سرویس فرهنگ و هنر مشرق- فریدون شهبازیان یادگیری موسیقی را از سن هشت سالگی و با ساز ویولن نزد عطاالله خرم میثاق آغاز کرد و در سن ۱۸ سالگی به عضویت ارکستر سمفونیک تهران، به رهبری حشمت سنجری در آمد. در سال ۴۶ رهبر گروه کُر و ارکستر سمفونیک رادیو شد. وی فارغ‌التحصیل دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. شهبازیان در دهه ۶۰ آهنگسازی برای فیلم را نیز آغاز کرد. وی به همراه علی معلم شورای موسیقی را در صداوسیما تشکیل دادند که این شورا وظیفه نظارت بر موسیقی پاپ را به عهده داشت. ماه گذشته فریدون شهبازیان طی حکمی از سوی مدیرعامل بنیاد رودکی به‌عنوان رهبر دائم «ارکستر موسیقی ملی ایران» انتخاب شد اما شهبازیان می‌گوید نام این ارکستر را از «ارکستر موسیقی ملی ایران» به «ارکستر ملی ایران» تغییر داده است. درباره اوضاع ارکستر ملی و تاثیر مطبوعات بر موسیقی ارکسترال با شهبازیان گفت‌و‌گو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
*تاثیر نقد و تحلیل‌های مطبوعات بر روند موسیقی ارکسترال ایران در یکی‌دو سال اخیر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بهتر است به‌صورت کلی بگوییم تاثیر مطبوعات بر روند موسیقی در ایران چگونه است. نخست بگویم که بزرگ‌ترین دغدغه من با اهالی مطبوعات و روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها این است که وقتی با من صحبت می‌کنند و زمانی که سخنانم را پیاده می‌کنند با خود من هماهنگ کنند تا احیانا موردی در حرف‌هایم وجود نداشته باشد که سوء‌تفاهم ایجاد کند؛ به این دلیل که من به حرف‌هایی که می‌زنم ایمان دارم. اما از تاثیر زیاد مطبوعات و رسانه‌ها بر روند موسیقی نمی‌شود گذشت. هر پدیده و هر هنری وقتی رسانه‌ای شود و به‌شکلی درست و مثبت هم رسانه‌ای شود، در روند آن پدیده و کار هنری موثر واقع می‌شود؛ در همه‌گیر شدن آن پدیده موثر واقع می‌شود؛ حتی زمانی‌که از بعضی آثار انتقاد هم می‌شود باز هم اثرگذار است منتها کمی کمتر. از این انگیزه و اشتیاق نباید گذشت زیرا آن شوق و انگیزه که برای پیگیری اثار یک یا چند هنرمند در جوانان ایجاد می‌شود بی‌استثنا با مطالبی که در رسانه‌ها انعکاس می‌یابند ارتباط مستقیم دارد. من فکر می‌کنم اگر رسانه‌ها درخصوص موسیقی راه درست بروند، اخبار را سالم و صحیح منعکس کنند و با هنرمندان با هماهنگی پیش بروند، بی‌بروبرگرد اثرگذار خواهند بود و مطمئن هستم هر ارکستری که رسانه‌ها از آن استقبال کنند، مردم هم به آن علاقه‌مند می‌شوند. شما اکنون نگاه کنید که موسیقی پاپ چگونه مردم را با علاقه به خود جذب می‌کند؛ مطمئن باشید این تاثیر درج نکات مثبت آن‌ها در رسانه‌هاست. در زمینه موسیقی ارکسترال ایرانی و موسیقی ملی ایران هم که اسم ارکستر را از آن گرفته‌ایم، رسانه‌ها می‌توانند بسیار در فراگیر شدن و استقبال از آن کمک کنند.
*رپرتواری که شما برای ارکستر ملی در نظر خواهید گرفت، چگونه آثاری را دربر می‌گیرد؟
شما می‌دانید که نام ارکستر ما «ارکستر ملی ایران» است و فرق دارد با «ارکستر موسیقی ملی ایران» که تحت رهبری فرهاد فخرالدینی؛ دوست هنرمند و پیشکسوت من که بسیار احترام برایشان قائل هستم، اداره می‌شد. زمانی که ارکستر موسیقی ملی ایران تعطیل شد و فخرالدینی اعلام کرد که دیگر نمی‌خواهد ادامه دهد از من خواسته شد این کار را بکنم، البته دوبار دیگر هم این اتفاق افتاده بود و از من خواسته شده بود رهبری ارکستر را به عهده بگیرم که به دلایلی امکان‌پذیر نبود اما این‌بار که از من خواسته شد تاکیدم بر این بود که ارکستری که من رهبری می‌کنم ارکستر ملی ایران باشد. ارکستر ملی ایران؛ با اجرای موسیقی نوین ایران و جهان. یعنی ما هم موسیقی آهنگسازان ایرانی را اجرا می‌کنیم؛ هم موسیقی کلاسیک اما به‌روز شده غربی اجرا می‌کنیم و هم موسیقی ملل. حتی موسیقی پاپ و فیوژن (تلفیقی) که این روزها در میان مردم خیلی هم طرفدار پیدا کرده است.
*درواقع سعی دارید دامنه فعالیت ارکستر ملی را گسترده‌تر کنید؟
بله؛ دقیقا دامنه را گسترده‌تر کرده‌ایم. ارکستر سمفونیک نیستیم. همه جای دنیا هم ارکستر سمفونیک دارد و هم ارکستر ملی. ارکسترهای ملی در همه دنیا اینگونه آثاری متنوع را اجرا می‌کنند. یادم هست زمانی به ایرلند رفته بودم و ارکستر ملی آن کشور همه آثار موسوم به «اسکاتیش» را اجرا می‌کرد. اسکاتیش به آثار موسیقی مشترک در میان همه کشورهای بریتانیای کبیر اتلاق می‌شود. اکاتلند، ایرلند شمالی و جنوبی، ولز، انگلستان و.... ارکستر ملی ما هم خاصیت تنوع و گستردگی را از این پس در نظر می‌گیرد.
*از ابتدای شکل‌گیری ارکسترها در ایران، نوازندگان در دریافت دستمزدها مشکل داشته‌اند و همچنین معضل بیمه نوازندگان همیشه سد راه ارکسترها بوده است و اساسا یکی از علت‌های استعفا و ادامه ندادن علی رهبری و فرهاد فخرالدینی با ارکسترهای ملی و سمفونیک همین موضوع پرداخت نشدن مناسب حقوق‌ها و برقرار نشدن بیمه‌ها بوده است. تاکنون خیلی قول‌ها از سوی متولیان مختلف داده شده است اما هیچ‌کدام عملی نشده است. آیا با آمدن شما یک‌بار برای همیشه این موضوع نمی‌خواهد حل‌و فصل‌شود؟ آیا شما در این خصوص پافشاری می‌کنید؟
ببینید، ارکستر موسیقی ملی ایران و سمفونیک قبلا این مشکلات را داشته‌اند و شاید هنوز هم حل نشده باشد، من اطلاعی ندارم. ولی ارکستری که هدایت آن به عهده من است یعنی ارکستر ملی ایران اکنون 60 نوازنده دارد و بی‌استثنا همه قرارداد دارند. تنها مشکلشان مشکل بیمه است که درباره آن توضیح می‌دهم اما بی‌استثنا همه آخر هر ماه حقوقشان را دریافت می‌کنند و علاوه بر حقوق ثابت برای هر اجرا هم دستمزد جداگانه می‌گیرند. من به خود می‌بالم که در این ارکستر 60 نوازنده جوان حداکثر 30 ساله در کنارم هستند که همه تحصیل‌کرده‌اند، همه دانشگاه دیده‌اند و همه در هنرستان پرورش پیدا کرده‌اند و این‌ها برای هرکسی که بخواهد با چنین ارکستری کار کند باعث افتخار است. آنچنان با عشق و شور و شوق کنار من نوازندگی می‌کنند که من هر روزی که سر ارکستر می‌روم انرژی تازه‌ای پیدا می‌کنم. همیشه تاکیدم بر این است که حقوقشان به موقع باید پرداخت شود چون نوازندگان هم مثل دیگران از این راه زندگی می‌کنند، اکثرا همسر و فرزند دارند و باید حقوقشان سر موقع پرداخت شود. تنها مشکلی که نوازندگان دارند مشکل بیمه‌شان است که من امیدوار هستم روسای بیمه، وزیر محترم کار و کسانی که قوانین را اجرا می‌کنند، کمی کوتاه بیایند و کمی رعایت نوازندگان و هنرمندان را بکنند. چون وقتی کسی تحت پوشش بیمه خانه موسیقی یا دیگر مراجع است، به ارکستر بیاید، دیگر بیمه قبلی از میان می‌رود و اگر بنا به هر دلیلی فرد نخواهد در ارکستر بماند، بیمه قبلی دیگر قبول نمی‌کند که افراد به بیمه قبلی برگردند و این خیلی بد است چون هم از ارکستر بیمه‌اش قطع می‌شود و هم از خانه موسیقی و نوازنده‌ای که 10 سال کار کرده و حق بیمه پرداخت کرده است سوابقش ناقص و مخدوش می‌شود. این ظلم به نوازندگان است و باید بچه‌ها را حمایت کنند. من همه تلاشم این است که این مشکل مرتفع شود.
*می‌توانید بگویید برای ارکستر ملی از چه خوانندگانی به‌عنوان سولیست استفاده می‌کنید؟
من از بهترین خوانندگان کشورمان برای ارکستر دعوت کرده و می‌کنم. ما ارکستر نوپایی هستیم، ارکستری که تازه تشکیل شده است. هر ارکستر تازه تشکیل شده‌ای نیاز به چندین ماه فعالیت و تمرین دارد تا پویایی خودش را به دست بیاورد. ما همه سعی‌مان این است که در پایان ماه صفر اجرای کنسرت داشته باشیم اما شما می‌دانید که تدوین رپرتوار برای این ارکستر بسیار دشوار است. به همین دلیل مایل هستیم که از بهترین خوانندگانمان در این ارکستر استفاده کنیم.
