پیرمرد متجاوز فیلم فروشنده همچون مردان لذت‌جوی قبل از سال 1357 زندگی می‎کند که علاوه بر همسر، به‎دنبال لذت بردن از زن دیگری هستند و هنوز با خاطره خیابان جمشید زندگی می‎کنند.

سرویس فرهنگ و هنر مشرق- در میان فیلم‎‎هایی که قرار است به‎عنوان نماینده ایران به اسکار معرفی شود دو گزینه بسیار مهم وجود دارد؛ ایستاده در غبار و فروشنده.
احتمالا اگر فیلم فروشنده را به اسکار معرفی کنیم مجسمه طلایی را دریافت خواهیم کرد، اگر نکنیم هم قطعا فیلم فروشنده جزو نامزدهای اصلی دریافت مجسمه طلایی خواهد بود. راز این دریافت بسیار ساده است. یکی از شخصیت‎‎های اصلی فیلم، موجب دریافت جایزه اسکار و حتی گلدن گلوب خواهد شد. این شخصیت همان پیرمرد متجاوز فیلم فروشنده است.

تقریبا حدود 37 سال از انقلاب و تشکیل حکومت اسلامی می‎گذرد. پیرمرد متجاوز فیلم «فروشنده» نیز مردی شصت و اندی ساله است. پیرمردی که ناراحتی قلبی دارد، قرص زیر زبانی مصرف می‎کند و اتفاقا همسر مهربانی هم دارد.  اما این پیرمرد مفلوک یک روز به قصد برقراری رابطه جنسی با یک روسپی، زنگ در خانه‎اش را می‎زند و در باز می‎شود و وارد خانه می‎شود. او وارد خانه می‎شود و می‎فهمد زن در حمام است. وارد حمام می‎شود و با زن دیگری مواجه می‎شود. به زن نزدیک می‎شود به قصد تجاوز (با ناراحتی قلبی). 
 
 چرا فروشنده حتما اسکار می‌گیرد؟!
 
زن مقاومت می‎کند، با او درگیر می‎شود و به او آسیب می‎رساند. این موضوع که پیرمرد به زن جوان تجاوز کرده است یا نکرده بحث محوری این یادداشت نیست. مهم این است که این پیرمرد اوج روز‎های جوانی تا میانسالی‎اش را در یک حکومت اسلامی سپری کرده است اما خود را با فرهنگ عامه پس از تحولات سیاسی 1357 تطبیق نداده است. همچون مردان لذت‌جوی قبل از سال 1357 زندگی می‎کند که علاوه بر همسر، به‎دنبال لذت بردن از زن دیگری هستند و هنوز با خاطره خیابان جمشید زندگی می‎کنند.

 از همان ابتدای فیلم و ریزش نمادگرایانه ساختمانی که عماد و رعنا در آن زندگی می‎کنند و خراب نمی‎شود و قرار آخر با متجاوز در آن گذاشته می‎شود، فیلم فروشنده به شکل نمادگرایانه‎ای به خرابی‎‎های اجتماعی و جامعه درهم و فروپاشیده‎ای اشاره دارد. جامعه‎ای که روسپی دیگر سرجایش نیست و حریم روسپی و حریم امن خانواده جایشان با یکدیگر عوض شده است.

 ضمن اینکه بین عماد و بابک دیالوگی در پشت بام رد و بدل می‎شود مبتنی بر همین نگاه. کاراکتر اصلی فیلم (عماد) می‎گوید یکبار باید این شهر را از بیخ و بن خراب کرد دوباره ساخت و بابک پاسخ می‎دهد که چنین تجربه‎ای یکبار صورت گرفته و سرانجامی نداشته است (نقل به مضمون). در چنین دیالوگی معنای عمیقی وجود دارد.

 چرا فروشنده حتما اسکار می‌گیرد؟!
 
جامعه‎ای که زن خانه‌دار را به‎جای هرزه اشتباه می‎گیرند. اجتماعی که مامن اصلی زن خانه‌دار در آن در حال فرو‎ریزی است و ماوایش از یک خانه امن به خانه یک روسپی تغییر پیدا می‎کند. در همین روایت چند خطی فروشنده هزاران تعبیر و تفسیر استعاری کاملا ساده و شفاف وجود دارد. از سوی دیگر در چنین شرایطی خبری از عزتمندی خانواده در میان هست؟

فروشنده اصغر فرهادی حاوی هیچ نقد سیاسی مستقیم نیست اما با کارد تند و تیز نقد اجتماعی، خیلی صریح دریچه یک نقد سیاسی را رو به حاکمیت جمهوری اسلامی می‎گشاید.
یعنی نهالی که قرار بود در سی و اندی سال اخیر کاشته شود، رشد کج و معوجی داشته و جوان (پیرمرد متجاوز فیلم) روز‎های سال 1357 همچنان دلش می‎خواهد مثل روز‎های قبل از انقلاب زیست بوالهوسانه لیبرالی داشته باشد و همین زیست در ایام پیری فاجعه به بار می‎آورد.
 

 چرا فروشنده حتما اسکار می‌گیرد؟!
 
تا اینجا اعضای آکادمی اسکار به‎دلیل تعارض آرمانی آنچه قرار بوده بشود و از منظر سازنده فروشنده نشده است، آکادمی اسکار به اصغر فرهادی از 100 امتیاز، 90 امتیاز لازم را می‎دهد. یعنی 90 امتیاز ویژه جهت نمایش تعارض علنی میان فراهم‎سازی جامعه آرمانی از جانب حکومت با مشی لیبرال مردم؛ مثل فیلم‎های عشق سگی، الینگ، باج، پسر عروسی، جنایت پدر آمارو، شیطان (مایکل هافستروم) و... این نگاه می‎تواند فروشنده اصغر فرهادی را به جمع پنج فیلم برتر نامزد‎های اسکار برساند. در این میان اشاره‎ای هم داشتیم به فیلم جنایت پدر آمارو از کارلوس کاررای مکزیکی.
 
در آن فیلم پدر آمارو (کشیش جوان) قرار است که به‎عنوان سمبل مذهب در شهری کوچک زمنیه اعتلای مردم را فراهم آورد اما ارتباط کشیش اعظم کلیسا با مافیای مواد مخدر و اسلحه، پدر آمارو را مجبور به همکاری با کشیش می‎کند تا بر کارهایش سرپوش بگذارد. از طرف دیگر او عاشق آملیا می‎شود و با او رابطه برقرار می‎کند و از او بچه‌دار می‎شود.

آکادمی عاشق این موضوع است که در جامعه‎ای غیر لیبرال مطالبات لذت‎جویانه لیبرال نظم جامعه را بهم بریزد. از این منظر فروپاشی رخ داده است و هر فروپاشی خاص، در جامعه غیر آمریکایی حاوی امتیاز‎های اساسی فراوانی خواهد بود و آکادمی به چنین نگاهی امتیاز ویژه خواهد داد.

پیرمرد متجاوز فیلم فروشنده در واقع سمبل مطالبه اجتماعی جامعه در تعارض با جامعه‎ای است که ساخته شده است و فرسنگ‎ها با یکدیگر فاصله دارند. فردی که به شکل لیبرال بدون هیچ قیودی می‎خواهد زندگی کند و جامعه‎ای که سنگ بنایش را با زیربنای اجتماعی خانواده مبتنی بر نگره‎‎های مذهبی گذاشته است و این تعارض زمنیه یک فروپاشی کلان اجتماعی را به‎وجود می‎آورد.

در دادگاهی شخصی که عماد برای پیرمرد متجاوز فراهم می‎آورد، پیرمرد فقط یک دفاعیه دارد؛ وسوسه شدم. همین کلمه تمام معادلات یک جامعه خانواده‌محور را بهم می‎ریزد و اعضای آکادمی خوشحال می‎شوند و چنین مفهومی موید یک خواست اجتماعی لیبرال در مقابل یک محدودیت اجتماعی مبتنی بر فرهنگ اسلامی و ایرانی است.

اگر بنیاد سینمایی فارابی تصمیم بگیرد فروشنده را به‎عنوان نماینده ایران به اسکار بفرستد حداقل اتفاقی که خواهد افتاد این است که در جمع پنج فیلم برگزیده آکادمی قرار بگیرد  

 نويسنده : غلامرضا علی مقدم
منبع : هفته نامه پنجره 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 20
  • در انتظار بررسی: 0
  • غیر قابل انتشار: 8
  • ۱۵:۳۲ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۷
    1 2
    بزدل های سایت مشرق - از حسودی بترکید
  • ۱۶:۲۵ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۷
    2 0
    مشرق درود بر تو خیلیییییی عالی بود و دقیق و‌نکته سنجانه خیلی حال کردم
  • ۱۶:۵۰ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۷
    1 1
    خب مگه دروغ میگه؟؟ مگه دروغه که فساد جامعه رو برداشته؟ مگه دروغ میگه که شهر پر از فحشاست؟ یعنی ادعا دارید انقلاب و نظام جمهوری اسلامی تو این زمینه موفق بوده؟ چرا سرتون رو مثل کپک کردید زیر برف؟ تنها ناراحتی شما از اینه که چرا چیزی رو که همه میدونن علنی گفته! تازه باید دستش رو هم بوسید که نقد کرده!
  • ۱۷:۰۴ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۷
    1 1
    من فقط دست پدر و‌مادرمو میبوسم که آبروداری یادم داد. تو‌دوس داری برو‌ دست او رو‌ ببوس که چگونه ابروی کشور و‌‌ملت را بردن را یاد داد...
  • ۱۷:۱۵ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۷
    1 1
    اخه اینها اگر ایستاده در غبار را انتخاب کنند شیشه نازک روشنفکریشان ترک برمی دارد...
  • ۱۸:۵۸ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۷
    1 0
    واقعا که امسال گزینه های خوب کم نداشتیم
  • ۲۲:۵۹ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۷
    1 0
    نوییسنده محترم می گوید: "همچون مردان لذت‌جوی قبل از سال 1357 زندگی می‎کند که علاوه بر همسر، به‎دنبال لذت بردن از زن دیگری هستند و هنوز با خاطره خیابان جمشید زندگی می‎کنند." یعنی فرض کرده اند که مردان زاده 1357 به این سو لذت‌جو نیستند و به‎دنبال لذت بردن از زن دیگری نیستند. عرض دیگری ندارم.
  • محمد ۰۱:۱۳ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۸
    0 1
    بسیار عالی بود
  • ۰۱:۱۴ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۸
    1 1
    آیا کسی که روسپی ها را ستایش و در صدد تحقیر خانواده های مذهبی برمیآید ، قابل تقدیر است ؟ کسی که به قیمت جلب نظر حرامیان سیاست باز اسکاری حاضر به فروش ناموس است ، لیاقت حضور در جمع هنرمندان را دارد ؟ هرگز .
  • ۰۴:۱۳ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۸
    1 0
    نقد زیبایی بود توجه دوستان را جلب می کنم به کاراکتر همسر پیرمرد که یک زن چادری و متوسل به ائمه بود...
  • ۰۸:۰۸ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۸
    1 1
    در حالی امثال جنتی و ایوبی ادعا میکنند سینمایی به دست آوردیم که مانع ورود هالیوود به کشور شده که شرکت در مراسم اسکار و دیگر مراسمات خارجی از جمله اسکار هالیوودی نهایت آرزوشون شده
  • ۰۸:۱۰ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۸
    0 1
    یکی از نقد های اجتماعی که خود فرهادی هم به اون اشاره کرد، نحوه زندگی همسر مرد میانساله که نای راه رفتن نداره و ظاهرش هم معلومه، یعنی در این شرایط قطعا نمی تونه توجهی به نیاز های همسرش داشته باشه، به نظرم،مرد میانسال قصه با یک مرد مجرد هیچ تفاوتی نداره، متاسفانه یک سری از خانم ها در کشور ما از یک سنی که عبور میکنن، فقط به فکر آخرت و بچه هاشون هستن و توجهی به وظایف و نیاز های زندگی روزانه ندارن که دراین فیلم به خوبی نقد شد، شما ببینید این خانم اصلا تصور همچین خطایی رو از شوهرش نداره، یعنی اصلا فکر نمی کنه که شوهرش در این سن و سال نیازی به روابط جنسی داره این رو از رفتار مرد میشه فهمید که از لو رفتن این موضوع خیلی نگران شد و سکته کرد. تمام
  • ۰۹:۴۶ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۸
    1 0
    تا قبل از تلالو فکری جناب فرهادی اینگونه مردان به صیغه های کوتاه مدت روی می آوردند نه فاحشه ها حال این تزی جدید بود برای احمقهای زودباور
  • ۰۹:۵۳ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۸
    0 1
    جناب فرهادی مشکلی با فحشا ندارند و این شیوه را حرکتی با ارزش در جهت تامین معاش معرفی میکنند ضمنا اینگونه تظاهرات جنسی در سطح جامعه غیر از سیاستهای اصلاحطلبی به نمایندگی امثال فرهادی از پشتوانه خارجی نیز برخوردارند
  • ۱۱:۲۰ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۸
    0 0
    بغض جناب اصغر فرهادی را نسبت به اسلام و انقلاب می توان در تمامی آثار وی مشاهده کرد .او در قالب دیالوگ و نماد و قصه به شکلی تردستدانه تحت پوشش نقد ناهنجاری های جامعه ایران که بر کسی پوشیده نیست فرهنگ اباحه گری و برتری تمدن لیبرال غرب بر شرق معنا گرا را در دستور کار خود قرار داده است.او تنها متعهد به نسخه های سفارش شده از سوی ناتوی فرهنگی است نه چیز دیگر.....
  • محمد ۰۹:۲۹ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۹
    0 0
    مرد مومن ... مگه دروغ میگه ... واقع بین باشیم . خیابونها شده شهر نو. هیچ مانتویی دکمه نداره. فساد بیداد میکنه بعد تو میگی داره القا میکنه انصافتو شکر
  • ۰۹:۳۲ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۹
    1 0
    اگه میخوای بدونی آبروی ملت ما کجا به باد رفته ؟ پاتو از این مرز بیرون بذار تا بفهمی چه خبره برو دبی - تایلند - ترکیه - گرجستان - از لحاظ علمی هم برو آمریکا و اروپا تا بدونی ایرانی ها رو چطور میبینن
  • ۱۴:۳۸ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۹
    0 0
    ناشناس۰۹۳۲ جناب فرهادی دنباله و بلکه الگوی همان بی آبروهای مورد ذکر شماست که فاحشه ها را محترم میشمارد
  • ۱۴:۴۰ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۹
    0 0
    با القای هم قماشان فرهادی مملکت به این روز افتاد غیر از این است جناب محمد
  • ۱۶:۰۴ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۹
    0 0
    کاش توي اين مملکت کمي قرآن خونده ميشد کاش کمي در آيه ها تفکر توجه مي شد که شايد تذکري عميق به دل بنشينه و تعصب جاي خودشو به تفکر بده چشم بستن روي هر واقعيتي به حل کردنش کمک مي کنه؟ سرکوبش چطور؟ اگر کمک مي کرد که وضع ما اين نبود!!!! نيازي نيست به خيابونا سر بزنين، جديدا تو خانواده هاي به ظاهر تاکيد مي کنم به ظاهر مذهبي هم ميشه خيلي چيزا رو ديد که شايد قبل 57 ديده نمي شد... متاسفانه بظاهر شيفته ي اسلام و ايرانيم و بس عيب جويا تو به چشم عيب بين کي تواني بود هرگز غيب بين اولا از عيب خلق آزاد شو بعد از آن از عشق مطلق شاد شو

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس