به گزارش مشرق، هرچند فرمان ضدمهاجرتی ترامپ منع صدور ویزا برای شهروندان هفت کشور مسلمان دنیا یعنی ایران، سوریه، عراق، یمن، سودان، لیبی و سومالی به مدت ۹۰ روز در ابتدای امر با حکم قاضی فدرال سیاتل تعلیق شد، اما فرمان مهاجرتی دوم رئیس‌جمهور امریکا برای شش کشور و با حذف عراق از این فهرست، با رأی دیوان عالی برای چهار ماه اجرایی خواهد شد تا پس از آن درباره سرنوشت و تعیین تکلیف این فرمان در سیستم اجرایی و قضایی امریکا تصمیمی نهایی اتخاذ شود. بدین ترتیب برای مدت چهار ماه آرای دادگاه‌های ایالتی برای تعلیق فرمان مهاجرتی ترامپ بی‌اثر می‌شود.

 حکم رئیس‌جمهور جدید امریکا برای منع ورود شهروندان مسلمان ایرانی به این کشور، اما نخستین ضربه به اعتبار پاسپورت ایرانی پس از برجام نبود بلکه دنباله‌ای از ماجرایی است که با روی کار آمدن دولت یازدهم آغاز شد و همچنان ادامه دارد و ماحصل آن چیزی نبود جز از دست رفتن اعتبار پاسپورت ایرانی در دنیا.

ماجرا از وعده‌های انتخاباتی دکتر حسن روحانی در سال ۹۲ آغاز شد؛ ترجیع‌بند وعده‌های رنگارنگ رئیس‌جمهور مباحث درباره برنامه‌های دولت یازدهم برای بهبود روابط خارجی و بازگرداندن اعتبار به پاسپورت ایرانی بود. سرانجام دولت تدبیر و امید سرکار آمد، اما تمام تدابیر دولت در حوزه سیاست خارجه در برجام متبلور شد. فارغ از اینکه میوه برجام در حوزه‌هایی همچون رفع تحریم‌ها و پس رفت در حوزه علوم هسته‌ای چه بود در حوزه بازگشت اعتبار به پاسپورت ایرانی دولت یازدهم در مسیر معکوس حرکت کرد و ماحصل تمام تدابیر دولت در حوزه سیاست خارجی شد سقوط ۱۲ پله‌ای اعتبار پاسپورت ایرانی در جهان.

بر اساس آمار منتشر شده از سوی مؤسسه هنلی و همکاران  (Henley and Partners) مؤسسه‌ای بین‌المللی که هر ساله با انتشار جدولی با همکاری اتحادیه حمل‌ونقل هوایی  (IATA)، اعتبار گذرنامه‌های هر کشور را رتبه‌‌بندی می‌کند، در تیرماه ۹۲ و درست در انتهای دولت دهم، ایران در رتبه هشتاد و ششم جدول ارزش‌گذاری پاسپورت کشورهای دنیا قرار داشت. پس از روی کار آمدن دولت یازدهم و وعده‌های روحانی مبنی بر آشتی با دنیا و بازگشت عزت به پاسپورت‌ها، ایران با یک پله سقوط در رده هشتاد و هفتم جدول سال ۲۰۱۴ قرار گرفت!

در این جدول افراد با در دست داشتن پاسپورت ایرانی می‌توانستند بدون ویزا به ۴۰ کشور دنیا سفر کنند. در جدیدترین گزارش منتشر شده درباره اعتبار پاسپورت کشورهای مختلف جهان‌ توسط این مؤسسه، اما ایران در کنار اتیوپی، اریتره و سودان در مکان ۹۸ قرار گرفته است. در این جدول که در دوران پسابرجام یعنی ماه‌های آغازین سال ۲۰۱۶ منتشر شده است، براساس داده‌های آماری سال ۲۰۱۵  اوضاع تغییری پیدا نکرده و ایران کماکان در رده نود و هشتم قرار دارد. در گزارش مؤسسه «هنلی و شرکا» درباره اعتبار پاسپورت کشورهای مختلف جهان، ایران در حالی به صورت مشترک با کشورهای اریتره، اتیوپی، نپال‌، فلسطین و سودان با ۳۷ امتیاز در رتبه ۹۸ قرار دارد که تنها کشورهای لیبی، سوریه، سومالی، عراق، پاکستان و افغانستان دارای اعتبار ویزایی پایین‌تر از ایران هستند.

اما ظاهراً فرمان تازه ترامپ ارزش پاسپورت کشورمان را بازهم تنزل داده است. این تنزل اعتبار را می‌توان در گزارش اخیر مؤسسه نوماد کاپیتالیست مشاهده کرد. این مؤسسه اخیراً میزان ارزش و اعتبار پاسپورت ۱۹۹ کشور جهان را رتبه‌بندی کرده است. در این رتبه‌بندی، علاوه بر امکان سفر بدون نیاز به ویزا به کشورهای دیگر، مقدار مالیاتی که دولت از شهروندان مقیم خارجش دریافت می‌کند، شهرت و اعتبار جهانی یک کشور، آزادی‌های مدنی و شخصی و توانایی داشتن همزمان چند پاسپورت ملاک قرار گرفته‌اند.

مؤسسه نوماد در این رده‌بندی در میان ۱۰ کشوری که پاسپورت‌شان کمترین اعتبار را دارد ایران را در رده نهم (در رتبه ۱۹۱ رده‌بندی جهانی) قرار داده است. پس از ایران کشورهای سودان، یمن، سوریه، لیبی، پاکستان، اریتره، عراق و افغانستان قرار دارند. این رده‌بندی نیز مربوط به اواخر سال گذشته است. به این ترتیب اگر رده‌بندی این مؤسسه را معیار قضاوت قرار دهیم، اعتبار گذرنامه ایرانی از رتبه ۸۶ در سال ۹۲ به رتبه ۱۹۱ در سال ۹۵ رسیده و این به معنای سقوط آزاد ۱۰۵ پله‌ای پاسپورت ایرانی طی دولت یازدهم است. بدیهی است با اجرای فرمان ترامپ طی یکی دو روز آینده اعتبار پاسپورت ایرانی می‌تواند از این هم بیشتر تنزل یابد؛ ‌اعتباری که رئیس‌جمهور وعده داده  بود، بازگردد، اما حالا حتی با سال ۹۲ یعنی آغاز دولت دهم هم فاصله‌ای چشمگیر دارد و حتی بازگشت به رتبه قبلی ایران در سال ۹۲ یعنی رتبه هشتاد و ششم هم با رتبه کنونی ۱۹۱ از ۱۹۹ کشور دست‌نیافتنی می‌نماید. این تنها بخشی از واقعیت عملکرد دولت یازدهم در حوزه سیاسی خارجی و بازگشت اعتبار به پاسپورت ایرانی است؛ البته اگر به توهین و جهت‌گیری علیه دولت متهم نشویم!

منبع: روزنامه جوان