سرویس فرهنگ و هنر مشرق - با افزايش حجم آگهي‌هاي بازرگاني شركت‌هاي ايراني در شبكه «GEM» اين بار تبليغات بزرگ‌ترين بانك دولتي كشور از اين شبكه ماهواره‌اي پخش شد تا معماي حضور بنگاه‌هاي اقتصادي ايراني در اين شبكه مبهم‌تر شود.
پخش آگهي بانك ملي از «GEM» جديدترين حضور يك شركت ايراني در شبكه‌اي ماهواره‌اي است كه گرداننده آن عضو گروهك تروريستي منافقین بوده و توليداتش از جمله شاخص‌ترين برنامه‌هاي ضدبنيان‌هاي خانواده به‌شمار مي‌رود. بالا رفتن حجم آگهي‌هاي ايراني در اين شبكه ماهواره‌اي آيا به معناي چراغ سبز داخلي براي همكاري شبكه‌هاي ماهواره‌اي نيست؟!
پخش آگهي بانك ملي از «GEM» جديدترين حضور يك شركت ايراني در شبكه‌اي ماهواره‌اي است كه گرداننده آن عضو گروهك تروريستي منافقین بوده و توليداتش از جمله شاخص‌ترين برنامه‌هاي ضدبنيان‌هاي خانواده به‌شمار مي‌رود. بالا رفتن حجم آگهي‌هاي ايراني در اين شبكه ماهواره‌اي آيا به معناي چراغ سبز داخلي براي همكاري شبكه‌هاي ماهواره‌اي نيست؟!
قانون درباره ماهواره چه مي‌گويد؟!
قانون ممنوعيت به كارگيري تجهيزات ماهواره‌اي سال 73 به تصويب رسيد. در آن زمان شايد به خاطر آنكه سفارش آگهي از سوي شركت‌هاي ايراني به شبكه‌هاي ماهواره‌اي مطرح نبوده است، قانونگذار نيز اشاره مستقيمي به ممنوعيت يا عدم ممنوعيت تبليغ كالاي ايراني در ماهواره نداشته است. صرفاً در بند 10 اين قانون آمده است: «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با همكاري وزارت پست، تلگراف و تلفن و سازمان‌هاي ذي‌ربط موظفند با استفاده از اهرم‌هاي حقوقي و بين‌المللي در جهت حراست از مرزهاي فرهنگي كشور و حفظ كيان خانواده عليه برنامه‌هاي مخرب و مبتذل ماهواره اقدام لازم را انجام دهند». در تبصره اين بند نيز آمده است: «نشر آگهي‌هاي تبليغاتي از طرق مختلف توسط مطبوعات، صدا و سيما يا تبليغات شهري كه متضمن جواز استفاده از برنامه‌هاي ماهواره مي‌باشد، ممنوع است.» در فروردين‌ماه سال 74 دولت آيين‌نامه ممنوعيت استفاده از ماهواره را تصويب كرد. بند 13 اين آيين‌نامه به اين شرح است: «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران در اجراي تبصره ماده (10) قانون مجازند به تناسب مسئوليت‌هاي خود دستورالعمل‌هاي لازم را براي تعيين آگهي‌هاي تبليغاتي غيرمجاز تدوين و بنا به حوزه صلاحيت خود، رأساً و به طور جداگانه به ناشرين و مطبوعات و بنگاه‌هاي تبليغاتي همچنين واحدهاي داخلي و تابع خود ابلاغ نمايند.»
قانونگذار سال‌ها است كه قانون جديدي را در مورد ماهواره تصويب نكرده است. صرفاً در سال 85 بود كه معاون رئيس‌جمهور وقت در بخشنامه‌اي اعلام كرد: فعاليت‌هاي تمامي شبكه‌هاي تلويزيوني فارسي زبان مستقر در خارج از كشور كه در فضاي كشور برنامه پخش مي‌كنند، بر اساس قوانين و مقررات جمهوري اسلامي ايران غيرمجاز است، بنابراين انجام هر نوع مصاحبه، ارسال خبر و «سفارش آگهي» به شبكه‌هاي ياد شده، ممنوع بوده و لازم است از انجام هرگونه اقدام در اين زمينه خودداري شود. اين بخشنامه تكليف تبليغات ماهواره‌اي را مشخص مي‌كند اما در اجراي اين بخشنامه چقدر جديت ديده مي‌شود؟!
مجازات تبليغ دهندگان خرده‌پا
تبليغات ماهواره‌اي به سوداي ديده شدن و فروش كالا و خدمات بسياري از فعاليت اقتصادي داخلي را به وسوسه انداخت تا با تعرفه‌هاي بسيار پايين آگهي‌هاي‌شان را در اختيار شبكه‌هاي ماهواره‌اي قرار دهند. در سال 1390 وزارت ارشاد بر مبناي ممنوعيت تبليغ در ماهواره هزار سفارش‌دهنده آگهي به شبكه‌هاي ماهواره‌اي را به دستگاه قضايي معرفي كرد. از طرف ديگر نيز شماره تماس‌هاي داخلي كه از سوي سفارش‌دهندگان آگهي مندرج مي‌شدند از سوي مخابرات مسدود مي‌شد. با اين كار فروشندگان خرده‌پا مجال چنداني براي همكاري تبليغاتي با شبكه‌هاي ماهواره‌اي پيدا نكردند. در آن سال‌ها خبري از حضور شركت‌هاي رسمي و بزرگ دولتي در تبليغات ماهواره‌اي نبود. راهكار از رونق انداختن تبليغ كالا در ماهواره نيز از سوي كارشناسان و نمايندگان مجلس، كاهش تعرفه‌هاي آگهي‌هاي بازرگاني صداوسيما عنوان مي‌شد و تصور بر اين بود كه اگر صداوسيما پول كمتري از توليدكنندگان داخلي بگيرد، كسي به ماهواره آگهي نمي‌دهد اما ايراد كار اينجا بود كه يك روز تبليغ در ماهواره براي آگهي‌دهنده چيزي حدود 30هزار تومان آب مي‌خورد.
GEM مرموز
باورش سخت است ولي شبكه GEMزماني در تهران دفتر داشت و فعاليت نيمه‌رسمي انجام مي‌داد. اين شبكه حتي استوديوي دوبله فيلم نيز داشت و اولين گروه صداپيشه‌هايي كه با اين شبكه همكاري كردند در همين تهران فيلم‌ها و سريال‌هاي GEM را دوبله مي‌كردند. برخي از افرادي كه با اين شبكه ماهواره‌اي همكاري داشتند حتي معتقد بودند كه GEM شبكه‌اي مجاز است! اين روزها توهم مجوز‌دار بودن شبكه GEM و اينكه شبكه‌اي با آن محتواي غيرقابل دفاع با چراغ سبزي از داخل كشور در حال فعاليت است با حجم چشمگير آگهي‌هاي مؤسسات معتبر اقتصادي دولتي در اين شبكه باز هم دهان به دهان مي‌گردد. بينندگان اين شبكه ماهواره‌اي باور ندارند كه تبليغات بانك‌ها، كارخانه‌ها و فيلم‌هاي سينمايي صرفاً به خاطر تصميم يك طرفه GEM از اين شبكه پخش مي‌شوند و كسي به آنها توصيه‌اي نكرده است.
برخورد با سينمايي‌ها
زماني كه براي جويا شدن علت پخش آگهي‌هاي يك فيلم سينمايي با تهيه‌كننده فيلم تماس گرفتيم، وي پخش آگهي‌اش را از GEM اين‌گونه توجيه كرد: همه به GEM آگهي مي‌دهند، چرا من ندهم؟! اين گفت‌و‌گو چند ماه قبل از برخورد قضايي با شركت‌هاي پخش فيلم اتفاق افتاد. براي بازه‌اي زماني هر فيلمي كه نوبت اكرانش فرا مي‌رسيد آگهي‌اش از ماهواره پخش مي‌شد. تهيه‌كننده‌ها در گفت‌و‌گو‌هاي رسمي دخالت‌شان در پخش آگهي را رد كرده و بعضاً تقصير آن را به گردن پخش‌كننده‌هاي خارج از كشور مي‌انداختند. اخیراً شبهه‌ای از سوی برخی مدیران سینمایی ایجاد‌شده که مدعی‌اند ممکن است فرد ثالثی با هدف ضربه‌زدن به یک فیلم در حال اکران، آگهی و تیزر آن را با هزینه‌‌ای به شبکه‌های معاند سفارش پخش دهد اما در جواب باید گفت تیزرهای با کیفیت که از این شبکه‌‌ها پخش می‌شود فقط از حلقه‌های اصلی فیلم که در دست تهیه‌کنندگان است قابل ساخت است. حال باید پرسید تيزرهاي فيلم‌هاي سينمايي با بهترين كيفيت كه در دسترس هيچ‌كس جز صاحبان حقوقي فيلم‌ها نبود، چطور از ماهواره‌ها سر در مي‌آورد؟! حتي پخش‌شدن آگهي تبليغاتي فيلم ارزشي «ايستاده در غبار» واكنش تند سازمان اوج را در پي داشت ولي بعداً مشخص شد كه دفتر پخش‌كننده فيلم كه اتفاقاً دفتر پخش معتبري نيز است، تيزرهاي تبليغاتي اين فيلم را در اختيار GEM قرار داده است. شبكه‌اي ماهواره‌اي كه با مبلغ حدود 10ميليون تومان يك ماه براي فيلم‌ها آگهي تبليغاتي پخش مي‌كرد. اما قوه قضائيه با تعليق فعاليت چند دفتر پخش فيلم نسبت به همكاري اين دفاتر با شبكه‌هاي ماهواره‌اي اولتيماتوم داد.
دانه درشت‌ها همچنان مي‌تازند
اكنون قاطعيت سازمان سينمايي مي‌تواند پرونده پخش تيزرهاي فيلم‌هاي ايراني از GEM را براي هميشه ببندد ولي چه كسي مي‌خواهد جلوي تبليغ بانك ها، كارخانه ها، برندهاي تجاري و مؤسسات آموزشي را در اين شبكه ماهواره‌اي بگيرد؟ پخش تيزر تبليغاتي بانك ملي يا هواپيمايي جمهوري اسلامي كه متعلق به دولت هستند از ماهواره به معناي تأييد آن از سوي دولت است. GEM اين روزها پرچم حمايت از توليدات ايراني را برافراشته و مخاطبانش را به خريد كالاي ملي دعوت مي‌كند. همچنين براي تهييج بينندگان آهنگ‌هاي ملي را چاشني تبليغ كالاي ايراني نيز مي‌كند. به گزارش جوان، در حالي كه برخی رسانه ها امسال را با افزايش تعرفه‌هاي بازرگاني آغاز كرده است، GEM بي آنكه از بودجه عمومي تغذيه شود در حال پخش آگهي‌هايي است كه حضورشان در ماهواره‌ها غيرقانوني است ولي قانونگذار و قوه قضائيه هنوز برخوردي با اين دانه‌درشت‌هاي متخلف نداشته است.
