به گزارش مشرق، جلال الدین پویان- حادثه غم بار حلّه که طی آن جنایتکاران داعش جمع کثیری از عزاداران اربعین حسینی را به خاک و خون کشیدند، حلاوت شکوه حماسه اربعین را در کام ملت ایران تلخ کرد و بار دیگر عمق کینه و عداوت تکفیری‌ها نسبت به شعائر دینی را آشکار ساخت.
اوج قدرتنمایی و رزمایش وحدت شیعه و سنی که با حضور میلیونی خود در کربلا لرزه بر اندام مستکبران عالم انداخت، فراتر از ظرفیت تحمل گروه منحرف داعش بود و لذا تلاش مذبوحانه‌ای را برای تحت‌الشعاع قرار دادن و به حاشیه راندن آن انجام دادند.
هرچند
درخشندگی و گدازندگی حماسه حسینی و شکوه اربعین بسیار بیش از آن است که با
چنین اقدامات کور و بزدلانه‌ای به خاموشی بگراید، لکن این حادثه بار دیگر
نشان داد تفکر تکفیری که آثار بسیار مخرب و دهشتناک آن آشکارا در پدیدة شوم
تروریسم و جنایات وحشیانة افرادی متعصب و بیبهره از عطوفت انسانی متجلی
میگردد، امروز همچون غدهای چرکین آفت جان بشریت شده و درد و دغدغة مشترکی
را در میان ملت های جهان به وجود آورده است.
شاید تا چندی پیش چنین تصور می شد که تفکر تکفیری و سلفی از لحاظ گسترة
جغرافیایی تنها در محدودة غرب آسیا (خاورمیانه) می گنجد؛ در نتیجه تروریسم
تکفیری یک معضل درون دینی و منطقه ای است و تنها مسلمانانْ هدف حملات
تروریستی تکفیری ها هستند و پیروان سایر ادیان و مسلک ها می توانند از
گزند آنان در امان باشند. لکن حوادث سال های اخیر در نقاط مختلف جهان بر
این پندار نادرست خط بطلان کشید.
اولاً کشتار جمع کثیری از مسلمانان اهل سنت و حتی مسیحیان در عراق و
سوریه و تخریب کلیساها و عبادتگاه های غیرمسلمانان نشان داد هدف تکفیری
ها صرفاً شیعیان عراق یا علویان سوریه نیستند، بلکه آن ها سلاح های خود
را به سوی پیروان هر دین و مسلکی که مخالف تعصب، ارتجاع و جمود فکری شان
باشند، نشانه می روند.
ثانیاً ترورها و انفجارهای خونین فرانسه در سال 2015، اقدامات گروه تکفیری
بوکوحرام در نیجریه و حادثة تروریستی چندی پیش در پایتخت اندونزی به وضوح
ثابت کرد خشونت تکفیری ها گستره ای بسیار فراتر از خاورمیانه یا حتی جهان
اسلام را تحت الشعاع قرار داده و مردم سراسر جهان از شرق آسیا گرفته تا
آفریقا و قلب اروپا در معرض خطرات آن هستند.
ثالثاً مشاهدة عمق و شدت تعارض دیدگاه ها و عملکرد تروریست های تکفیری با آموزه های اصیل اسلام از یک سو و برملا شدن نقش آفرینی برخی قدرت های غربی به ویژه آمریکا و رژیم صهیونیستی در ایجاد، سازماندهی، تسلیح و پشتیبانی از این تروریست ها از سوی دیگر موجب شده است تا بسیاری از تحلیلگران و حتی سیاستمداران در خصوص عدم ارتباط تکفیر با اسلام اصیل و این که گروه جنایتکاری همچون داعش علیرغم ادعای ظاهری خود هرگز نمی تواند نمایندة تفکر اسلامی باشد، زبان به اعتراف بگشایند.
بنابر این امروز تفکر تکفیری و تروریسمِ خونبارِ ناشی از آن نه فقط چالش پیش روی اسلام بلکه دغدغه و تهدید مشترک تمامی ادیان آسمانی و همة ابناء بشر از هر ملیت و نژادی محسوب می شود و لذا مقابلة مؤثر با آن نیز نیازمند درک و آگاهی مشترک، چاره جویی مشترک و اقدام مشترک است و در این میان هم اندیشی علما و نخبگان روشن ضمیر از کشورهای مختلف می تواند بسیار سازنده و مثمرثمر باشد.
عدم ارتباط تفکر تکفیری با آموزه های اسلام اصیل
فارغ از مباحث اعتقادی سلفیت تکفیری – که منابع زیادی به آن پرداخته اند-، به شکل خیلی مختصر می توان سه رکن اساسی را برای عقاید و باورهای مکتب سلفی تکفیری در نظر گرفت که عبارتند از:
رکن نظری تکفیر: کسانی که به آنچه ما اعتقاد داریم ایمان نداشته باشند و طبق روش ما عمل نکنند کافر هستند.
رکن عملی تکفیر: جان، مال و ناموس کافران حلال است، یعنی می‌توان آنها را کشت و مال و ناموسشان را تصاحب کرد.
رکن جهاد: برای گسترش عقیدة خود، بر ما واجب است که به مبارزه با مخالفان بپردازیم.[1]
همین گزاره های مختصر از تفکر تکفیری، بی ریشه بودن آن در اعتقادات اسلام ناب را روشن می سازد. عدم ارتباط رویکرد و عملکرد گروه های تکفیری با آموزه های دین اسلام آنقدر بدیهی و مُبرهن است که تنها سیری اجمالی در منابع اصیل تفکر اسلامی یعنی قرآن و سیرة پیامبر اکرم (ص) برای اثبات آن کافی است. دقیقاً به همین دلیل است که رهبر انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای در نامة نخست خود خطاب به جوانان اروپا و آمریکا از آنان می خواهد:
«در واکنش به سیل پیشداوری‌ها و تبلیغات منفی، سعی کنید شناختی مستقیم و بی‌واسطه از این دین به دست آورید... اجازه ندهید ریاکارانه، تروریست‌های تحت استخدام خود را بهعنوان نمایندگان اسلام به شما معرفی کنند. اسلام را از طریق منابع اصیل و مآخذ دست اول آن بشناسید. با اسلام از طریق قرآن و زندگی پیامبر بزرگ آن (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌و‌سلّم) آشنا شوید.»[2]
ثمرة
مراجعة مستقیم به آیات قرآن این است که از رهگذر بررسی و مقایسة مفاهیم
متعالی آن با تفکرات افراطی و اقدامات وحشیانه و غیر انسانی گروه های
تکفیری ـ که به دروغ خود را منتسب به اسلام می دانند و داعیه دار تشکیل
خلافت اسلامی و بازگشت به شیوة زیست اجتماعی صدر اسلام هستند ـ باطل و
انحرافی بودن این تفکرات و هم سنخ نبودن آن با اسلام به سهولت آشکار می
گردد. فردی که به نصّ قرآن مراجعه می کند، باید از خود بپرسد چگونه ممکن
است پیامبری که خداوند فلسفة رسالت او را آوردن پیام رحمت برای تمامی
جهانیان ـ و نه فقط مسلمانان ـ دانسته است (وَ مَآ أَرْسَلْناَکَ إِلَّا
رَحْمَةً لِّلْعالَمِینَ[3])، الهام بخش اوج قساوت و بیرحمی تروریست
هایی خشن برای به خاک و خون کشیدن انسان های بیگناه اعم از مسلمان و
غیرمسلمان و حتی زنان و کودکان باشد؟!!
در تفسیر آیة مذکور گفته می شود تعبیر «عالمین» (جهانیان) آن چنان مفهوم
وسیعی دارد که کلیة انسان ها را در تمام اعصار دربر می گیرد و بر این
معنا دلالت دارد که وجود پیامبر اسلام برای همة انسان های آینده تا پایان
جهان رحمت است.[4]
مخاطب قرآن یقیناً با این سؤال روبرو می شود که چطور می توان پذیرفت دینی
که در آن خداوند، مهربانیِ پیامبرش با مردم را رحمتی از جانب خود می
داند و او را از خشونت و سنگدلی ـ که موجب گریزان شدن مردم می گردد ـ
برحذر می دارد و به بخشش خطاها و طلب آمرزش برای آنها فرامی خواند
(فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ کُنْتَ فَظّاً
غَلِیظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّواْ مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ
وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ[5])، الگویی برای یک شیوة حکومت داری خشن و سرشار از
قتل و غارت و شکنجه و تجاوز و تخریب باشد؟!!
این آیه به روشنی گویای آن است که نظام حکومتى اسلام، بر مبناى محبت و
ارتباط تنگاتنگ با مردم استوار گردیده و در منطق متعالی قرآن، رهبرى و
مدیریت صحیح جامعه، با عفو و عطوفت همراه است.[6] زیرا طبیعتًا اگر شخصی که
در مقام رهبری قرار گرفته است، خشن و تندخو و غیرقابل انعطاف و فاقد روح
گذشت باشد، به زودی در برنامه های خود شکست خواهد خورد و مردم از گرد او
پراکنده می شوند.[7]
همچنین برخلاف تبلیغات دروغینی که توسط رسانه های غربی با استناد به جنگ
افروزی گروه های تروریستیِ اسلام نما نظیر داعش صورت می گیرد تا دین
اسلام را منادی جنگ و ترور و کشتار و تخریب نشان دهد، مطالعة آیات قرآن و
بررسی سیرة پیامبر اکرم (ص) نشان می دهد که در تفکر اسلامی، جنگ صرفاً در
راه آرمانهای الهی (فی سبیل الله) و برای مقابله با ظالمان و متجاوزان به
قلمرو مسلمانان (به صورت دفاعی) مجاز شمرده شده است (وَ قَاتِلُواْ فِى
سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ[8]، أُذِنَ لِلَّذِینَ
یُقاَتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُواْ[9]).
بنابر این مسلمانان هیچگاه نباید آغازگر جنگ باشند و تاریخ جنگهای پیامبر
در صدر اسلام نیز گویای همین مطلب است. جالب این جاست که خداوند در قرآن
بلافاصله پس از صدور جواز جنگ دفاعی با مهاجمان و متجاوزان، صراحتاً پیامبر
و یارانش را از زیاده روی و افراط در جنگ و تعدی از دایرة عدل و انصاف و
جوانمردی برحذر می دارد (وَلاَ تَعْتَدُواْ إِنَّ اللَّهَ لاَ یُحِبُّ
الْمُعْتَدِینَ[10]).
ذات صلح طلب اسلام موجب شده است که قرآن کریم در آیات متعدد مسلمانان را
حتی در هنگام جنگ های دفاعی و دفع تجاوز دشمن، به پذیرش سریع پیشنهاد آتش
بس و صلح ـ در صورت طرح آن از جانب طرف مقابل ـ فرمان دهد تا بدین ترتیب
جنگ و خونریزی در اسرع وقت و با کمترین تلفات انسانی خاتمه یابد (فَإِنِ
انْتَهُواْ فَلاَ عُدْوانَ إلّاَ عَلَى الْظَّالِمِینَ[11]، فَإِن
اعْتَزَلُوکُمْ فَلَمْ یُقَاتِلُوکُمْ وَ أَلْقَوْاْ إِلَیْکُمُ السَّلَمَ
فَمَا جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ عَلَیْهِمْ سَبِیلاً[12]).
بنابر این، اسلام اصیل در تعارض آشکار با تفکرات انحرافیِ سلفی تکفیری و
رفتار غیرانسانی تروریست ها، هرگز کفرِ عقیدتی یک انسان و باور وی به
مکتبی غیر از اسلام را مجوزی برای قتل او و غارت بی رحمانة مال و ناموسش
نمی داند.
اسلام با تقسیم غیرمسلمانان به کفار «حربی» و «غیرحربی»، تنها کفار حربی ـ
یعنی کسانی که با مسلمانان سرِ جنگ و ظلم دارند و به قلمرو اسلام تعدی می
کنند ـ را دشمن می پندارد و جنگ مشروط و منصفانه با آن ها را مجاز می
شمارد؛ اما در مورد کفار غیرحربی که اهل جنگ و تعدی نیستند و با مسلمانان
همزیستی مسالمت آمیز دارند، به نیکی و عدالت ورزی توصیه دارد (لَا
یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِى الدِّینِ
وَلَمْ یُخْرِجُوکُم مِّن دِیَارِکُمْ أَن تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُواْ
إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ. إِنَّمَا یَنْهَاکُمُ
اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ قَاتَلُوکُمْ فِى الدِّینِ وَ أَخْرَجُوکُم مِّن
دِیَارِکُمْ وَ ظَاهَرُواْ عَلَى إِخْرَاجِکُمْ أَن تَوَلَّوْهُمْ[13]).
این رویکرد مقایسه ای و مشاهدة لطف و رحمت و مدارایی که در سراسر قرآن و تمامی آنات زندگانی پیامبر اسلام موج می زند، با زدودن زنگار تبلیغات مغرضانة رسانه های غربی، پرده از این حقیقت آشکار برمی دارد که به خاک و خون کشیدن وحشیانة انسان های بی گناه خواه در عراق و سوریه باشد، خواه در اندونزی یا در قلب اروپا، برخاسته از یک تفکر انحرافیِ مرتجع و متحجر است که هیچ ربط و سنخیتی با دین آسمانی اسلام و پیامبر رئوفش ندارد.
تفکر تکفیری محصول پیوند استکبار و ارتجاع
کاملاً برخلاف ادعای دروغین رسانه های غربی که پیدایش گروه های تروریستی تکفیری را منبعث از تفکر اسلامی می دانند و لذا اسلام را آیینی خشونت طلب و تروریست پرور معرفی می کنند، امروز می توان به استناد مدارک معتبر و شواهد فراوان و نیز بر اساس اعترافات صریح برخی از دولتمردان و تحلیلگران غربی، انگشت اتهامِ ظهور جریان تکفیری را به سوی ابرقدرت ها به ویژه آمریکا و انگلستان و هم پیمانان مرتجع آن ها در خاورمیانه نشانه گرفت و تروریسم تکفیری کنونی را مولود نامبارک پیوند استکبار غربی و ارتجاع عربی حول محور منافع سیاسی و اقتصادی مشترک دانست.
ارتباط تنگاتنگ سیاستمداران آمریکایی و شاهزادگان مُتموّل سعودی با محوریت معاملات نفتی سابقه ای دیرینه دارد تا جایی که برخی از مقامات مشهور سیاسی آمریکا جزو سهامداران بزرگ شرکت های طرف قرارداد با عربستان همچون کارلایل (The Carlyle Group)، تگزاکو (Texaco) و هالیبرتون (Halliburton) هستند.
همین ارتباطات دیرینه زمینه ساز تشکیل گروه های تروریستی تندرو برای تحقق برخی اهداف سیاسی مشترک مانند بیرون راندن ارتش سرخ شوروی از افغانستان و یا ایجاد جنگ های نیابتی در خاورمیانه شد.
رهبر انقلاب اسلامی در این زمینه اظهار می دارد: «مستندات مسلّم تاریخی به روشنی نشان میدهد که چگونه تلاقی استعمار با یک تفکر افراطی و مطرود، آن‌هم در دل یک قبیلة بدوی، بذر تندروی را در این منطقه کاشت. و گرنه چگونه ممکن است از یکی از اخلاقی‌ترین و انسانی‌ترین مکاتب دینی جهان که در متن بنیادینِ خود، گرفتن جان یک انسان را به مثابه کشتن همة بشریت می داند، زباله‌ای مثل داعش بیرون بیاید؟»[14]
برای اثبات دخالت مستقیم آمریکا در شکل گیری و تقویت و تجهیز گروه های تروریستی تکفیری مانند داعش مستندات فراوانی وجود دارد که ذیلاً تنها به ذکر چند نمونه از آنها اکتفا می شود:
در 23 آوریل 2009 هیلاری کلینتون (Hillary Clinton) وزیر خارجة وقت آمریکا در سخنرانی خود گفت: بگذارید یادآوری کنم کسانی که ما امروز با آنها می جنگیم را خودمان بیست سال پیش پایه گذاری کردیم زیرا درگیر کشمکشی با شوروی بودیم.[15]
در 4 نوامبر 2014 پایگاه اینترنتی روزنامة واشنگتن پست فاش کرد که هستة اولیة داعش در یکی از زندان های آمریکا در عراق با نام «کمپ بُکا» (Camp Bucca) و در نتیجة اتحادی بین القاعده و حزب بعث به وجود آمده است. بر اساس این خبر، وقتی ابوبکر البغدادی (رهبر داعش) از این زندان آزاد شد، از یک عضو عادی حزب بعث به یک تروریست فوق حرفه ای تبدیل شده بود که ارتباط عمیق و نادری هم با القاعده و هم با حزب بعث عراق داشت.[16]
در 21 اکتبر 2014 پایگاه اینترنتی روزنامة واشنگتن پست از ارسال تصادفیِ تسلیحات برای داعش توسط هواپیماهای آمریکایی خبر داد.[17]
در 17 فوریه 2015 ویسلی کلارک (Wesley Clark) ژنرال بازنشستة آمریکایی در گفتگو با شبکة سی.ان.ان اعتراف کرد که داعش در نتیجة سرمایه گذاری دوستان و متحدان آمریکا برای مقابله با حزب الله از طریق بنیادگرایان مذهبی شکل گرفت.[18]
در 7 می 2015 پایگاه اینترنتی سی.ان.ان خبر آغاز آموزش شورشیان سوریه با عنوان «شورشیان میانه رو» (moderate rebels) توسط آمریکا را منتشر ساخت.[19]
مبتنی بر شواهد فوق و ده ها نمونة دیگر به سهولت می توان دریافت که تروریست های تکفیریِ مسلمان نما در حقیقت مجریان سیاست های ایالات متحده و همپیمانان منطقه ای آن برای تحقق اهداف راهبردی مشترک مانند «طرح خاورمیانة جدید» هستند.
جالب این جاست که آمریکایی ها در آشکار و نهان اقدام به تجهیز، آموزش و تأمین مالی گروههای تروریستی مانند داعش میکنند و سپس علیه دستپروردگان خود ائتلاف جهانی تشکیل میدهند.
پی نوشت:
[1]. علی‌اصغر خندان، «بررسی تطبیقی تفکر و عملکرد گروههای تکفیری در آیات و روایات»، در روزنه ای به آگاهی، نگاهی به نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی به جوانان اروپا و آمریکای شمالی (مجموعه مقالات)، مؤسسه انقلاب اسلامی دفتر نشر آثار حضرت آیتالله خامنه ای، معاونت پژوهشی، 1394.
[2]. متن نامة رهبر معظم انقلاب اسلامی به عموم جوانان در اروپا و آمریکای شمالی، 1/11/1393
[3]. قرآن کریم، سوره انبیا، آیه 107.
[4]. ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، جلد سیزدهم، تهران: دار الکتب الإسلامیه، چاپ نهم 1371، ص 526.
[5]. قرآن کریم، سوره آلعمران، آیه 159.
[6]. محسن قرائتی، تفسیر نور، جلد اول، تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، چاپ پنجم 1389، ص 636.
[7]. ناصر مکارم شیرازی و دیگران، پیشین، جلد سوم، ص 142.
[8]. قرآن کریم، سوره بقره، آیه 190.
[9]. قرآن کریم، سوره حج، آیه 39.
[10]. قرآن کریم، سوره بقره، آیه 190.
[11]. قرآن کریم، سوره بقره، آیه 193.
[12]. قرآن کریم، سوره نساء، آیه 90.
[13]. قرآن کریم، سوره ممتحنه، آیات 8 و 9.
[14]. همان.
[15]. Hillary Clinton speaks out about US links with Taliban, Apr 28, 2009, https://www.youtube.com/watch?v=X2CE0fyz4ys
[16]. Terrence McCoy, "How the Islamic State evolved in an American prison”, The Washington Post, November 4, 2014, https://www.washingtonpost.com/news/morning-mix/wp/2014/11/04/how-an-american-prison-helped-ignite-the-islamic-state/
[17]. Dan Lamothe, "U.S. accidentally delivered weapons to the Islamic State by airdrop, militants say”, The Washington Post, October 21, 2014, https://www.washingtonpost.com/news/checkpoint/wp/2014/10/21/u-s-accidentally-delivered-weapons-to-the-islamic-state-by-airdrop-militants-allege/
[18]. Wesley Clark: "Our friends and allies funded ISIS to destroy Hezbollah”, Feb 17, 2015, https://www.youtube.com/watch?v=QHLqaSZPe98
[19]. Jim Sciutto, Barbara Starr and Jennifer Rizzo, "U.S. training of Syrian rebels set to begin”, CNN politics, May 7, 2015, http://edition.cnn.com/2015/05/06/politics/khaled-khoja-free-syrian-army-u-s-support/
