ماجرای تحویل نخستین ایرباس دولت یازدهم بعد از برجام و روایت عکسهای یادگاری رجال دولتی با این هواپیما، بدل شدن آن به تیتر یک رسانههای دولتی، یادداشتها و تحلیلهای مختلف در باب منافع و مضرات این معامله و واکنشهای مختلف مردم به این قضایا در صفحات فضای مجازی و شبکههای اجتماعی در قالب طنز و تلخند و یادداشت طی چند روز اخیر به وفور دیده شده است. قضاوتهای مختلفی هم در میان است. از نگاههای خوشبینانه برای سوار شدن بر یک هواپیمای نو که قرار است پاسخگوی همه دستاوردهای برجام باشد تا روایت ایرباس بازی و نمایشی خواندن اتفاقاتی که خیز دولت برای استفاده تبلیغاتی و انتخاباتی برای این ماجراست.
آنچه در این میان کمتر از آن صحبت شد و در میان تیترهای مختلف خبری نادیده گرفته شد، برنامه دولت برای افتتاح سفرهای ایرباس بود که با دعوت از خانواده شهدا رقم زده شده بود. در خبرها آمد: سه شنبه 28 دیماه، ایرباس 321 تعدادی از خانوادههای معظم شهدا را از فرودگاه مهرآباد به مقصد مشهد مقدس منتقل کرد. این پرواز، صبح؛ مهرآباد را به مقصد مشهد ترک کرده و ساعت 10:20 در فرودگاه هاشمینژاد به زمین نشست. طبق اعلام بنیاد شهید مسافرین این هواپیما، خانوادههای شهدای دفاع مقدس، شهدای هستهای، شهدای مدافع حرم، شهدای مراسم حج و جمعی از ایثارگران بودند که در قالب سفر یک روزه به زیارت حضرت امام رضا(ع) مشرف شدند.
شاید در نگاه اول به نظر برسد چنین برنامه ریزی برای اولین سفر ایرباس خریداری شده، توجه به خانواده شهداست که به عنوان اولین مسافران این هواپیمای نو، راهی نخستین سفر آن شدهاند. البته واکنش مردم چندان هم این نگاه خوشبینانه را تأیید نمیکند چون برجسته بودن نگاه تبلیغاتی با توجه به نزدیک بودن ایام انتخابات ریاست جمهوری و بهرهبرداریهای انتخاباتی دولت از طرحهای نوظهور دولت یازدهم، استفاده از عنوان شهدا و نام خانواده ایثارگران را بیش از پیش در معرض قضاوت قرار میدهد.
طی دو روز اخیر واکنشهایی از جانب برخی از خانواده شهدا و ایثارگران نسبت به همسفری ایثاگران با ایرباس تازه خریداری شده در فضاهای مجازی ایجاد شد. برخی از ایثارگران نسبت به این موضوع که دولت، خانواده شهدا را وسیلهای جهت بهره برداری تبلیغاتی در این ماجرا قرارداده است، انتقاد کردند. مثل نگاه معترضانه یکی از اعضای خانواده محترم شهدا با این متن که در صفحات مجازی منتشر شد: «در مورد دعوتی که از خانواده محترم شهدا، بالاخص خانواده محترم شهدای مدافع حرم صورت گرفته است برای حضور در پرواز افتتاحیه هواپیمای خریداری شده که مورد بحث رسانهها قرار گرفته است، باید عرض کنم من به عنوان یک عضو کوچک از خانواده بزرگ شهدا، عرض میکنم که ما خون شهدا و برادران، پدران و فرزندانمان را با کل دنیا عوض نمیکنیم، شأن ما و خانوادهها و شهدای ما بسیار بالاتر از این است که مورد سوءاستفاده تبلیغات این عزیزان قرار بگیرد و امیدوارم که مسئولین مربوطه مراقب این حرمت و حفظ شأن باشند تا این حرمتها انشاءالله حفظ شود.»
ماجرای استفاده ابزاری از عنوان شهدا و ایثارگران در جریانهای انتخاباتی و تبلیغات برای کاندیداهای مختلف به خصوص در میان جریانهای موسوم به اصلاح طلب، داستان جدیدی نیست. لیست بلند بالای جنبش سبز در سال 88 از خانواده شهدا برای حمایت از میرحسین موسوی، کاندیدای اصلاح طلبان از جمله همین سوءاستفاده از عنوان شهدا برای تبلیغات انتخاباتی است. همچنین استفاده از حضور فیزیکی برخی از این خانواده شهدا در میتینگهای انتخاباتی و سوءاستفاده از مناسبتهای مقدس همچون سالروز فتح خرمشهر به دلیل نزدیکی زمانی به جریان انتخابات از این جمله بود. اما مگر میزان اثرگذاری این شیوه تبیلغات به چه اندازه است که بارها و بارها رجال سیاسی در جریانات اصلاح طلب و اعتدالیون به این شیوه متوسل شدهاند و از آن بهره برداری انتخاباتی میکنند؟ آیا روش مناسبی برای تطهیر نقاط تاریک و لکههای سیاه ماجراهای سیاسیست؟ قضایای که در ظرف منطق و استدلال مقابل کارشناسان حوزههای مختلف سیاسی و اقتصادی و بین الملل برای توجیه خود، کم میآورند به ناچار خلأهای موجود را با روشهای ظریفی همچون عناوینی که برای عموم مردم کشور مقدس و قابل احترام است پوشانده و آن را با همراهی خانواده شهدا و ایثارگران تطهیر میکنند تا اشتباهاتشان در این مسیر کمتر دیده شود. آیا این موضوع ایرباس هم از همین دست منطقهای سیاسی است؟و اگر اینچنین است چیزی جز سوء استفاده از احساسات پاک مردم نسبت به ساحت مقدس شهدا و احترام آنان به خانوادههای این بزرگواران به همراه دارد؟
چند وقتی است که آقای رئیس جمهور به دلیل مشغلههای مختلف بر خلاف آنچه در ابتدای دولت یازدهم قول داده شد، کمتر به دیدار از خانواده شهدا و دلجویی از ایثارگران میرود. همچنین چند سالیست که بحث تأمین اعتبار بیمه ایثارگران به یکی از معضلات اساسی خانوادههای ایثارگر تبدیل شده است. دولت موظف است اعتبار لازم برای قانون بیمه را هرساله در اختیار دستگاهها بگذارد. حسین اسرافیلی، مدیر عامل انجمن جانبازان نخاعی کشور و رئیس شورای عالی انجمنهای جانبازان که خود از جانبازان 70 درصد دوران دفاع مقدس است در این زمینه با اشاره به مشکل هر ساله کم توجهی دولت به بیمه ایثارگران در گفتگو با تسنیم گفت: «میبایست بیمه، آخر شهریور هر سال برای ایثارگران به مدت یک سال تمدید شود. اما متاسفانه هر ساله ما با این مشکل مواجه هستیم که به علت بیتوجهی دولت یا کمبود اعتبار در نظر گرفته شده برای این کار و یا عدم رسیدگی بنیاد شهید، تمدید مجدد با تاخیر زیاد انجام میشود و ایثارگران وقتی برای امور درمانی به بیمارستانها یا داروخانهها مراجعه میکنند با بیتوجهی نهادهای ذی ربط مواجه میشوند و مراکز درمانی هم علت این عدم توجه را بدهیهای بیمه اعلام میکنند. چرا هر ساله این اتفاق میافتد و دولت تدبیر و امید، تدبیری برای آن نمیاندیشد؟»
این موضوع حتی صدای برخی مسئولین بخشهای درمانی را هم درآورده تا جایی که عبدالرضا عباسپور معاون بهداشت و درمان بنیاد شهید و امور ایثارگران چندی پیش در نشست خبری گفت: «مشکلاتی که در بحث بیمه جانبازان و ایثارگران پیش آمده یک بحث کشوری است و دولت قول داده که بدهیها را پرداخت کند تا مشکلات خاص جانبازان در این زمینه نیز حل شود.» اگر نیت وزرا و مسئولین دولتی در دعوت از خانواده شهدا برای برنامههای خاص در موضوعات هستهای و نتیجهگیریهای برجام صرفا جلب رضایت و حمایت آنان است، آیا سرکشی به ایثارگران و پیگیری مشکلات خاص آنان خود بهترین راه برای اثبات حسن نیت برای خدمت به خانواده شهدا و ایثاگران نیست؟ چرا آقای رئیس جمهور و مسئولین دولتی به جای حل مشکلات اصلی به سراغ روشهای نه چندان خوشایند تبلیغاتی همچون سفر با ایرباس تازه وارد میروند که خود ایثارگران لب به شکوه و انتقاد از آن میگشایند و چنین اقدامی را درشأن خانواده شهدا نمیبینند؟
در این میان از مسئولین نهادی همچون بنیاد شهید و امور ایثارگران به عنوان نهادی که میبایست طبق شرح وظایفی که برای آن تعریف شده است دردهای خانواده شهدا را بشناسد، انتظار میرود که در کنار حمایت از این خانوادهها قرار بگیرد. نه آنکه خود را فارغ از اولین مسئولیتهای ماهوی، به عنوان یک نهاد دولتی صرفا به حمایت از سیاستهای دولت یازدهم مشغول باشد. و بدون توجه به دغدغههایی که برای ایثارگران و خانواده شهدا مطرح است در موضوعات مختلف موضعگیری کند. چهارشنبه 29 دی ماه 95 بنیاد شهید و امور ایثارگران با انتشار یک خبر ستادی در مورد سفر شهدا و ایثاگران با ایرباس تیتر زد: «تشکر بنیاد از توجه وزارت راه به خانواده شهدا و ایثارگران» و در متن این خبر آورده است: « بنیاد شهید و امور ایثارگران از اقدام وزارت راه و شهرسازی و هواپیمایی جمهوری اسلامی در اعزام خانواده معظم شهدا و ایثارگران توسط اولین هواپیمای ایرباس تازه خریداری شده به مشهد مقدس قدردانی کرد.»
بحث حمایت دولتیها از یکدیگر نیز بخش دیگری از تصویر ناخوشایندیست که فقط باعث بی اعتمادی جامعه ایثارگر به مجموعه بنیاد شهید میشود و این سوال را در ذهنهای پرسشگر آنان ایجاد میکند که آیا این روزها بنیاد به جای حل دغدغه ایثارگران به روشهای تبلیغاتی دولت برای انتخابات بعدی فکر میکند؟