به گزارش مشرق، روزنامه «پراودا»، چاپ مسکو، در تحلیلی نوشته است: مسابقه تسلیحاتی در منطقه جنوب قفقاز ابعاد تازه تری پیدا کرده است. ارمنستان از روسیه سامانه های موشکهای عملیاتی-تاکتیکی «اسکندر» خریداری کرده و در پاسخ به این اقدام، جمهوری آذربایجان هم سریعا اقدام به استقرار سامانه دفاع ضدموشکی "گنبد آهنین" اسرائیل در خاک خود نموده است. در همین راستا "ذاکر حسن اف" وزیر دفاع آذربایجان فورا به تل آویو سفر کرده تا با "آویگدور لیبرمن" وزیر جنگ اسرائیل مذاکره کند.

خود این سفر را باید اقدامی جنجال آفرین ارزیابی کرد؛ این نخستین سفر یک وزیر دفاع آذربایجان به اسرائیل طی 20 سال اخیر و از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به این طرف است. مسئله اینجاست که توسعه روابط دو طرف می تواند موجب نگرانی بسیار جدی ایران، در همسایگی آذربایجان شود. مقامات تهران بارها از باکو خواسته اند که به دلیل سیاستهای متجاوزانه تل آویو علیه مردم فلسطین، روابط خود با «رژیم صهیونیستی» را قطع کند، ولی "الهام علی اف" رئیس جمهوری آذربایجان همچنان به سیاست حفظ روابط دوستانه با تل آویو ادامه داده است.

در ماه دسامبر سال 2016  بود که "بنیامین نتانیاهو" نخست وزیر اسرائیل سفری رسمی به باکو داشت و در آن زمان بسیاری از کارشناسان این سفر را نقطه عطفی در روابط دو طرف نامیدند. نتانیاهو و علی اف در جریان مذاکرات خود در مورد گسترش همکاریهای دوجانبه، از جمله در عرصه اقتصادی و نظامی به توافقاتی دست یافتند.

روابط باکو-تل آویو از سطح اقتصادی به نظامی گسترش یافت

البته همچنان این سئوال در این سفر هم بی پاسخ ماند که بالاخره چه زمانی سفارت جمهوری آذربایجان در اسرائیل گشایش خواهد یافت؟ مشکل اینجاست که رژیم صهیونیستی در سال 1993 سفارت اسرائیل در باکو را باز کرده، ولی مقامات باکو تاکنون تمایلی برای افتتاح نمایندگی دیپلماتیک در تل آویو نشان نداده اند. دلیل آن مخالفت جدی ایران با این مسئله است. البته ظاهرا این مخالفت از سوی دولت آذربایجان غالبا نادیده گرفته می شودکه نمونه بارز آن، ادامه گسترش همکاریها با اسرائیل در عرصه نظامی است. ولی با این وجود باکو عجله ای برای افتتاح سفارت در اسرائیل ندارد.

این خبر که وزیر دفاع آذربایجان قصد دارد در دیدار با لیبرمن در مورد خرید دو دستگاه سامانه سپر ضدموشکی «گنبد آهنین» و همچنین هواپیماهای بدون خلبان اسرائیلی «Hermes 900» مذاکره کند، پیش از انجام این سفر درز پیدا کرده بود. و اکنون در سایت رسمی  وزارت دفاع آذربایجان این خبر منتشر شده که حسن اف از صنایع نظامی اسرائیل دیدن کرده و با محصولات تولیدی آن آشنا و با مقامات آن پیرامون تبادل همکاریهای نظامی-فنی مذاکرات مفصلی داشته است.

"آریه گوت" کارشناس اسرائیلی یادآور شده است که تا این اواخر همکاریهای تل آویو و باکو تنها روی بخش انرژی متمرکز بود (40 درصد نیازهای نفتی اسرائیل از آذربایجان تامین می شود که این بخش قابل توجهی از صادرات نفتی این جمهوری را شامل می شود)، ولی اکنون این همکاریها به بخش نظامی نیز گسترش یافته است.

پهپادهای اسرائیلی «Hermes 900» برای مقابله با ایستگاههای رادار دشمن بسیار مناسب هستند و فعالانه توسط ارتش آذربایجان در مناقشه نظامی آوریل سال گذشته با ارمنستان مورد استفاده قرار گرفته است. این هواپیمای بدون خلبان برای عملیات شناسایی و جاسوسی مورد استفاده قرار می گیرند و مهمترین هدف استفاده از آن کسب آخرین اطلاعات در باره موقعیت نیروها و تجهیزات نظامی دشمن در هر زمان ممکن است.

تشدید مسابقه تسلیحاتی بین ارمنستان و آذربایجان

کارشناسان علاقه مندی باکو به خرید "گنبد آهنین" اسرائیلی را به ارسال سامانه های موشکهای تاکتیکی-عملیاتی «اسکندر» روسی به ارمنستان مربوط می دانند که قدرت نابودکنندگی بالایی دارد و متخصصان نظامی قدرت آن را با توان هوایی ناتو برابر می دانند. "کنستانتین سیوکوف" کارشناس نظامی گفته است که موشکهای اسکندر براحتی قادر هستند تا مجموعه ای از موشکهای سپر دفاع ضدموشکی آمریکا را نابود کنند.

حال سئوال اینجاست، آیا "گنبد آهنین" قادر به رهگیری موشکهای «اسکندر» است؟ پاسخ تولیدکنندگان این سامانه به این سئوال مثبت است. بنابراین با خرید این سامانه خیال مقامات باکو از تامین امنیت پایتخت، پالایشگاههای مهم آذربایجان و خط لوله «باکو-تفلیس-جیحان» در برابر حملات موشکی احتمالی راحت خواهد شد.

نگرانی ارمنستان و ایران از گسترش همکاری آذربایجان با اسرائیل

واضح است که مقامات ایروان و تهران نگران نتیجه مذاکرات وزیر دفاع آذربایجان در تل آویو هستند. دولت ارمنستان نگران آن است که اسرائیل به باکو در مدرنیزه سازی ارتش این کشور کمک کرده و تسلیحات تهاجمی در اختیار آن قرار دهد. مقامات تهران نیز مشکوک هستند که تل آویو ممکن است باکو را به حوزه نفوذ خویش جذب کند تا از خاک جمهوری آذربایجان برای اقدامات نظامی احتمالی علیه جمهوری اسلامی استفاده کند.

محور«باکو-تل آویو» مقابل محور «مسکو-ایروان-تهران»

از سوی دیگر، همکاریهای نظامی-فنی بین سه کشور روسیه، ایران و ارمنستان در حال توسعه است. روسیه علاوه بر اینکه با ارمنستان در چارچوب پیمان امنیت جمعی، همکاریهای نظامی بسیار نزدیکی دارد، بطور همزمان در حال توسعه همکاریهای نظامی خود با ایران است: نیروی هوا-فضای روسیه در سوریه با کمک نیروهای نظامی ایرانی عملیات تهاجمی انجام می‌دهد. ضمن اینکه مسکو سال گذشته سامانه دفاع ضدهوایی «اس-300» که قرارداد خرید آن در سال 2015 منعقد شده بود را به طرف ایرانی تحویل داده است.

از سوی دیگر ارمنستان نیز با ایران همکاریهای نظامی-فنی مهمی دارد و در ماه فوریه سال 2017 "ویگن سارکسیان" وزیر دفاع ارمنستان برای یک دیدار رسمی سه روزه به تهران سفر کرد و در جریان مذاکره با "حسین دهقان" همتای ایرانی خود، دورنمای توسعه همکاریهای نظامی دوجانبه را بررسی کرده است.

به عقیده کارشناسان، ایجاد محور نظامی-سیاسی «باکو-تل آویو» در واقع برای مقابله با محور سه جانبه «مسکو-ایروان-تهران» شکل گرفته باشد. مسئله این است که در حال حاضر جنگ سرد شدیدی بین باکو و ایروان وجود دارد، از سوی دیگر، تهران و تل آویو هم یکدیگر را دشمن تلقی می کنند، بنابراین هر نوع تغییر وضعیت و تشدید وخامت اوضاعی در منطقه، می تواند منجر به بروز یک جنگ منطقه ای واقعی شود.