به گزارش مشرق، با نزدیک شدن به ایام اربعین حسینی(ع) و حضور پر شور مردم برای حضور در عتبات عالیات و برای پاسخ به برخی نگرانی ها درباره کم و کیف برگزاری این مراسم، نحوه ارائه خدمات به زائران، شرایط تهیه ویزا، امنیت گذرگاه‌های رسمی و پایانه‌های مرزی و مجازات افراد متخلف برای خروج از کشور و... به سراغ مجید آقابابایی دبیر ستاد مرکزی اربعین رفتیم که در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:
روادید مهمترین مسئله محوری وزارت کشور است
آخرین اخبار مربوط به برگزاری مراسم اربعین و نحوه تهیه ویزا توسط زائران را توضیح دهید؟
آقابابایی: امسال بعد از انعقاد تفاهم همکاری میان وزرای کشور ایران و عراق برای برگزاری اربعین، همه بندهایی که با مفاد توافقنامه مطابقت داشت را به صورت مستمر پیگیری می‌کنیم و سفیر کشورمان در عراق هم مباحث مورد نظر را مطرح می‌کند.
امسال نسبت به سالهای گذشته نقشه راه دو کشور برای برگزاری اربعین مشخص بوده اما در عین حال مهمترین موضوع برای وزارت کشور بحث روادید است که با توجه به تدابیر صورت گرفته توانستیم در 16 نقطه و 16 شهر برای زائران کشوری دیگر ویزا صادر کنیم، همچنین اکنون سفارت عراق در تهران، سه کنسولگری عراق در اهواز، کرمانشاه، و مشهد و 12 دفتر موقت، طبق آمایش سرزمین کار صدور روادید را انجام می‌دهند چراکه موضوع روادید مسئله محوری وزارت کشور است و به هیچ وجه در این زمینه مشکلی نخواهیم داشت.
16 شهر بر اساس آمایش سرزمینی، تقسیم بندی شدند و زائران ر دبرخی استانها می‌توانند با مراجعه به دفاتر صدور ویزا برای تهیه آن اقدام کنند، حتی در بعضی استانها تقسیم بندی به نوعی صورت گرفته که برای استانهای نزدیک به خود هم ویزا صادر می‌کنند تا زائران نیازی به سفر به مرکز استان یا استان تهران و دفاتر کنسولگری را نداشته باشند.
زمان صدور ویزا یک و نهایتا دو روز است/ تاخیر یک هفته ای وجود ندارد
آیا احتمال صدور ویزا در مرزها و فرودگاه‌ها وجود دارد؟
آقابابایی: چند دفتر صدور روادید با همکاری سفارت عراق در شهر ایلام، آبادان و سوسنگرد پیش‌بینی و فعال کردیم اما در نقطه صفر مرزی و فرودگاه‌های عراق طبق اعلام دولت این کشور به هیچ وجه زیر ساخت صدور روادید وجود ندارد و گذرنامه‌ای هم در این مراکز صادر نخواهد شد، لذا لازم است زائران در محلی که اسکان دارند و با توجه به زمان مناسبی که وجود دارد با مراجعه به شرکت‌های معتبر برای اخذ ویزا اقدام کنند.
در وضعیت فعلی زمان صدور ویزا یک روزه است، این بازه زمانی از زمان تحویل مدارک تا صدور ویزا بوده و ممکن است این فرصت دو یا دو روز و نیم طول بکشد اما تاخیر یک هفته یا ده روزه‌ای برای صدور ویزای اربعین وجود ندارد.
با توافق دولت عراق زمان آغاز به کار دفاتر موقت در استانها شروع شده است قبل از آن هم سفارت و کنسولگری‌ها کار صدور ویزا را انجام می‌دادند و تا دو روز قبل از اربعین صدور ویزا توسط این مراکز و دفاتر 12 گانه موقت صورت می‌گیرد، همچنین زائران به مدت یک ماه می‌توانند در عراق حضور داشته باشند و حتی اگر مدت استفاده از ویزا 3 ماه باشد و فردی دو روز قبل از آغاز اربعین ویزا تهیه کند، می‌تواند تا 3 ماه بعد از آن در خاک عراق بماند. البته زائرانی که ویزا تهیه کرده‌اند نباید نگران مدت زمان خروج از کشور باشند زیرا اگر به هر دلیلی نتوانند در اربعین شرکت کنند با توجه به زمان اخذ روادید تا سه ماه بعد از آن اجازه خروج از کشور و ماندگاری در عراق را به مدت یک ماه خواهند داشت.
بیمه از نیازهای جدی زائران اربعین است
هزینه تهیه روادید چقدر پیش‌بینی شده است؟ آیا هزینه 40 دلار است؟
آقابابایی: صدور روادید رفتاری متقابل است، ما 40 دلار از زائران عراقی برای صدور گذرنامه دریافت می‌کنیم آنها هم همین مبلغ را برای صدور ویزا دریافت می‌کنند ناگفته نماند که امسال تلاش زیادی به کار گرفتیم تا میزان هزینه روادید را کاهش دهیم اما به هر دلیلی دولت عراق با این کار موافقت نکرد؛ ما تقریبا نقش خاصی در این موضوع نداریم و دولت و نخست‌وزیری عراق در این باره تصمیم‌گیری می‌کنند.
بیمه زائران اربعین از وظایف شرکت‌های خصوصی است و آنها به این موضوع ورود می‌کنند. بیمه اقدام خاصی است که توسط شرکت‌های خاص انجام می‌شود آنها با اخذ مبلغی مشخص خدماتی به زائران ارائه می‌دهند. این موضوع با توجه به شرایط کشور عراق از نیازهای جدی زائران به شمار می‌آید تا در صورت بروز هر اتفاق، پوششی برای زائران وجود داشته باشد. متاسفانه سال گذشته به دلیل وضعیت تروریستی و تصادفات همچنین وجود بیماری‌های مختلف در عراق، زائران برای دریافت خدمات درمانی مراجعاتی داشتند و در این شرایط بیمه فرصت مناسبی برای زائران فراهم آورد تا از خدمات آن استفاده کنند.
مبلغ بیمه زائران 25 هزار تومان است
طبق قانون در اساسنامه هلال احمر ایران، خدمات درمانی در داخل کشور رایگان است، اما ارائه این خدمات برای زائران در خارج از کشور هزینه دارد بنابراین کسانی که به عتبات عالیات مشرف می‌شوند هزینه بیمه و هلال احمر را پرداخت می‌کنند تا از امکانات آن بهره‌مند شوند همچنین تلاش کردیم تا هلال احمر هزینه بیمه زائران را کاهش دهد و همان خدمات را در حد معمول ارائه کند.
در بحث بیمه و هلال‌احمر مبلغ 25 هزار تومان برای زائران در نظر گرفته شده است که در واقع زائران می‌توانند با پرداخت این مبلغ از اینگونه امکانات که نیازهای جدی آنها هم محسوب می‌شود استفاده کنند.
دولت در بحث بیمه زائران اربعین حمایت مالی ندارد چرا که برگزاری این مراسم جریان مردمی است. دولت و حاکمیت کشورمان در برگزاری این مراسم با توجه به موقعیت‌های کشور عراق، نیازها، اصول و سیاستهای تهیه شده وظایفی را بر عهده دارند تا راهکارهای مناسب را پیشنهاد و پیگیری کنند چراکه در حقیقت تاسوعا، عاشورا، اربعین حسینی و همچنین مراسم 28 صفر دولتی نیست و اصالتا این مراسم‌ها مردمی محسوب می‌شود لذا ورود دولت به این حوزه‌ها وجهه حقوقی ندارد و مردم هم تمایل دارند که اینگونه مراسم به صورت مردمی برگزار شود.
بسیاری از زائران در حادثه تروریستی حله تحت پوشش بیمه نبودند
برخی معتقدند بیمه از آن سوی مرز برای زائران تعلق می‌گیرد آیا می‌توان زائران را در داخل کشور هم تحت پوشش بیمه قرار داد؟
آقابابایی: جغرافیای پوشش بیمه از 20 کیلومتری مرز ما تا خاک عراق است. بسیاری از زائران در داخل کشور بیمه هستند و اگر بخواهیم آنها را هم تحت پوشش بیمه قرار دهیم هزینه‌های زیادی صرف می‌شود در عین حال معتقدم انجام این کار ضرورتی ندارد مهم این است که اگر در خاک عراق اتفاقی برای زائران پیش بیاید آنها بتوانند با پوشش بیمه‌ای از خدمات درمانی استفاده کنند.
سال گذشته چند تجربه تلخ از نبود پوشش بیمه برای زائران وجود داشت که به معضلی جدی تبدیل شد، به عنوان مثال اقدامی تروریستی در منطقه حله رخ داد و بسیاری از زائران هم تحت پوشش بیمه نبودند، از این رو مشکلات جانبی بسیاری برای زائران به وجود آمد بنابراین می‌توان گفت بیمه نیاز فردی زائران است که خوشبختانه توانستیم بستر آْن را فراهم کنیم.
جلوگیری از ازدحام جمعیت در پایانه‌های مرزی و طرح آمایش جغرافیایی به چه صورت در مراسم اربعین امسال مدیریت می‌شود؟
آقابابایی: در سال گذشته اجرای طرح آمایش جغرافیایی به دلیل محدودیت زمان به صورت نسبی انجام شد اما با این وجود اجرای آن در مرز مهران به عنوان شلوغ‌ترین مرز تاثیر خوبی داشت امسال هم همین روند ادامه دارد و به صورت دقیق، مسیر عبور زائران هر استان مشخص شده که هریک باید از کدام مرز از کشور خارج شوند متاسفانه در سال گذشته حضور برخی از زائران در مرز مهران مشکلاتی ایجاد کرد زیرا آنها قصد داشتند به صورت غیر مجاز وارد عراق شوند در حقیقت این مشکل جدی در سال گذشته بود اما امسال بیش از سال گذشته با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده و فعال سازی مرز خسروی طرح آمایش سرزمینی تاثیرات مثبت خود را نشان خواهد داد.
حمایت از زائران بعد از ورود به خاک عراق به چه صورت توسط وزارت کشور ساماندهی می‌شود؟
آقابابایی: هر سال نسبت به سال گذشته مدیریت بهتری برای برگزاری مراسم اربعین صورت می‌گیرد اما حجم جمعیت همواره بیش از دو میلیون است و ما از لحاظ مدیریتی، سازمانی و انتخاب مسیرها نقش چندانی نداریم در واقع زائران خودشان در این باره تصمیم گیری می‌کنند.
حرکت انبوه زائران، تراکم و پراکندگی خاصی در عراق ایجاد می‌کند اما آنچه مربوط به عراق می‌شود مدیریت خاصی است که همگی به غیر از موضوعات امنیتی در سطح دولت به هیچ حوزه‌ای ورود نمی‌کند، لذا نمی‌توان گفت که ما در این زمینه نقش اصلی داریم اما رایزنی‌های مستمری با دولت عراق خصوصا در حوزه‌های امنیتی داریم و نگرانی ما الزاما موضوع اسکان و تغذیه نیست و ما در حوزه مسائل امنیتی زائران هم دغدغه داریم.
طبق اظهارات وزیر کشور اولویت نخست ما تامین امنیت و جان زائران است، بنابراین در چنین مسائلی وزارت کشور می‌تواند ورود کند و رسیدگی به سایر مسائل از قبیل اسکان، تغذیه و حمل و نقل را به سفارت ایران در عراق واگذار می‌کند.
تمرکز وزارت کشور بعد از پایان مراسم اربعین و در زمان بازگشت زائران به کشورمان است بنابراین در تلاشیم در این زمینه آسیب‌شناسی‌های لازم را انجام دهیم تا کاستی های این حوزه را بر طرف کنیم، در سال 95 طبق آسیب شناسی انجام شده، 150 نقطه ضعف را شناسایی و برای همه این نقاط ضعف برنامه‌ریزی کردیم، اما در واقع همه اینها به دلایل مختلف از قبیل زمانبر بودن و یا خارج از اختیار بودن عملا قابل رفع نیست، با این حال بسیاری از این ضعف‌ها را نسبت به سال 94 رفع کردیم امسال هم در تلاشیم بعد از مراسم اربعین نسبت به سال قبل، آسیب‌های حوزه اسکان و تغذیه زائران را کاهش دهیم.
زائران در بازگشت از کربلا و پس از اتمام مراسم اربعین با چه مشکلاتی مواجه بودند؟
آقابابایی: آسیب شناسی وزارت کشور بعد از اتمام مراسم اربعین در 4 حوزه انجام می‌شود، چراکه این امر نیازمند و پیش مقدمه مراسم سال آینده است، بنابراین نقاط swot در اینجا اعمال می‌شود همچنین نقاط ضعف، قوت، تهدید و فرصت را استخراج می‌کنیم تا بتوانیم نقاط ضعف را کاهش دهیم. معتقدم باید نقاط قوت را افزایش دهیم، همچنین علاوه بر فرصت‌های موجود باید فرصت‌های جدیدی ایجاد کنیم و راهکارهایی به عنوان تدبیر بیندیشیم که با فرصت‌های تهدید کننده رویارویی کند.
90 درصد زائران در طول سه یا چهار روز به صورت متمرکز وارد کشور می‌شوند
فرهنگ مردم عراق به این صورت است که درست در روز اربعین بحث خدمات‌رسانی به زائران متوقف و موکب‌ها هم تعطیل می‌شود، بنابراین از آنجایی که هنگام بازگشت، در طول سه یا چهار روز 90 درصد زائران به صورت متمرکز وارد کشور خواهند شد نیازمند وسایل نقلیه کافی هستیم، خوشبختانه این امکانات را خصوصا در زمان بازگشت و اگر نیازی به اسکان بود، فراهم کردیم. البته ممکن است اتوبوس‌های زائران به هر دلیلی یا به دلیل شرایط جوی دچار مشکل شوند و امکان رسیدن به پایانه‌های مرزی وجود نداشته باشد لذا برای هر نوع شرایط و هرگونه وجود مشکل که باعث تاخیر در ارائه خدمات به زائران می‌شوند تدابیر و اقدامات لازم را اندیشیده‌ایم تا آسیب‌های احتمالی را به حداقل برسد.
آیا دولت می‌توانست اقدامی انجام دهد که هزینه اتوبوس زائران در اربعین افزایش پیدا نکند؟
آقابابایی: معتقدم بی‌انصافی است اگر تصور کنیم دولت در این زمینه همکاری را لازم را نداشته زیرا بیش از این، بحث زیرساخت‌ها مورد توجه است. در چند سال گذشته در مرز مهران و شلمچه خصوصا مرز مهران دگرگونی‌های خاصی صورت گرفت که دولت هزینه‌های آن را پرداخت می‌کند همچنین در فعالسازی مرز خسروی هزینه‌های بسیاری بالغ بر میلیاردها تومان صورت می‌گیرد که همه این هزینه‌ها از اقدامات دولت به شمار می‌آید.
ایجاد زیرساخت‌های اساسی و ماندگار در مرزها، ایجاد جاده‌ها در مرز چذابه و طرح آب‌رسانی در این پایانه مرزی و مرز مهران همچنین افزایش تعداد گیت‌ها از جمله هزینه‌هایی است که دولت آن را پرداخت می‌کند، بنابراین معتقدم برخی عزیزان نسبت به عملکرد دولت در این زمینه کم‌لطفی دارند به هر حال باید بدانیم که حاکمیت کشورمان و همه ارگان‌ها، هزینه‌های مربوط به تهیه زیر ساخت‌های اربعین را پرداخت می‌کنند؛ موضوع بیمه هم موضوعی فردی محسوب می‌شود البته گرانی هزینه اتوبوس اربعین دلایل خاص خود را دارد که وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان راهداری و حمل ونقل جاده‌ای حتما به این مسئله رسیدگی کرده‌اند و خوشبختانه نسبت به سال گذشته اقدامات بهتری صورت گرفته است.
همچنین در بحث هواپیما و پروازهای اربعین مباحثی مطرح است زیرا تعداد کمی از زائران از این طریق به کربلا مشرف می‌شوند و اکثر آنها از مرزهای زمینی استفاده می‌کنند با این وجود دولت هزینه‌های بسیاری در ایجاد زیرساخت‌های مرزی و ایجاد تعامل با دولت عراق دارد به طوری که بخشی از هزینه آب و برق کشور عراق، چند بانده کردن جاده‌های منتهی به عراق و هزینه‌های کلان آن توسط دولت ایران پرداخت می‌شود، بنابراین باید انتظار داشت دولت در جایگاه‌های کلان و پایا ورود کند و نه در امور اجرایی و جزئی که ممکن است بخش خصوصی هم آن را اجرا و مدیریت کند.
توقف عبور زائران از مرز خسروی به دلیل فعالیت گروه‌های تروریستی بود/ خسروی فعال است
آیا وزارت کشورمان با وزارت کشور عراق تعاملی برای بازگشایی معابر جدید و پایانه‌های رسمی و مرزی جدید برای تردد زائران در سالهای آینده خواهد داشت؟ بازگشایی مرز دهلران، خسروی و سومار در اربعین سال جاری به کجا رسید؟
آقابابایی: با دولت مرکزی عراق 4 مرز مشترک داریم که این 4 مرز عبارتند از مرز خسروی، چذابه، شلمچه و مهران. این مرزها از سالهای گذشته میان کشور ایران و عراق مشترک بودند و ایجاد شدند.
مرز خسروی مرزی نبود که به تازگی با توافق دو کشور بازگشایی و فعال شود. این مرز در دهه‌های گذشته فعال بوده است اما به دلیل فعالیت گروه‌های تروریستی، عبور زائران از این پایانه مرزی متوقف شد اما اکنون این پایانه فعال است و ما آن را برای تردد زائران در ایام اربعین حسینی فعال کردیم.
عراق تمایلی به ایجاد مسیرهای جدید و جایگزین ندارد
ایران با دولت و وزیر کشور عراق مذاکراتی برای بازگشایی معابر جدید از قبیل سومار و چیلات داشت اما طرف مقابل با بازگشایی و فعالسازی این پایانه‌ها رغبتی ندارند و یا حداقل بررسی این موضوع خصوصا بررسی مرز چیلات را به بعد از مراسم اربعین موکول کرده است.
علی‌رغم اینکه مایل بودیم مسیرهای جایگزین و فعال‌تری ایجاد کنیم، دولت عراق تمایلی به انجام این کار نشان نداد. ایجاد مرز مشترک، اقدامی دوطرفه است و با وجود این مسائل همچنان موضوع بازگشایی و فعالسازی مرز چیلات و دهلران را پیگیری می‌کنیم تا در صورت امکان قبل از اربعین بازگشایی آنها صورت بگیرد زیرا این مرزها جایگزین خوبی خواهند بود، اما دولت عراق تاکنون این مسئولیت را نپذیرفته است بنابراین تحقق این امر کاملا بستگی به برقراری تفاهم با کشور عراق دارد.
تامین امنیت زائران بر عهده طرف عراقی است
زمانی که زائران از مرز ایران خارج می‌شوند مسئولیت تامین امنیت آنها برعهده طرف عراقی است زیرا عراق حاکمیت مستقلی است که باید اقدامات امنیتی و مدیریتی را به خوبی انجام می دهد به هر حال ما مسئولیت حاکمیت عراق را برعهده نداریم اما ممکن است به آنها در این زمینه کمک کنیم.
حضور اتباع خارجی و تهیه روادید آنها به چه صورت است و آیا آنها در مراسم اربعین از مرزهای خاصی عبور می‌کنند؟
آقابابایی: در سال گذشته برای اتباع خارجی برنامه خاصی داشتیم، امسال هم با برنامه‌ریزی گسترده‌تری به این حوزه ورود می‌کنیم. بخشی از برنامه ما برای اتباع عراقی است که در خاک ایران حضور دارند اما اسناد هویتی در اختیار ندارند به این معنا که این اتباع نمی‌توانند ثابت کنند عراقی هستند، در عین حال از جمهوری اسلامی ایران هم سندی به عنوان سند هویتی ندارند. این افراد دارای کارت خاصی هستند لذا ما با دولت عراق تفاهم کردیم که عراق از طریق سفارت، برگه‌ای به آنها عرضه کند که نشان دهد این اتباع عراقی هستند براین اساس ما می‌توانیم هویت آنها را تائید کنیم و آنها هم می‌توانند با تعامل نیروی انتظامی وارد خاک عراق شوند و پس از پایان مراسم اربعین به ایران بازگردند. این افراد نیازی به تهیه روادید ندارند و تأیید سفارت عراق برای آنها کافی است.
ثبت نام مقدماتی اتباع افغان آغاز شده است/یک یا دو روز آینده ویزا برای آنها صادر می‌شود
در مورد اتباع افغان هم تأکید می‌کنم آن دسته از اتباعی که به صورت مجاز در خاک ایران حضور دارند، در چارچوب تفاهم‌نامه ما با کشور عراق هستند. این افراد می‌توانند با مراجعه به دفاتر کفالت همان هزینه‌هایی که اتباع ایرانی پرداخت می‌کنند، پرداخت و دفترچه‌ای از پلیس گذرنامه دریافت کنند، لذا اتباع افغانستانی می‌توانند با این دفترچه و ویزایی که دولت عراق صادر می‌کند در مراسم اربعین شرکت کنند و پس از اتمام مراسم هم دوباره اجازه خواهند داشت وارد خاک ایران شوند.
سال گذشته به دلیل اینکه از لحاظ زمانی، تفاهمات برای شرکت اتباع افغان در مراسم اربعین دیر انجام شد، اقدامات کافی صورت نگرفت اما امسال این موضوع را از قبل پیگیری کردیم و خوشبختانه مشکلی در این زمینه وجود ندارد و ثبت‌نام مقدماتی برای این اتباع آغاز شده است و در یک یا دو روز آینده ویزا آنها هم صادر می‌شود.
اتباع خارجی از مرز شلمچه عبور می‌کنند
نحوه کنترل خروج اتباع خارجی گیت‌های مشخصی دارد و آنها دارای دفترچه‌های خاص هستند که سامانه‌ای مشخص آن را بررسی می‌کند همچنین قرار است آمایش جمعیتی به این نسبت داشته باشیم بنابراین اتباع خارجی از مسیری مجزا و از مرز شلمچه به خاک عراق وارد خواهند شد؛ این مسیر سهل‌الوصول‌ترین راه برای این دسته از زائران است زیرا تراکم جمعیت آنها کمتر است و مسیر جداگانه‌ای هم به دلیل شرایط خاص بررسی گذرنامه‌هایشان تهیه کردیم تا آنها بتوانند از این مسیر وارد خاک عراق شوند. البته اگر مشکل خاصی در مرز خسروی نداشته باشیم در برنامه بعدی می‌توانیم از این مرز برای اعزام زائران اتباع خارجی استفاده کنیم.
توصیه وزارت کشور برای آن دسته از زائرانی که قصد دارند به صورت فردی یا گروهی در اربعین شرکت کنند، چیست؟
آقابابایی: ما علاقه داریم زائران به صورت کاروانی در مراسم اربعین شرکت کنند و تقریبا زائران هم به این صورت و نه به شکل کاملا سازماندهی شده دقیق کاروانی به کربلا مشرف می‌شوند. تجربه ما در برگزاری اربعین در سالهای گذشته نشان می‌دهد که نمی‌توانیم به سفر کاروانی زائران تأکید کنیم؛ چراکه این موضوع شرایط خاص خود را دارد و از نظر زمانی هم محدودیت‌هایی وجود دارد، زیرا زائران باید در محدوده زمانی مشخص به عراق بروند و وارد خاک کشورمان شوند، بنابراین آنها باید با توجه به شرایط خاص خودشان در این باره تصمیم‌گیری کنند.
صدور ویزای گروهی 5 نفره وجود دارد
طبق اظهارات مسئولان استانی، عراق تمایل بیشتری به صدور روادید گروهی دارد در اربعین امسال چقدر به صدور ویزای فردی توجه شده است و آیا ویزای گروهی هم صادر خواهد شد؟
آقابابایی: در سالهای قبل که سفارت عراق امکانات و ابزار لازم را در اختیار نداشت عموما روادید به صورت گروهی صادر می‌شد، اما سال گذشته روند صدور روادید انفرادی افزایش یافت. امسال نیز با تفاهم دولت عراق مقرر شد روادید به صورت فردی صادر شود زیرا این موضوع از لحاظ امنیتی و نحوه کنترل، کمک‌کننده است همچنین مشکلات ناشی از مانیفستی و گروهی بودن سال گذشته تا اندازه‌ای کاهش می‌یابد.
در تلاشیم امسال برای زائران ویزای انفرادی صادر شود البته ممکن است به صورت استثنا در اواخر زمان صدور به دلیل شرایط خاص و عدم وجود امکانات در سفارت عراق، احتمال صدور ویزای گروهی وجود داشته باشد که حداکثر این ویزا 5 نفره خواهد بود، اما اولویت و تا زمانی که مشکل جدی پیش نیاید با ویزای انفرادی است.
آیا زائران می‌توانند بدون تهیه روادید وارد کربلا شوند؟ ورود غیرقانونی زائران به خاک عراق چه مجازاتی دارد؟
آقابابایی: دولت عراق طبق قوانین برای ورود غیرمجاز به خاکش 3 سال حبس در نظر گرفته است همچنین مقام معظم رهبری هم تاکید دارند که قوانین و مقررات دولت‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.
در واقع طبق قانون، خروج غیرمجاز از کشور و ورود غیرقانونی دارای مجازات است، بنابراین اصرار داریم که زائران باید برای ورود به مرزها ویزا و روادید تهیه کنند چراکه سال گذشته برخی زائران باعث تضییع حقوق افرادی شدند که به صورت قانونی از مرزها عبور کردند.
طبق قوانین بین‌المللی اگر کسی قصد خروج از کشور را داشته باشد، باید ویزا و گذرنامه تهیه کند مگر اینکه دو کشور تفاهم کنند که لغو روادید صورت بگیرد. ما چنین توافقی درباره لغو روادید در ایام اربعین با دولت عراق نداشته‌ایم به هرحال این موضوعی جدی است و امسال نسبت به سال گذشته برخورد جدی‌تری با افراد متخلف صورت می‌گیرد.
سال گذشته حقوق اتباع ایرانی ضایع و باعث شد دولت عراق موضع رسمی در این زمینه اتخاذ کند بنابراین ما کنترل‌ها را تشدید کردیم و لایه‌های امنیتی لازم هم صورت گرفته است اما اگر کسی قصد انجام کار غیرمجاز داشته باشد به مراجع قانونی معرفی می‌شود.
آیا احتمال لغو روادید برای زائران اربعین در سال جاری وجود خواهد داشت؟
آقابابایی: موضوع لغو روادید از سوی وزارت خارجه پیگیری می‌شود اما اطلاعات ما نشان می‌دهد که در مقطع زمانی مراسم اربعین، این اتفاق رخ نمی‌دهد زیرا بحث لغو روادید به ستاد مرکزی اربعین مربوط نیست و وزارت خارجه‌های ایران و عراق در این باره تصمیم‌گیری می‌کنند. حداقل این مطلب را می‌دانم که تا برگزاری مراسم اربعین لغو روادید نخواهیم داشت.
در اربعین سال گذشته گفته می‌شد که زائران دچار مشکلاتی در پایانه‌های مرزی شدند. حجم انبوه جمعیت مشکلات زیادی به وجود آورد به طوری که بسیاری از مردم در بیابان‌ها آواره شدند. امسال برای جلوگیری از این اتفاق و سهولت در رفت و آمد زائران چه برنامه‌ای مدنظر دارید؟
آقابابایی: در سال گذشته مشکلات زیادی برای زائران در پایانه‌های مرزی به وجود آمد اما باید بدانیم که در سال گذشته نسبت به سال قبل مشکلات کمتری وجود داشت، زیرا در مقطعی از زمان برخی از هموطنان به صورت غیرمجاز در مرز مهران حضور پیدا کردند و موجب سلب تردد زائرانی شدند که به صورت قانونی قصد خروج از کشور داشتند.
به گفته مسئولان استانی سایر استانها از قبیل قزوین، خراسان و ... برای تردد زائران از مرزهای معین و مشخص با استانهای سه‌گانه همکاری دارند. این همکاری به چه صورت است و چه خدماتی به زائران ارائه می‌شود؟
آقابابایی: این بحث تنها مربوط به تردد زائران نمی‌شود. در واقع استانهای معین برای ایجاد زیرساخت‌های دائمی، کمک به توسعه پایانه‌های مرزی و کمک به توسعه جاده‌ها با استانهای سه‌گانه همکاری می‌کنند و دولت هم در این زمینه تأمین اعتبار می‌کند.
با توجه به اینکه مرز خسروی برای اولین بار در اربعین سالجاری بازگشایی می‌شود و زائران از این مسیر وارد کربلا می‌شوند، در صورت بروز مشکل خصوصا مشکل امنیتی چه تدابیری را در نظر دارید؟
آقابابایی: ایران کمیته امنیتی مشترک با دولت عراق و با مسئولیت کلی سفیر ایران در بغداد، همچنین با مسئولیت مستقیم وابسته نظامی ایران در سفارتمان در بغداد و معاون وزیر کشور، تشکیل داده است و مسیر بغداد تا خسروی و بالعکس مورد بررسی قرار می‌گیرد و تدابیر لازم را اتخاذ می‌کنند.
در واقع دولت عراق پذیرفته است که مسئولیت تامین امنیت زائران را طبق تفاهم‌نامه برعهده بگیرد، همچنین ارتش، پلیس و نیروهای مردمی هم در این مسیر همکاری می‌کنند تا امنیت زائران اربعین فراهم شود اما به طور کلی از آنجایی که اربعین در عراق برگزار می‌شود، تأمین امنیت این مراسم برعهده دولت عراق است و ایران هم در راستای بهبود تردد زائران از لحاظ رفاهی و امنیتی با عراق همکاری لازم را انجام می‌دهد.
ساخت و ساز برای استقرار گیت‌ها در مرز خسروی آغاز شده است
تعداد گیت‌های مستقر در پایانه‌های مرزی چند درصد در اربعین سال جاری افزایش یافته است و پیش‌بینی شما از مشارکت زائران چقدر خواهد بود؟
آقابابایی: در مرز مهران از سال قبل گیت‌های ما به تعداد کافی راه‌اندازی شده است و در این زمینه کمکی به گیت‌های کشور عراق کردیم تا این گیت‌ها استاندارد و با کیفیت‌تر شود.
در مرز شلمچه هم حدود 17 گیت جدید راه‌اندازی شد و همچنین به طرف عراقی هم کمک می‌کنیم تا همین تعداد گیت علاوه بر گیت‌های قبلی اضافه و فعال شود، همچنین در مرز چذابه به تعداد کافی گیت تردد زائران وجود دارد و نیازی به گیت جدید نداریم اما الزاما نیازمند استقرار گیت در مرز خسروی هستیم که عملیات ساخت و ساز آن آغاز شده است و به زودی این گیت‌ها نصب خواهد شد.
معتقدم در بحث اربعین نمی‌توان عدد و رقم دقیقی برای مشارکت زائران اعلام کرد، اما به نظر می‌رسد تعداد زائران نسبت به سال گذشته 10 تا 15 درصد افزایش یابد.
پیگیری وزارت کشور برای بازگشایی مرز دهلران به کجا رسید؟ در این زمینه منتظر نظر و رأی نخست‌وزیری عراق بودید، این نظر چه زمانی اعلام می‌شود؟
آقابابایی: ما آمادگی خود را در این زمینه به طرف عراقی اعلام کردیم و با وزیر کشور عراق هم ملاقاتی انجام دادیم. حدود 10 روز پیش هم پیشنهاد بازگشایی این پایانه مطرح شد اما دولت عراق هنوز آمادگی انجام این کار را ندارد البته این بحث ماه‌ها قبل در کمیته کارشناسی مطرح شد و طرف عراقی تمایلی به بررسی آن نشان نداد، با این وجود وزیر کشور عراق اخیرا در جلسه‌ای اعلام کرد این موضوع بعد از اتمام مراسم اربعین بررسی می‌شود، مسئولان عراقی الزاما این موضوع را نفی نکردند و ما هم هنوز در تلاشیم تا از طریق سفارت راهکاری حتی به صورت موقت در این زمینه پیدا کنیم.
