرمان‌سازی صورت می‌گیرد یعنی ابتدا در کار انیمیشن و رسانه‌ای فعالیت می‌کنند و آن را به صدها حوزه دیگر مانند نوشت افزار و غیره تعمیم می‌دهند و کامل هویت، زندگی و جهان بینی آن کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهند و آینده کودک را رقم می‌زنند.

وی تصریح کرد: ما در سی سال بعد از انقلاب در این حوزه سکوت و غفلت حاکمیت را شاهد بوده‌ایم و حتی برخی از فعالین فرهنگی هیچ اقدامی نکردند. در حال حاضر کارکترهایی که حتی در خود آمریکا استفاده نمی‌شوند در کشور ما در دبستان‌ها روی دفاتر توزیع می‌شوند و کتاب رنگ‌آمیزی این شخصیت را داریم! این دغدغه باعث شد که فعالین فرهنگی بصورت خودجوش پای کار بیایند.