به گزارش مشرق، اعضای دو مجلس کنگره آمریکا روز شنبه از توافق برای پیشبرد طرح تحریم ایران و روسیه خبر دادند تا بن‌بست چندهفته‌ای بر سر پیشبرد این طرح به پایان برسد. قرار است مجلس نمایندگان آمریکا روز سه‌شنبه بر سر این طرح رأی‌گیری کند.

این طرح ابتدا با هدف آنچه «مقابله با اقدامات ایران» خوانده شد در مجلس سنای آمریکا پیشنهاد شد. پس از آن، قانونگذاران آمریکایی تحریم‌های روسیه را به آن اضافه کردند. سناتورها سرانجام در روز 25 خرداد ماه سال جاری، با 98 رأی موافق و تنها دو رأی مخالف آن را به تصویب رساندند.

طبق قانون اساسی آمریکا طرح‌های پیشنهادی برای تبدیل شدن به قانون بایستی در هر دو شاخه قانونگذاری کنگره یعنی هم در مجلس سنا و هم در مجلس نمایندگان آمریکا به تصویب رسیده و پس از آن به امضای رئیس‌جمهور این کشور برسند. رأی‌گیری بر سر مصوبه سنا در مجلس نمایندگان آمریکا، اما، با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شد.

 چندی بعد رسانه‌های آمریکا گزارش دادند «مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران» به‌دلیل آنچه یک «مشکل آیین‌نامه‌ای» خوانده شده، در مجلس نمایندگان آمریکا معلق شده است. گفته می‌شود این طرح یکی از بندهای قانون اساسی آمریکا موسوم به «ماده درآمد» (Revenue Clause) را نقض می‌کند. این بند تصریح دارد که تمامی طرح‌های حاوی مفادی درباره درآمد دولت آمریکا بایستی از مجلس نمایندگان آمریکا آغاز شوند.

مجلس سنای آمریکا روز 8 تیرماه اعلام کرد با تصویب یک اصلاحیه این مشکل آیین‌نامه‌ای را رفع و طرح را برای رأی‌گیری به مجلس نمایندگان آمریکا ارسال کرده است.

پس از آن، نمایندگان دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا این ایراد را وارد کردند که اصلاحات پیشنهادشده توسط سنا دست آنها در این مجلس برای محدود کردن اختیارات رئیس‌جمهور آمریکا جهت رفع تحریم‌ها علیه روسیه را کاهش می‌دهد.

مصوبه سنا برای تحریم ایران و روسیه حاوی بندهایی است که اختیارات رئیس‌جمهور آمریکا برای کاهش تحریم‌های وضع‌شده علیه روسیه را کاهش می‌دهد، همین موضوع باعث شد هنگام مطرح شدن ایرادهای آئین‌نامه‌ای این مصوبه که عمدتاً جمهوری‌خواهان آن را مطرح می‌کردند، دموکرات‌ها اعضای حزب رقیب را به تلاش برای تأخیر در روند قانونگذاری آن و اعمال تغییرات مد نظر ترامپ متهم کنند.

آنچه موجب تقویت این شائبه می‌شد اظهارات سخنگوی کاخ سفید در این باره بود که گفته بود رئیس‌جمهور آمریکا به‌دلیل آنکه طرح مورد نظر اختیارات وی برای کاستن از تحریم‌های روسیه را محدود می‌کند با آن مخالف است.

هفته گذشته قانونگذاران ارشد جمهوری‌خواه در مجلس نمایندگان، پیشنهاد اضافه کردن طرح تحریم‌های کره شمالی به تحریم‌های ایران و روسیه را مطرح کردند، موضوعی که باعث طرح شائبه‌هایی شد مبنی بر اینکه نمایندگان جمهوری‌خواه قصد سنگ‌اندازی در ادامه روند قانونگذاری طرح را دارند.

 نسخه‌ای از طرح که اکنون روی وب‌سایت مجلس نمایندگان آمریکا قرار گرفته آن را به‌عنوان «مقابله با تجاوزهای دولت‌های ایران، فدراسیون روسیه و کره شمالی» معرفی می‌کند. نکته مهم‌تر آنکه، این طرح کماکان حاوی بندی است که کاخ سفید با آن مخالفت کرده بود، به همین دلیل، هنوز مشخص نیست که در صورت تصویب طرح در مجلس نمایندگان آمریکا، ترامپ آن را وتو خواهد کرد یا خیر.

در این گزارش، به بررسی مهم‌ترین محورها و تغییرات این طرح نسبت به نسخه‌ای که قرار بود قبلاً به رأی‌گیری گذاشته خواهیم پرداخت.

ماده 103. پیشنهاد راهبرد مقابله با ایران

وزرای خارجه، دفاع، خزانه‌داری و مدیر اطلاعات ملی آمریکا موظفند حداکثر 180 روز بعد از اجرایی شدن قانون، راهبردی برای جلوگیری از «فعالیت‌ها و تهدیدهای ایران علیه ایالات متحده و متحدان این کشور در خاورمیانه، شمال آفریقا و فراسوی آن» را تدوین کرده و پیشنهاد دهند.

ماده 104. تشدید تحریم‌ها علیه برنامه موشکی ایران

رئیس‌جمهور آمریکا بایستی پس از اجرایی شدن این قانون تمامی افرادی را که آگاهانه در توسعه برنامه موشکی ایران نقش‌آفرینی می‌کنند با مسدود کردن دارایی‌ها یا منع سفر به آمریکا هدف تحریم‌هایی جدید قرار دهد. رئیس‌جمهور به‌علاوه بایستی حداکثر ظرف مدت 180 روز پس از اجرای قانون، گزارشی درباره افرادی که فعالانه به برنامه موشک بالستیک ایران کمک می‌کنند تقدیم کمیته‌های مرتبط در کنگره کند.

ماده 105. تحریم‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

رئیس‌جمهور آمریکا ظرف حداکثر 90 روز بعد از تبدیل شدن طرح به قانون بایستی تحریم‌های مشخص‌شده در بند (c) ماده 105 را علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اشخاص خارجی که مقام‌ها، عوامل یا وابستگان این سازمان هستند اعمال کند.

ماده 106. تحریم‌های حقوق بشر

وزیر خارجه آمریکا حداکثر 90 روز بعد از اجرایی شدن قانون و پس از آن هر سال بایستی فهرستی شامل افرادی که طبق تشخیص وی و به‌استناد ادله قابل وثوق اقدام به قتل‌های بدون محاکمه، شکنجه یا سایر اعمال ناقض حقوق بشر علیه افرادی در داخل ایران کرده‌اند، تهیه کرده و به کمیته‌های مرتبط کنگره آمریکا ارائه دهد.

رئیس‌جمهور همچنین ملزم شده مطابق اختیاراتش تمامی دارایی‌ها و سهام‌های تحت تملک اشخاص مندرج در فهرست فوق‌الذکر را که داخل ایالات متحده هستند، وارد ایالات متحده می‌شوند یا در اختیار یک شخص آمریکایی قرار می‌گیرند مسدود و تمامی مبادلات مالی با آنها را نیز منع کند.

ماده 107. منع تسلیحاتی

رئیس‌جمهور آمریکا ملزم شده تمامی افرادی را که مشمول شرایط زیر می‌شوند با مسدود کردن دارایی‌ها یا منع سفر به ایالات متحده تحریم کند:

ــ افرادی که آگاهانه  اقدام به انجام هر گونه فعالیتی کنند که به تأمین، فروش یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم اقلام زیر به ایران یا از ایران یا برای استفاده یا منفعت ایران کمک کند: هر گونه تانگ جنگی، خودروی زره‌پوش جنگی، سامانه‌های توپخانه‌ای سنگین با کالیبر بالا، هواپیمای رزمی، بالگرد تهاجمی، کشتی جنگی، موشک یا سامانه‌های موشکی، به‌نحو مشخص‌شده در "طرح ثبت تسلیحات متعارف سازمان ملل" یا اقلام مرتبط شامل قطعات یدکی؛

ــ افرادی که آگاهانه اقدام به تأمین آموزش‌های فنی، منابع یا خدمات مالی، توصیه‌ یا خدمات دیگر یا کمک‌رسانی برای عرضه، فروش، انتقال، ساخت، نگهداری یا استفاده سلاح‌ها و اقلام تشریح‌شده در پاراگرف بالا برای ایران کنند.

ماده 108. بررسی قابلیت اعمال تحریم‌های موشکی و حقوق بشر 

حداکثر 5 سال بعد از اجرایی شدن قانون، رئیس‌جمهور آمریکا بایستی اقدام به بررسی‌هایی درباره قابلیت اعمال تحریم‌ها علیه تمامی افرادی کند که نام آنها به‌دلیل انجام اقداماتی در ارتباط با ایران در فهرست تحریمی اداره کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا است. در صورتی که رئیس‌جمهور پس از انجام این بررسی تشخیص دهد که می‌تواند فردی را از تحریم‌ها معاف کند می‌تواند طبق شرایط مندرج در بند 112 از اختیارش برای صدور معافیت تحریمی استفاده کند.

ماده 109. هماهنگی تحریم‌های بین ایالات متحده و اتحادیه اروپا 

رئیس‌جمهور آمریکا بایستی حداکثر 180 روز بعد از اجرایی شدن این قانون و پس از آن هر 180 روز یک‌بار گزارشی حاوی موارد زیر تهیه و آن را به کمیته‌های مرتبط کنگره ارائه کند:

ــ مواردی که به‌موجب آن ایالات متحده فرد یا افرادی را به‌دلیل ارتکاب اقداماتی مرتبط با اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی، حقوق بشر یا تروریسم هدف تحریم قرار داده اما اتحادیه اروپا اقدام به وضع تحریم‌های متناظر نکرده است؛

ــ مواردی که اتحادیه اروپا فرد یا افرادی را به‌دلیل ارتکاب اقداماتی در ارتباط با اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی، حقوق بشر یا تروریسم هدف تحریم قرار داده اما ایالات متحده اقدام به وضع تحریم‌های متناظر نکرده است؛

ــ توضیح درباره دلایل عدم‌هماهنگی میان تحریم‌های وضع‌شده توسط اتحادیه اروپا و ایالات متحده در هر یک از موارد فوق‌الذکر.

ماده 110. اتباع آمریکایی بازداشتی در ایران

رئیس‌جمهور آمریکا حداکثر 180 روز بعد از اجرایی شدن این قانون و پس از آن هر 180 روز بایستی گزارشی حاوی موارد زیر را درباره آن دسته از اتباع آمریکایی که توسط ایران یا گروه‌های تحت حمایت ایران بازداشت شده‌اند، تهیه و به کمیته‌های مرتبط و سران کنگره ارائه کند؛

ــ اطلاعات مربوط به مقام‌های حکومت ایران که به هر نحو در این بازداشت‌ها دخیل هستند؛ و

ــ خلاصه‌ای از تلاش‌های دولت ایالات متحده برای آزادی سریع این دسته از شهروندان آمریکا.

ماده 111. استثنائات امنیت ملی

برخی از فعالیت‌ها و اقدامات در صورتی که به‌تشخیص رئیس‌جمهور در راستای منافع امنیت ملی آمریکا باشند از تحریم‌های مندرج در ماده‌های 104، 105، 106 و 107 مستثنی می‌شوند.

ماده 112. اختیارات رئیس‌جمهور برای صدور معافیت‌های تحریمی

رئیس‌جمهور آمریکا پس از بررسی‌های مورد به مورد می‌تواند برای الزامات مطرح‌شده در بندهای 104، 105، 106، 107 یا 108 تا حداکثر 180 روز معافیت تحریمی صادر کند. معافیت تحریم‌ها حداقل 30 روز بعد از گزارش‌دهی رئیس‌جمهور به کمیته‌های مقتضی کنگره مبنی بر آنکه این معافیت در راستای منافع ملی آمریکا است قابل اجرا خواهد بود.

رئیس‌جمهور آمریکا حداکثر 15 روز قبل از انقضای معافیت‌های مورد نظر پس از بررسی‌های مورد به مورد می‌تواند معافیت‌های تحریمی صادرشده را برای مدت حداکثر 180 روز دیگر تمدید کند.