سرویس فرهنگ و هنر مشرق - مسعود ده‌نمکی بر این باور است که سه مولفه شبکه‌های اجتماعی، تغییر ذائقه مخاطب و مهندسی اکران در پرفروش شدن فیلم‌ها تاثیر بسیار بالایی دارد.

چهار ساخته ده‌نمکی شامل «اخراجی‌ها2 و 3»،‌ »رسوایی» و «معراجی‌ها» در جدول 20 فیلم پرفروش تاریخ سینمای ایران دیده می‌شود. او بر این باور است که نوع بیان موضوعات در فیلم‌هایش موجب شده مخاطب به این ساخته‌ها توجه نشان دهند.


او در عین حال در تحلیل فیلم‌های پرفروش امسال و رکوردشکنی «فروشنده» تاکید دارد عواملی چون مهندسی اکران، تغییر ذائقه مخاطب و همچنین شبکه‌های اجتماعی در فروش آثار تاثیر بالایی دارد.

ده‌نمکی در مورد دو موضوع قرار گرفتن چهار فیلمش در میان 20 فیلم فروش‌های تاریخ سینما و همچنین رکوردشکنی آثار سینمایی سخن گفت.

این اولین استقبال از کارهایم نبود

ده‌نمکی در مورد اینکه حضور چهار ساخته‌اش را در میان 20 فیلم پرفروش سینمای ایران چطور ارزیابی می‌کند،‌ گفت: «در ابتدا باید به این نکته تاکید کنم که تحلیل این مساله از جانب سازنده اثر خیلی موضوعیت ندارد. برای این باورم کسی که با انصاف به این وضعیت نگاه کند می‌تواند به نتایج بهتری برسد.»

او سخنان خود را چنین ادامه داد: «اما اگر قرار باشد من به عنوان سازنده بخواهم حرف بزنم و این موضوع را تحلیل کنم باید فاکتورهای مختلفی را در نظر بگیرم. بخشی به تفاوت در نگاه برمی‌گردد. این شیوه استقبال از کارها را من در مورد مستند «فقر و فحشا» هم تجربه کرده بودم. یک مستند انتقادی جریان‌ساز که در جامعه مطرح شد و ده بیست سال بعد از ساخت، دیگران در حال تکرار آن هستند. هیچ مستند ایرانی غیر از مستند «خانه خدا» این قدر دیده نشده و بازتاب نداشته است. این در حالی است که همه می‌دانیم مستند مخاطب خاصی دارد که استقبال از «فقر و فحشا» نشان داد می‌تواند مستند هم به خوبی دیده شود.»

او با اشاره به سابقه کاری خود در زمینه مطبوعات نیز گفت: «من این تجربه استقبال را زمانی که در مطبوعات هم کار می‌کردم داشتم. در آن زمان نشریات من که در سال‌های مختلف به دلیل تعطیلی قبلی با اسامی مختلفی منتشر شدند، مخاطبان بسیاری داشتند. نوع ادبیاتی که در این نشریات به کار می‌رفت کنجکاوی برانگیز بود و توجه‌ها را جلب می‌کرد.»

رکوردشکنی اخراجی‌ها

ده‌نمکی همچنین با اشاره به وضعیتی که فروش «اخراجی‌ها» داشت، گفت: «زمانی که «اخراجی‌ها» اکران شد، بیشترین فروش فیلم در سینمای ایران به یک میلیارد رسیده بود. این فیلم برای نخستین بار رقم فروش بالای دو میلیارد را در سینمای ایران ثبت کرد. این هم در شرایطی رخ داد که برخی با تعمد نسخه قاچاق فیلم را بیرون دادند و موجب شدند فروش فیلم ادامه پیدا نکند.»

او گفت: «برخی می‌گفتند چون فیلم با جنگ شوخی کرده با آن چنین برخورد شده است. نکته در اینجاست که پیش از «اخراجی‌ها» فیلمی‌هایی بودند که با جنگ شوخی کرده باشند.»

او درباره فروش «اخراجی‌ها2» گفت: «مخاطب «اخراجی‌ها2» به چهار و نیم میلیون نفر می‌رسد. در آن زمان قیمت بلیت 2000 تومان بود و بر این اساس فروش به هشت و نیم میلیارد تومان رسید. در حال حاضر اگر فیلم با قیمت کنونی بلیت اکران می‌شد فروش آن 20 تا 30 میلیارد تومان بود. البته هنوز فراموش نکرده‌ایم که در مورد آن فیلم هم نسخه قاچاق بیرون آمد و همین موجب شد در مدت دو ماه اکران به پایان برسد و فروش روی همین هشت و نیم میلیارد تومان متوقف شود.»

از یک سال به بعد شکستن رکورد اخراجی‌ها هدف شد

ده‌نمکی بر این باور است که برخی سینماگران با هدف شکستن سقف فروش «اخراجی‌ها» برنامه‌ریزی‌هایی برای اکران فیلم‌شان انجام دادند. او در این زمینه گفت: «واقعیت از این قرار است که فیلم‌های پرفروش کنونی مهندسی شده به این آمار و ارقام می‌رسند. اصلا از یک سال به بعد شکستن رکورد «اخراجی‌ها» تبدیل به یک هدف در سینمای ایران شد.»

او با مقایسه مخاطبان فیلمش با آثار پرمخاطب دهه 60 گفت: «برخی به دهه 60 فلاش‌بک می‌زنند. کسانی که این کار را می‌کنند باید این را هم در نظر داشته باشند آن فیلم پرمخاطبی که در نظر دارند حدود یک سال روی پرده بود، اما فیلم من فقط دو ماه مهلت اکران داشت. البته من با این حرفم آن فیلم‌های پرمخاطب را نفی نمی‌کنم، اما حرفم سر این است که ملاک قرار دادن ریال فروش فیلم‌ها نباید ما را از واقعیت منحرف کند. تعداد مخاطب «اخراجی‌ها» در دو دهه اخیر بی‌سابقه بوده است.»

مردم به مضمون نگاه می‌کنند

کارگردان فیلم سینمایی «معراجی‌ها» با اشاره به اینکه فیلم‌های غیرکمدی او هم در جدول پرفروش‌ها قرار دارند، گفت: «مردم به مضمون نگاه می‌کنند. مردم دنبال چیز دیگری هستند که برایشان جذابیت داشته باشد و طنز فاکتور بعدی است. در «معراجی‌ها» حدود 20 دقیقه یکی از تلخ‌ترین لحظات جنگ در بحث غواص‌ها تصویر می‌شود.»

خودم را از منازعات پرفروش‌ترین خارج کردم

ده‌نمکی با اشاره به اینکه با انتخاب زمان اکران «رسوایی2» خود را از منازعات اکران دور نگه داشته است، گفت: «خودم را از منازعات دم‌دستی اکران دور کردم. برای این کار هم خواستم «رسوایی2» در نوروز اکران نشود. با توجه به این تصمیم از یک سو و از سوی دیگر فضای فانتزی و حادثه‌ای فیلم فروش 3 میلیاردی رقم کمی نیست.»

او همچنین گفت: «فیلم سینمایی «اخراجی‌ها» از سال 1385 مخاطب را با سینما آشتی داد. همان مخاطبی که در دهه 60 و 70 سینما می‌رفت و بعد از آن دیگر این کار را ترک کرده بود، به سالن سینما برگشت.»

مخاطب تغییر ذائقه داده است

ده‌نمکی در مورد قرار گرفتن فیلم «فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی در صدر جدول پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران گفت: «تغییر ذائقه مخاطب موضوعی است که باید مورد مطالعه قرار بگیرد. مخاطب طبقه متوسط امروز با توجه به شرایط به دیدن فیلم هنری و ژست این تیپی گرفتن علاقه‌مند شده است. در گذشته این طبقه در اقلیت بود و الان یک بخش قابل توجه جامعه را تشکیل می‌دهد. اگر کسی متوجه ذائقه این گروه نشود نمی‌تواند تحلیل درستی از فروش «فروشنده»، «ابد و یک روز» و «لانتوری» ارائه کنند. این مخاطبان در عین حال «سالوادور...» را هم دیده‌اند.»

او در مورد دیگر عوامل موثر در فروش فیلم‌ها گفت: «تعدادی از این فیلم‌ها تبلیغات خارج از عرف ماهواره‌ای داشتند و مهندسی اکران در میزان فروش آن‌ها بسیار نقش داشته است.»

مهندسی اکران

او در مورد اینکه مهندسی اکران را چه چیزی تعریف می‌کند، گفت: «تعداد سالن سینما برای بعضی فیلم‌ها چند ما حفظ می‌شود از فیلم «محمد رسول‌الله (ص)» تا فیلم فرهادی. به نوعی اراده معطوف به قدرت با جریان سینماداری تلاش می‌کنند با این شیوه تقسیم سالن‌ها و مدت اکران و در کنار آن در نظر گرفتن ذائقه مخاطب زمینه پرفروش شدن فیلم‌هایی را فراهم کنند.»

او با اشاره به اکران «رسوایی» گفت: «اگر همین تعداد سالن به «رسوایی2» داده می‌شد، شش هفت میلیاد می‌فروخت. اکران فیلم من با 10 سالن شروع شد و بعد از دو ماه از پرده برداشته شد. اما در مقابل برخی فیلم‌ها بالای سه ماه روی پرده می‌مانند و در مواردی اکران تا یک سال طول می‌کشد، اما کسی حرفی نمی‌زند.»

او ادامه داد: «زمانی برخی مایل‌‌اند این سیاست را برای فیلم مجیدی اجرا کنند و یک زمان هم برای فیلم فرهادی. بنابراین این فقط ارائه مردم نیست که موجب می‌شود یک فیلم پرفروش شود.»

اهمیت شبکه‌های اجتماعی

یکی دیگر از فاکتورهایی که از نگاه ده‌نمکی در پرفروش شدن فیلم‌ها اهمیت دارد شبکه‌های اجتماعی است. او در این زمینه گفت: «غیر از تغییر ذائقه مخاطب و مهندسی اکران و سومین نکته شبکه‌های اجتماعی است که در هدایت افکار عمومی برای دیدن و ندیدن فیلم‌ها موثر است.»

او ادامه داد: «زمانی جریانی شکل می‌گیرد برای دیدن فیلمی و فضای روشنفکر بازی و اپوزوسیون بازی به وجود می‌آید. همین وضعیت هم گاه برای ندیدن فیلم‌ها ایجاد می‌شود. الان 20 میلیون مخاطب در تلگرام وجود دارد و تبلیغ و ضد تبلیغ در آن چندین برابر رسانه ملی تاثیر دارد.»

موارد استثنا

به اعتقاد ده‌نمکی برخی از فیلم‌های پرفروش خارج از این سه قاعده‌ای که برشمرد به موفقیت دست پیدا کردند. او در این زمینه گفت: «به هر حال با همه این معادلات مخاطب حرف آخر را می‌زند. یک وقت ممکن است هیچ فاکتوری از این سه مورد وجود نداشته باشد، اما مردم بخواهند یک فیلم را ببیند. همانند وضعیتی که برای فیلم «نهنگ عنبر» به وجود آمد و مردم از فیلم استقبال کردند. این فیلم با زبان طنز و گاه نزدیک شدن به خط قرمزها توانست مخاطب را جذب کند، اما از آن سه موردی که گفتم بهره نبرده بود.»

او ادامه داد: «در مورد «رسوایی2» برخی فیلم را ندیده گفتند بدترین فیلم تاریخ سینمای ایران است. این در شرایطی بود که جلوه‌ها ویژه فیلم اصلا مشابهی در سینمای ایران نداشت. و کسانی که در آن فیلم کار کرده بودند الان حسابی سرشان شلوع شده است.»

ده‌نمکی گفت: «زمانی که دست عوامل سینما و بازیگران در سینماداری باز شود، حسادت‌های صنفی نیز در نوع تقسیم‌بندی اکران فیلم‌ها وارد می‌شود. واقعیت این است که «رسوایی2» نه تنها تبلیغ ماهواره‌ای نداشت، بلکه این بار صداوسیما هم روی خوشی به تبلیغ فیلم نشان نداد با این حال در اکران سه میلیارد تومان فروخت.»

منبع : خبر آنلاین