با گذشت چند هفته از آغاز عملیات آزادسازی موصل گزارشات متعددی از این رسانه انگلیسی پخش شده که درونمایه آنها به دنبال تصویرسازی از این جنگ مطابق با اهداف غربی و دولتهای عربی حامی داعش است. با نگاهی به اصلیترین محورهای القایی این شبکه متوجه میشویم که سیاست تفرقهافکنانه انگلیسی در برابر دفاع مشروع عراقیها چیست.
القای یک جنگ فرقهای
نگاهی به اولین گزارشات بیبیسی در خصوص عملیات آزادسازی موصل به خوبی نشان میدهد که این رسانه انگلیسی قصد دارد هر طور شده تصویری از یک انتقام فرقهای را از جنگ مشروع عراقیها در قبال تروریسم نشان دهد.
در اولین گزارشات بیبیسی بعد از آغاز نبرد موصل اولین ردپاها از این خط القایی انگلیسی به چشم میخورد. به عنوان مثال در یکی از گزارشات کسری ناجی به نام «دایره محاصره موصل تنگتر میشود» از آغاز حرکت نیروهای بسیج مردمی عراق به نام حشدالشعبی خبر داده می شود و گزارشگر با بیان این جمله که «بعد از هفتهها کشمکش برای ورود یا عدم ورود این نیروهای شیعه، بالاخره ورود آنها انجام گرفت» سعی دارد اولین شبهات را در مورد خطرات حضور نیروهای شیعی در نبرد موصل به عنوان مقدمهای برای گزارشات بعدی بیان کند.
تقریباً از اینجا به بعد گزارشات مکتوب و مصور بیبیسی هر کدام در حد یک جمله قصد دارند مسئله خطر حضور گروه شیعی حشد الشعبی را به عنوان خطر وقوع درگیریهای مذهبی مطرح کنند.
مقدمه چینی بیبیسی و آماده سازی زمینه ذهنی مخاطبینش سرانجام به گزارشی دیگر از کسری ناجی منجر میشود که به شکلی علنی خط القایی بیبیسی را مطرح میکند. این گزارش بیبیسی به نام «هزینه و فایدههای جنگ موصل» با نمایش پرچمی منقش به تمثال منتسب (هرچند بطور ناصحیح) به سیدالشهدا(ع) بر روی نفربر زرهی عراقی، از آن به عنوان پرچم شیعیان و نشانه حضور آنها در نبرد موصل یاد کرده و بلافاصله حضور این نیروها را باعث نگرانی از وقوع جنگ فرقهای در موصل عنوان میکند.
در همین گزارش جمله پایانی و نتیجهگیری گزارشگر این است که «جنگ موصل احتمالاً جنگی طولانی با پیامدهای غیرقابل پیشبینی و نگران کننده برای مردم شهر، عراق و منطقه خواهد بود»!
تمام این اتهامات به نبرد موصل، همراه با اتحاد اقوام و مذاهب مختلف عراق علیه تروریستهای داعش در شرایطی عنوان میشود که برنامهریزی عراقی در اتاق فرماندهی جنگ برای جلوگیری از اتهامات فرقهای با عنایت به وجود اکثریت سنی مذهب در موصل و اطراف آن، به تقسیم بندی هوشمندانهای منجر شده که از جمله آن میتوان همراهی گروهها و نیروهای مختلف اعم از کُردها، شیعیان، اهلسنت، پلیس و ارتش و همچنین عدم ورود حشدالشعبی به داخل موصل اشاره کرد.
نگرانی از کشته شدن غیر نظامیان
خط دیگر بیبیسی با نگاهی به همان مسئله انتقام فرقهای به کشتهشدن غیر نظامیان موصل معطوف است. هر چند این احتمال در مورد داعش و امکان استفاده آنها از غیر نظامیان به عنوان سپر انسانی وجود دارد، اما حجم گسترده تبلیغات بیبیسی در این مورد طوری تنظیم شده که احتمال این اقدام بیشتر بر گردن نیروهای نظامی عراقی باشد!
در نمونه این گزارشات نفیسه کوهنورد گزارشگر اعزامی بیبیسی به عراق در گزارشی با عنوان «گفتگو با تعدادی از فراریان موصل» خط کشته شدن مردم و آسیب پذیر بودن آنها را دنبال میکند. در گزارشی دیگر تحت عنوان «موصل به روایت ساکنانش» که در واقع به یک تیزر هشداردهنده شبیه است، اساساً انتخاب تصاویر، موسیقی، صدا و نریشن همگی سعی میکنند تهدید بزرگ ارتش عراق علیه ساکنان غیر نظامی موصل را القا کنند. این گزارش با موسیقی و فیلترهای تصویری دلهرهآور و سیاه همراه با تصاویری از حرکت نفربرهای زرهی ارتش عراق به سوی موصل شروع میشود و در ادامه صداهایی با زیر نویس فارسی به شکلی گزینشی پخش میشوند که درواقع پیامهای تلفنی ساکنان موصل هستند. یک نمونه از این پیامها عنوان میکند که «خیلی از ساکنین موصل شنیدهاند که نیروهای امنیتی با غیرنظامیان مقابله به مثل خواهند کرد!»
کسری ناجی هم در گزارشش با عنوان «هزینه و فایدههای جنگ موصل» عنوان میکند که کمیته بینالمللی صلح از هر دو طرف جنگ! خواسته است که رعایت حال غیر نظامیان را بکنند؛ حال آنکه اساساً داعش با آن سابقه آدم کشی و جنایت چطور قرار است رعایت حال غیر نظامیان را بکند؟ فقط بیبیسی جوابش را میداند!
کسری ناجی در گزارشی دیگر با عنوان «ارتش عراق به شهر موصل رسید» هم به کمک تصاویر گزینشی و روایتی جهتدارش باز به دنبال القای تهدید نظامیان عراقی علیه غیر نظامیان موصل است. در این گزارش ابتدا تصاویری از شلیک تانکها و نیروی ارتش عراق به نمایش در میآید و به دنبال آن نیز اصابت گلولههای تانک و خمپاره به چند دیوار و احتمالاً خانههای مردم! گزارشگر با شروع روایت ابتدا از ورود نیروهای عراقی به یک روستا خبر میدهد و بلافاصله در حالی که تصاویری از زنان و کودکان پخش میشود، عنوان میکند که «تصور میشد این دهکده خالی از سکنه باشد!» این گزارش بیبیسی و بسیاری از دیگر گزارشهای این شبکه انگلیسی سعی دارند شیوه نبرد نیروهای عراقی را بیبرنامه، بیملاحظه، کور و خطرساز برای غیر نظامیان نشان دهند. خط بیبیسی وقتی بیشتر نمایان میشود که متوجه میشویم در تمامی گزارشات بیبیسی که خط «کشتهشدن غیر نظامیان توسط نیروهای عراقی» دنبال میشود، حتماً تصاویری نیز از رسانههای داعش پخش میگردد که مردم کوچه و خیابان در شهر موصل (مکانهایی که هنوز تحت تأثیر عملیات آزادسازی قرار نگرفتهاند) را در کمال آرامش و امنیت نشان میدهد!
به عبارت دیگر بیبیسی دیگر از این بهتر و عیانتر نمیتوانست از تروریستهای داعش حمایت کند و نبرد آزادسازی موصل را به عنوان یک تجاوز علیه مردم نشان دهد.
فرماندهی آمریکایی
سومین خط مهم بیبیسی نیز معطوف به اراده رپورتاژی در خصوص نقش آمریکا و در کل ائتلاف غربی در این نبرد است. در حالی که اساساً مدیریت عملیات آزدسازی موصل با خود عراقیهاست و در بسیاری موارد حتی با وجود اصرارهای آمریکا اجازه نقشآفرینی به ائتلاف داده نشده است، باز بیبیسی که به خوبی میداند، نتیجه جنگ به شکست داعش منتهی خواهد شد، قصد دارد آمریکا را به عنوان فرمانده اصلی این نبرد و خلاصه ناجی ملت عراق از تروریسم نشان دهد.
این خط از اولین گزارشات بیبیسی در باره این نبرد آغاز شد و تقریباً در اکثر گزارشات مکتوب و تصویری بیبیسی رد پای آن وجود دارد. نمایش حرکت یا بمبباران هواپیماهای آمریکایی، پخش صحبتهای یک فرمانده ائتلاف یا رئیس جمهور آمریکا در مورد این عملیات و مواردی از این دست؛ در یکی از نمونههای آن تحت عنوان «سومین روز عملیات موصل» به گزارشگری ژیار گل مصاحبه مستقیم با نظامیان آمریکایی صورت گرفت که در مورد داعش و رفتارهای آن در این جنگ صحبت میکردند.
در گزارشی دیگر نیز در بخش مکتوب سایت بیبیسی با عنوان «چرا موصل در تأیید و تثبیت دکترین اوباما اهمیت دارد؟» به این مسئله پرداخته شده است که نبرد موصل در صورت موفقیت، یک رزومه خوب برای اوباما و دولتش خواهد بود و در صورت عدم نتیجه دکترین اوباما در مبارزه با تروریسم را زیر سوال میبرد! در همین گزارش تحلیلی نیز نمونه اقدامات دولت اوباما جنگ با تروریسم در افغانستان، سومالی، سوریه، لیبی و فلوجه و رمادی در عراق ذکر میشود. حال آنکه اساساً آمریکاییها با اعمال فشار توانستهاند نقش کوچکی در این عملیات برای خود دستو پا کنند و اگر نگاهی به سابقه آمریکا در همین عراق (بر اساس مطالب منتشر شده در رسانههای خود آمریکا) بیاندازیم، متوجه میشویم که فرماندهان و سیاستمداران آمریکا بارها به نقش این کشور در شکلگیری داعش اشاره کردهاند و برخی حمایتهای آنها نیز تا همین چند ماه گذشته از این گروهک تروریستی به شکلی عیان ادامه داشته است؛ کمترین این حمایتها پرتاب 6 مرحله سلاح و مهمات برای نیروهای داعش در عراق توسط هواپیماهای آمریکایی بود که هر 6 بار گفته شد اشتباهی سهوی بوده است!
به هر حال بیبیسی فارسی که نمیتوانست در برابر این عملیات مشروع عراقی علیه تروریسم ساکت باشد، با خطوط کلی بالا وارد عرصه عملیات روانی شده تا به اندازه خود در تخریب و تضعیف نتایج این پیروزی عراقیها نقش ایفا کند.