سرویس فرهنگ و هنر مشرق -  ویلایی ها، ساخته منیر قیدی،  از جمله فیلم های خوش ساخت و جذاب جشنواره پر حاشیه ی فجر سال گذشته بود که در اوج ناباوری، نادیده گرفته شد تا سهم آن از سیمرغ‌های جشنواره، فقط بهترین جلوه‌های بصری و  بهترین بازیگر مکمل زن (ثریا قاسمی) باشد. بگذریم از سیمرغ خلق الساعه"  استعداد درخشان ".

ویلایی ها روایتی جدید از دنیای زیبای زنانه است در تلاطم دفاع مقدس. ویلا مجتمع های مسکونی بود که فرانسوی ها در دهه ۵۰  در جنوب کشور برای راه آهن ساخته بودند و اینک در دهه ۶۰، محل اسکان همسران و خانواده های رزمندگان  شده بود.

عزیزخانم، دو نوه خود را از شهر برای دیدن پدرشان به ویلا آورد. مادر دو فرزند-آزاده- از آنجا که قصد خروج از کشور را دارد، به دنبال بچه هایش به ویلا می آید و مجبور می شود تا آمدن همسرش-داوود- منتظر بماند. آزاده مثل خیلی های دیگر، به دنبال نجات دنیای کوچک خود است، اما هم نشینی با ویلانشینان او را مجبور می کند تا با دنیای بزرگ آنان کنار بیاید...

ویلایی ها، روایت ایثار و فداکاری زندگی جمعی زنانیست که در غم و شادی باهم و در کنار هم بودند، منتها زندگی جمعی هدفمند و عاشقانه در بستر هیجان  های زیبای جنگ!! عشقی که انتظار پر اضطراب را به طمع خام وصال، ترجیح می داد. نمایش این زندگی جمعی، سبب شد که گاهی نقش اول، به حاشیه رود و از این رو، روایت داستان به ظاهر کش دار و از منظر افراد مختلف به پیش می رود.

فیلم به دنبال روایت زندگی واقعی بدون اغراق است، به دنبال شخصیت سازیست و نه اسطوره بافی؛ از این رو شخصیت موجهی مثل خانم خیری نیز، با عبور از خطاها، رشد می کند. فیلم هر چند تلاش کرده بود، جایگاه خاصی برای مردان در زندگی عاشقانه تعریف کند، اما دو مرد پر رنگ داستان- الیاس و شوهر خانم خیری-  نقشی منفعل بازی می کردند. بازی خوب ثریا قاسمی هم نباید نادیده گرفته شود.

انتخاب خوب لوکیشن ها، فیلمبرداری متناسب با داستان و جلوه های بصری ویژه، درام جنگی جذابی خلق کرد. اما ویلایی ها بیش از آنکه درامی جنگی باشد، یک درام عاشقانه بود؛ اما نه آن عاشقانه های تکراری فانتزی خیابانی، بلکه نمایشی بود از عاشقانه های نجیب یک دختر به یک پسر، یک مادر به فرزند و یک زن به شوهر و قصه ی تلخ و شیرین انتظار... عاشقانه هایی که وصال برایش موضوعیت نداشت و عشق را به زندگی انسانی خلاصه نمی کرد. و در این مسیر، این زن ها بودند که محکم و پر احساس، زندگی عاشقانه خود را مدیریت می کردند. نغمه های اذان موذن زاده در سکانس مختلف به زندگی جهت می داد...باید گفت، پرداختن به این ظرافت ها، فقط از عهده یک زن بر می آید.

پس از اکران فیلم های جشنواره سال گذشته ،که زنان ایرانی را بی مسئولیت، فریب خورده، افسرده، طمع کار، بی تدبیر، متحجر، دروغگو و حتی قاتل نمایش می داد، ویلایی ها نمایی متفاوت از نقش فعال و موثر زن ایران زمین به نمایش گذاشت. ولی گویا، این متفاوت بودن، در طراحی آینده بازار سینمای ایران نباید جایگاهی داشته باشد! از این رو، منیر قیدی، هزینه این متفاوت بودن را پرداخت کرد!

ویلایی ها،  نه روایتگر ظلم های دروغین دنیای فمینیسم است و نه بلندگوی شعارهای تبلیغاتی ضد جنگ روشنفکران. نه با سیاه نمایی و وطن فروشی به دنبال دزدیدن تندیس های جشنوارهاست، و نه با سخره گرفتن ارزش ها، به دنبال پر فروشی در گیشه ها. ویلایی ها، روایتگر حماسه ی زنان ویلانشین دیروز است در دفاع از حریم زیبای زندگی که متاسفانه به مذاق ویلانشینان امروز خوش نیامد.  

ویلایی ها در صدر بهترین های جشنواره سال گذشته بود؛ ولی همان بهتر که منیر قیدی با کناره گیری محجوب خود، نشان داد که اهل هنر را به سیمرغ های بلورین بی رنگ و لعاب جشنواره های سیاست زده، نیازی نیست.

****مجید محمد زمانی (عضو مرکز رشد دانشگاه امام صادق)