به گزارش مشرق، یکی از مشکلات قدیمی صنعت نفت در ایران ندیدن توانمندی شرکت‌های داخلی و خصوصی به خصوص در ساخت تجهیزات گران قیمت و پر هزینه و پرکاربرد نفتی است.

تجهیزاتی که در صورت ساخت با کیفیت مناسب نه تنها در ایران، بلکه در کل منطقه خلیج‌فارس و قفقاز و حاشیه دریای خزر هم می‌توان برای آنها بازارهایی پیدا کرد.

این ایراد در ورود ایران به قراردادهای نفتی خارجی از جمله قراردادهای IPC نیز ادامه پیدا کرده است و عملا نقش ساخت داخل در این قراردادها به دقت و بر اساس سازوکارهای حقوقی و فنی و قراردادی دیده نشده است.

یکی از تجهیزات پر کاربرد در صنعت نفت ایران تجهیزات مربوط به حفاری‌های نفتی در خشکی و دریا به خصوص دکل‌های حفاری نفتی است. برای درک شرایط واقعی و توانایی فعالان ساخت این تجهیزات در بخش خصوصی با یکی از فعالان این بخش به گفت‌وگو نشستیم.

عبدالحمید نادریان مدیرعامل یکی از شرکت‌های فعال در ساخت دکل‌های حفاری در کشور است و می‌گوید درصد زیادی از این دکل‌های حفاری قابل ساخت در داخل کشور بوده و هزینه تمام شده ساخت آن حتی نسبت به نمونه‌های ارزان‌قیمت چینی هم کمتر و به صرفه‌تر است.

اجازه دهید مستقیما وارد اصل بحث بشویم. به عنوان سؤال اول بفرمایید چند درصد از دکل حفاری رو خودتان می‌توانید بسازید؟

نادریان: 71.4 درصد وزنی و 51 درصد از نظر قیمتی دکل خشکی 20000HP را می‌توانیم در داخل کشور و در شرکت خودمان بسازیم. در حال حاضر هم 2 دستگاه دکل خشکی با پیشرفت فیزیکی45 درصد در دست ساخت داریم. با کمک کل صنعت داخل توانسته‌ایم این مسیر را برویم.

دانشگاه‌های صنعتی شریف، تهران، امیر کبیر، صنعتی اصفهان و شیراز هم با تمام وجود کمک کردند. برای ساخت این دکل‌ها حتی از پائین دست دانشگاه، فنی حرفه‌ای های کشور وکارخانجات فولادی ،ماشین الات تراش CNC و کل صنعت فلزی حتی صنایع دفاع کشور استفاده شده است. در این پروژه از پتانسیل نفت بخصوص مدیریت شرکت ملی حفاری و معاونت‌ها و کارشناسان ملی حفاری که سرمایه نظام هستند نیز استفاده شد، البته مدیریت و کنترل و مسئولیت پروژه بر عهده مجموعه ماست.

 صنایع دفاع  در دکل 10 سال دنبال خارجی‌ها حرکت می کرد تا نقشه راه بگیرد ولی تا دست بکار نشویم نقشه‌ای در کار نیست. حالا شرکت ملی حفاری ایران 45 درصد به دو دکل خشکی پیشرفت فیزیکی و به دکل دریایی 15 درصد پیشرفت فیزیکی داده است. صنعت کمک کرد، دانشگاه کمک کرد، فنی حرفه‌ای کمک کرد، نفت بخصوص  مدیران و مهندسان ملی حفاری کمک کردند.

 در این شطرنج بازی صنعتی دنیا، چینی‌ها  پروردگار کپی صنعتی  هستند. در دنیا همه دکل سازها اینتگریت کننده هستند. نقشه راه در هوافضا، نفت، نیروگاه و دارو را به هیچ کس در دنیا  نمی‌دهند. باید مدیریت و مهندسین ما خود باور باشند. نقطه صفر حرکت خود باوری است. بدون خود باوری ما راه به جایی نمی بریم.

شما برای ساخت دکل جوینت یا شریک خارجی هم دارید؟

استاندارد دکل API است. این استاندارد مربوط به American Petrulim Institute یا انستیتو نفت امریکا است. شرکت خارجی استاندارد امریکا را بر دکل می‌زند. بدون خارجی نمی‌شود کار کرد، البته ما باید میان خارجی‌ها رقابت برقرار کنیم، مثلا بین چینی‌ها و اروپائی‌ها در خرید تجهیزات رقابت ایجاد کنیم. نروژی‌ها در قسمت کنترل دکل جلوتر از دنیا هستند.

یکی از مهم‌ترین مباحثی که درباره ساخت تجهیزات نفتی مطرح است بحث قیمت است. گفته می‌شود که ساخت دکل در ایران صرفه اقتصادی ندارد. بفرمایید قیمت تمام شده دکل برای شما مثلا در مقایسه با چینی‌ها چطور است؟

درصد ساخت داخل ما 51 درصد است. یعنی قیمت سهم ساخت داخل 51 درصد از کل و قیمت سهم خرید خارج 49 درصد از کل است. موتور و مابقی تجهیزات خارجی هستند. قیمت  ساخت  دکل در داخل در کل 50 درصد از قیمت خارجی کمتر  است. در خصوص دکل دریایی هم قیمت کل 50 درصد از قیمت خارجی کمتر است. چون لیسانس و ساخت و تکنولوژی بومی است و ما بخش خصوصی هستیم. بخش خصوصی کارش همانند خون در رگ‌های بدن است. دولتی خرید نمی‌کنیم. ما با قیمت مناسب‌تر خرید می‌کنیم. هزینه ما هم از دولتی‌ها کمتر است. کل فروشندگان  تجهیزات را با هم مقایسه می‌کنیم و رقیب همدیگر قرار می‌دهیم .چون 99 درصد خرید تجهیزات قیمت، کیفیت و زمان تحویل است.

یعنی به نظر شما مزیت نسبی برای ساخت دکل در ایران وجود دارد؟

 ساخت دکل یک ابر صنعت است. ما 150 دکل خشکی و 50 دکل دریایی در 5 سال آینده نیاز داریم. کل صنعت ایران درگیر  طراحی و ساخت وتولید می‌شود. یعنی مثلا تمام ماشین الات CNC های کشو زیر بار می ‌وند. تمام شرکت های‌فولادی زیر بار می‌روند. بخش‌های برق الکترونیک، هیدرولیک، نرم افزار، تمام کارخانجات فلزی و شیمیایی بکار گرفته می‌شود. بخش طراحی و ساخت و تجهیزات به کار گرفته می‌شود. تجهیزات بالا دست نفت کل مهندسی و صنایع و کارخانجات و کارگاه‌ها را زیر بار می‌برد. چینی‌ها خیلی ساده سالی 20 میلیون اشتغال مولد ایجاد می‌کنند. چون به صنایع مادر و پدر و اساسی وارد شده‌اند.

برای دقیق‌تر شدن تصویر بفرمایید شما برای ساخت دکل حفاری چه صنایعی را درگیر می‌کنید؟

 ما کار را به صورت پروژه‌ای انجام می‌دهیم. تقریبا 150 کارخانه تحت پوشش داریم و با آنها کار می‌کنیم. یعنی 150 کارخانه بزرگ زیر بار تولید می‌رود. فولاد اکسین، فولاد مبارکه، فولادهای الیاژی یک نمونه از آنها هستند که تماما زیر بار تولید مواد اولیه ما می‌روند.

ببینید در صنعت زیربنایی  ایران سرمایه‌گذاری بزرگی شده است. نیروی مهندسی ما در مسیر تولید و ساخت قرار می‌گیرد. مزیت مدیریت ما این است که صنعت کشور، صنایع دفاع و بخش خصوصی و دانشگاه را خوب می‌شناسیم و همه را بکار می گیریم. ما پتانسیل درون صنعت و پتانسیل مهندسی ایران و پتانسیل نفت و پتانسیل دانشگاه را به کار گرفتیم و مدیون اینها هستیم.

 حتما اطلاع دارید که در سال های اخیر گروه‌های متعددی برای ساخت دکل اعلام آمادگی کرده‌اند اما بعضی از شرکت‌ها  واقعا توانمندی نداشتند و تنها پولی گرفتند و رفتند. شما توانایی خودتان در ساخت دکل را چطور اثبات کردید یا می‌کنید؟

ما در وندور لیست شرکت ملی حفاری هستیم. ایران کد و توکن هم گرفته‌ایم. در سیستم نفت ثبت نام کرده‌ایم، اما امیدی به سیستم دولتی نداریم. چون نه در ایران در تمام دنیا سیستم دولتی کاری نمی تواند انجام بدهد چراکه لخت و سنگین حرکت می‌کند.

ماجرای دکل گمشده را که خاطرتان هست. قیمت تمام شده را 2 یا 3 برابر می‌کنند و وقت و کیفیت را با استاندارد دنیا رعایت نمی‌کنند. ما اعلام می‌کنیم پول نمی‌خواهیم فقط همانگونه که به توتال و CNPC و شرکت‌های شبه دولتی بدون مناقصه و با ترک تشریفات مناقصه، کار دادید به داخلی هم با همین چشم نگاه کنید.

10 سال INPEX ژاپن و CNPC چین نفت و دولت ایران را سر کار گذاشت. شما پس از 10 سال با حتیاط اینها را خلع ید کردید. با احتیاط که جریمه دادگاه خارجی نشوید این کار را کردید. داخلی  دادگاه ندارد، سیستم نظارتی مجلس هم تماشاچی است. خاصیتی ندارد. ما ظرف 6 الی 12 ماه 10 دکل نفت ساخت داخل زیر بار می‌بریم. شما فقط ضمانت حفاری چاه را به بانک داخل و خارج بدهید و با صنعت داخل قرار داد ببندید.

اینهایی که پول گرفته‌اند و رفته‌اند شرکت‌های تحت پوشش نفت و خودی بودند. ما قدم به قدم برداشتیم، سایت‌های دنیا را بازدید داشتیم و حداقل با 50 دکل ساز دنیا در ارتباط کاری هستیم. طرف مقابل خارجی را خوب می شناسیم. نفت را می شناسیم. صنعت الان با ما همراه است. تصمیم ما تصمیم صنعت است و تصمیم صنعت تصمیم ما ست.

مشکل فاینانس است . مشکل فشل بودن بانک‌های داخل است. فاینانسور خارجی هم هست. سرمایه گذار خارجی هم هست. ولی مشکل اصلی بانک داخلی است.

مجموعه ما پس از 2 سال تلاش  در طراحی و ساخت دکل، توانسته ایم  SCR و سازه SUBESTRUCTURE و MAST دکل‌های 2000HP  و3000HP خشکی و 3000HP SM2 دریایی را طراحی کنیم و با استاندارد API بسازیم.

 فکر می کنید توان رقابت با شرکت‌های خارجی و شرکت‌هایی که در قالب IPC به ایران می‌آیند را داشته باشید؟

 باید فاتحه خلاقیت و ابتکار  ونوآوری و شکوفایی اقتصادی ونخبه پروری برای شرکت ایرانی را در IPC بخوانید. ما از رقابت با خارجی‌ها استقبال می‌کنیم. زمان، قیمت و کیفیت در رقابت حرف اول را می‌زند. ما از تکنولوژی خارجی استقبال می‌کنیم ولی آنها نیامده‌اند و در آینده هم تکنولوژی به ایران نمی‌آورند.

اگر ضمانت حفاری چاه به ما بدهند 10 دکل 6 ماهه زیر بار می‌بریم. ما پول ازشما نمی‌خواهیم. فقط همان نگاهی که به خارجی دارید به داخلی هم داشته باشید. پس از مطرح شدن IPC دستوری به شرکت ملی حفاری، مناطق نفت خیز جنوب، نفت مناطق مرکزی، نفت فلات قاره، مدیریت اکتشاف و نفت و گاز پارس اجاره دکل را از داخلی‌ها ممنوع کردید. 150 کارخانه بزرگ ساپورت کننده ما هستند. منتظر گرفتن کار از ما هستند. این یک زنجیر تولید است. شما وقتی کار داخل را به خارجی می دهید یعنی اشتغال ان کشور را رونق می دهید.