به گزارش مشرق، پس از اینکه شهرنشینی در کشور افزایش یافت متاسفانه در اثرگسترش فیزیکی و بی قاعده شهرها و با توجه به اینکه هیچ برنامه مدونی برای رشد شهرها وجود نداشت مشکلات فراوانی برای زندگی مردم در شهرها به وجود آمد که یکی از مهمترین آنها معضل حاشیه نشینی است.
 
حاشیه نشینی یکی از مشکلات بزرگ کلان شهرهای ایران است که در تعریف به کسی اطلاق می شود که در شهر زندگی می کند اما به دلایل مختلف از جمله فقر وکمبود امکانات جذب نظام اجتماعی و اقتصادی شهر نشده است.
جریان توسعه شهری در ایران طی سی سال گذشته باعث شده است که جمعیت شهرنشین بالغ بر دو برابر شده و عملا سرعت آن از ظرفیت و توانایی دولت و شهرداری ها در فراهم کردن زیر ساخت ها، ارائه خدمات و ایجاد اشتغال شهری بسیار بیشتر باشد.
 
شهر زاهدان نیز به عنوان بزرگترین شهر در جنوب شرق ایران یکی از بی قاعده ترین روندها در گسترش فیزیکی شهری را طی سه دهه گذشته دارا بوده است به طوری که جمعیت آن از ۹۳۷۴۰ نفر در سال ۱۳۵۵ به ۵۳۲۲۷۰ نفر در سال ۱۳۸۲ افزایش یافته و به گفته مسئولان دست اندرکار این جمعیت در حال حاضر به مرز یک میلیون نفر رسیده است و در واقع به طور متوسط سالانه ۶.۶ درصد رشد داشته و در حال حاضر طبق آمار بخش بزرگی از جمعیت شهری آن حاشیه نشین است. در عین حال بخش زیادی از جمعیت آن نیز در فقر و بیکاری به سر می برند که این امر منجر به افزایش سکونتگاه های غیر رسمی و بروز ناهنجاری هایی در سطح شهر شده است.
 
البته حاشیه نشینی یکی از مشکلات دامنگیر همه شهرهای بزرگ است که شهر زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان نیز از آن مستثنی نیست اما متاسفانه با توجه با آمار بالای حاشیه نشینی در این شهر (بیش از ۳۰ درصد) این موضوع مشکلاتی برای ارائه خدمات به ساکنین این منطقه ایجاد کرده است و دربسیاری از این مناطق خدماتی همچون آب، برق ، خدمات شهری و ... به دلیل نداشتن سند مالکیت به ساکنین ارائه نمی شود.
 
بالغ بر ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر در حاشیه شهر زاهدان ساکن هستند
 
عطاءاله شه بخش نایب رییس شورای اسلامی شهر زاهدان در گفت و گو با خبرنگار مهر  در این زمینه اظهار داشت: در خصوص معضل حاشیه نشینی در زاهدان، دوستان ما در شورای شهر زاهدان از ابتدای شروع به کار این دوره شورا اولویت اول را سامان دهی حاشیه شهر در نظر گرفتند.
وی گفت: این موضوع به طور جدی در دستور کار شهرداری زاهدان هم قرار گرفت و یکی از اقداماتی که در این خصوص انجام شد اضافه شدن یک منطقه دیگر به مناطق شهری زاهدان بود تا بتوان از این طریق خدمات شهری بهتری به مردم حاشیه ارائه کرد.
 
وی افزود: البته با توجه به اینکه وسعت منطقه و همینطور تراکم جمعیت در حاشیه شهرزاهدان زیاد است قطعا نیاز به توجه بیشتری است.
 
شه بخش گفت: از جمعیت نزدیک به یک میلیون نفری زاهدان بالغ بر ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر در حاشیه شهر زاهدان ساکن هستند و این موضوع می طلبد که خدمات شهرداری بیشتر به آن سمت معطوف شود.
 
وی افزود: به همین دلیل با تاسیس شهرداری منطقه چهار سعی شد که خدمات بهتر و مطلوب تری به مردم ارائه شود چون پیش از این با توجه به حجم گسترده منطقه و جمعیت بالای آن این امکان وجود نداشت.
 
وی گفت: با توجه به اینکه وضعیت نا بسامان حاشیه شهر زاهدان مربوط به سالهای گذشته است سعی شد که بحث سنددار شدن  بخشی از این اراضی بصورت بویژه و تحت عنوان پلاک ۲۸۳۰ پیگیری شود.
 
نایب رییس شورای اسلامی شهر زاهدان تصریح کرد: به دلیل این که بسیاری از مناطق حاشیه شهر زاهدان فاقد سند هستند مردم برای دریافت بسیاری از خدمات دچار مشکل بودند و گاها تصرفاتی و یا ساخت وسازهای غیر مجاز انجام می شد.
 
وی افزود: خوشبختانه با موضوع سنددارکردن این زمین ها با نگاه بسیار خوب آقای استاندار، دادستان محترم زاهدان، فرماندار و اداره ثبت اسناد و املاک استان قطعا بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
 
وی گفت: البته این موضوع در حال حاضر مقداری دچار وقفه شده که به دلیل تغییر شهردار است و انشاالله با انتخاب شهردارجدید زاهدان این مسئله به طور جدی پیگیری خواهد شد.
 
شه بخش گفت: اقدام دیگر شهرداری و شورای شهر زاهدان انتخاب یک شرکت مشاور مقیم با تجربه برای مطالعه مناطق حاشیه شهر زاهدان و تهیه طرح آن است که بتوان از طریق این طرح بحث های تفصیلی و خدماتی و نظایر این ها که در بحث شهر سازی مطرح است را دنبال کرد.
 
وی افزود: علاوه بر این برای ارائه خدمات بهتر و کنترل و نظارت بیشتر در این خصوص کمیسیون توانمند سازی حاشیه شهر زاهدان به ریاست خانم برنایی در شورای شهر زاهدان به وجود آمد تا به صورت تخصصی تر کارها پیگیری شود.
وی تصریح کرد: همچنین پس ازجلسات متعددی که دراستانداری و اداره راه و شهرسازی استان برگزارشد، ستاد باز آفرینی شهری که ریاست آن در مرکز استان به عهده جناب استاندار است تشکیل شد.
 
نائب رییس شورای شهر زاهدان افزود:علاوه بر این با توجه به پیگیری هایی که از طریق مسئولان استان انجام شد حاشیه شهر زاهدان به عنوان پایلوت حاشیه نشینی کشور انتخاب شد و اعتبارات خوبی هم در این زمینه اختصاص یافت که قطعا به روند توسعه و پیشرفت حاشیه شهر زاهدان کمک می کند.
 
۳۳۰ میلیارد تومان برای حاشیه شهرهای سیستان و بلوچستان در نظر گرفته شده است
 
علی اوسط هاشمی استاندار سیستان و بلوچستان نیز در نشست مشترک شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر،ستاد مبارزه با گرد و غبار و ستاد بازآفرینی پایدارشهری استان که باحضور وزیر کشور چندی پیش در استانداری برگزار شد، اظهار داشت: ۳۰ درصد از اعتبارات دستگاه های اجرایی استان به مناطق حاشیه شهرها اختصاص یافته است و در صورت تخصیص اعتبارات ۳۳۰ میلیارد تومان برای حاشیه شهرهای سیستان و بلوچستان در نظر گرفته شده است.
 
 وی افزود: ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار از سوی وزارت کشور به حاشیه نشینی اختصاص یافته است و از آن جا که هیچ استانی وضعیت حاشیه نشینی مشابه ما ندارد از دولت انتظار می رود به این موضوع توجه ویژه داشته باشد.
 
وی تصریح کرد: با متهم شدن این مردم به حاشیه نشینی بخش عمده ای از حقوقشان ضایع می شود.
 

خشکسالی و بی همتی دولتمردان حاشیه نشینی را افزایش داده است
 
حسینعلی شهریاری نماینده مردم زاهدان در مجلس نیز در گفتگو با خبرنگارمهر، اظهار داشت: مشکل حاشیه نشینی در چند شهر بزرگ کشور وجود دارد که شهر زاهدان هم جزء کلان شهر هایی بزرگ کشور است که با این مشکل جدی مواجه است.
 
وی افزود: بخش بزرگی از جمعیت شهر زاهدان به دلیل خشکسالی های منطقه سیستان و بلوچستان و همچنین مشکل بیکاری و بی همتی مسئولین و دولتمردان که نتوانستند در این مناطق اشتغال ایجاد کنند، در حاشیه این شهر زندگی می کنند.
 
وی گفت: حاشیه نشینی جزء بدترین معضلات برای نظام است زیرا هم باعث خالی شدن روستاها می شود و هم در شهرها باعث ایجاد مشکل و معضل می کند و کسانی که حاشیه نشین می شوند نه شامل خدمات روستایی و نه خدمات شهری می شوند.
 
وی با اشاره به  مشکلات بهداشتی در حاشیه شهرها افزود: وزارت بهداشت و درمان یکسری پایگاه های بهداشتی در حاشیه شهرها ایجاد کرده است ولی این اقدامات کافی نیست و نیاز به اعتبارات بیشتری است.
 
وی گفت: البته به زودی قرار است که با همکاری وزارت بهداشت و درمان، بنیاد برکت و مجمع خیرین سلامت اقداماتی در شهرهای زاهدان، زابل و ایرانشهر انجام شود و مراکز درمانی زیادی پیش بینی شده که امیدواریم به همین زودی عملیاتی شود.
 
در مجموع گرچه ریشه ی اصلی حاشیه نشینی را باید در عواملی که موجب مهاجرت افراد از روستا به شهر می شود، جستجوکرد ولی تمام حاشیه نشینان از مهاجران تشکیل نشده اند، بلکه بخشی از آنان افرادی هستند که از ساکنین همیشگی شهر بوده اند و به علت فقر اقتصادی در واحدهای مسکونی غیراستاندارد حاشیه شهر زندگی می کنند.
 

 

شهر زاهدان نیز به علت نوپایی و همجواری با کشورهای افغانستان و پاکستان تحت تاثیر ناپایداری سیاسی، اجتماعی و اقتصادی این کشورها قرار گرفته است و به ناچار تعداد زیادی از مهاجران این دو کشور را در خود جای داده است.  علاوه بر آن خشکسالی های اخیر و سیل مهاجران جویای کار، موقعیت تجاری شهر زاهدان و ویژگی های خدماتی و همچنین وجود کالاهای لوکس خارجی که به صورت قاچاق به این شهر وارد می شود، جاذبه هایی را برای اقشار مختلف ایجاد کرده و موجب شده تا بسیاری از افراد به صورت مهاجر به زاهدان گسیل شوند و این شهر به عنوان یکی از مهاجرپذیرترین نقاط ایران مستقر شود.