سرویس جهان مشرق - عملکرد نظامی ارتش و نیروهای مردمی عراق تنها چند روز بعد از برپایی همه پرسی جدایی‌طلبانه در اقلیم کردستان عراق ضمن تسلط بر کرکوک و بخش‌های مهم دیگری در منطقه موفق شد ماهیت جدایی طلبانه این اقدامات زیر سؤال برده و بار دیگر گزینه احیای مناسبات بین بغداد و اربیل در سایه قانون اساسی این کشور و چارچوب دولت فدرال عراق را مطرح کرد. با این وجود مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق تلاش کرد اتفاقات کرکوک را " یک تصمیم‌گیری فردی " بنامد.  

تسلط نیروهای ارتش ملی عراق و مناطق مورد تنازع با اقلیم کردستان عراق  عملا به پایان طرح بارزانی برای تجزیه‌طلبی در این کشور منجر شد. این همان چیزی بود که حیدر العبادی نیز در کنفرانس مطبوعاتی هفتگی خود به آن اشاره و تأکید کرد که دوران همه پرسی جدایی‌طلبانه به پایان رسید و به تاریخ پیوست و نتایج آن از بین رفت. وی تأکید کرد که بغداد و اربیل نیازمند تفاهم بر اساس سقف قانون اساسی و مشارکت ملی هستند.

لحن آرام العبادی نشان می داد که باب گفتگوها میان دولت و نیروهای کرد تحت پیش شرط وی باز شده و او منتظر دعوت شدن به جلسه اول گفتگوها است. وی از اشتباهی در گذشته سخن گفت که دولت عراق به دنبال اصلاح آن برآمده است.

ارتش و نیروهای الحشد الشعبی در این عملیات موفق شدن مناطق نفوذ آمریکا در شمال شرقی کشور را تحت سلطه خود درآورد که این موضوع باعث شد تردیدهای آشکاری در آینده درگیری و تقسیم نفوذ در مناطق مرزی بین محور مقاومت و محور آمریکایی به وجود آید.

بارزانی که دیروز اولین اظهارات رسمی خود بعد از  بازپس‌گیری کرکوک را انجام داد، گفت که همه پرسی به‌ هیچ ‌وجه از بین می‌رود. او در توجیه عقب‌نشینی نیروهای پیشمرگه از کرکوک از شکاف گسترده میان ساختارهای اقلیم کردستان خبر داد و گفت این تصمیم ، تصمیمی انفرادی از سوی یک جریان سیاسی در اقلیم کردستان ( بافل جلال طالبانی فرزند طالبانی موسس اتحادیه خلق کردستان) بوده است.

منابع کرد اذعان می‌کنند که بحران کنونی اعتبار مردمی بارزانی را به شدت زیر سؤال برده و شکست طرح های وی برای تحقق رویای کردها در تشکیل دولت مستقل را نشان داد. به این ترتیب اقلیم کردستان هزینه های این خودکامگی و تصمیم یک جانبه را پرداخت کرد. این تحولات بار دیگر شکاف موجود میان دو جریان اصلی کرد در اقلیم کردستان را نشان داد و ثابت کرد که آنها با دقت رفتارهای طرف مقابل را زیر نظر دارند.

حضور تهران در مدیریت بحران عراق

موفقیت بغداد در مدیریت بحران کنونی با همکاری میدانی تهران و از طریق حضور فعال و تأثیرگذار سردار قاسم سلیمانی تحقق پیدا کرد. به این ترتیب جدایی‌طلبان محاصره شده و مشخص شد که کردها هماهنگی که در جریان همه پرسی ادعا می کردند را میان خود ندارند. این پیشروی نشان داد که دولت العبادی طی روزهای آینده نیز آمادگی خوبی برای مقابله با هر اقدام جدایی‌طلبانه از سوی بارزانی یا دیگران را دارد.

شاید هنگامی که تهران اعلام کرد اقدام کردها در جدایی‌طلبی از دولت مرکزی عراق به نفع هیچ کس از جمله اقلیم کردستان نیست، کمتر کسی از کردهای جدایی طلب این اظهارات را جدی گرفت. جدایی‌طلبان تصور می‌کردند با حمایت‌های بین‌المللی رژیم جعلی اسرائیل و حمایت های نیم بند آمریکا می توانند چالش های فراروی خود را بدون در نظر گرفتن موقعیت محور مقاومت در منطقه پشت سر بگذارند، اما تحولات روزهای اخیر نشان داد که پیش بینی تهران درست از آب در آمد و اگر میانجگری به موقع ایرانی ها نبود، شاید شرایط از این هم بدتر می شد.

کرکوک از مدت ها پیش تحت کنترل نیروهای پیشمرگه قرار داشت و دولت عراق نیز مشکلی با این موضوع نداشت، اما اقدام تنش‌آفرین بارزانی باعث شد علاوه بر سوختن برگه سیاسی وی به عنوان یکی از شخصیت‌های تأثیرگذار اقلیم کردستان بویژه در فقدان جلال طالبانی، کرکوک نیز به عنوان یکی از مهم ترین ارکان اقتصادی اقلیم کردستان از دست آنها خارج شود.

از سوی دیگر بارزانی با اقدامات خود برگه برنده مهم اقلیم کردستان در کسب امتیاز از طریق راه‌های مسالمت‌آمیز را از بین برد و قطعا امتیازاتی که بعد از این حمله به اقلیم واگذار می‌شود، متفاوت از مراحل قبلی خواهد بود. این حمله اعتبار شبه نظامیان کرد عراق را از بین برده و اختلافات داخلی موجود در میان آنها را روشن تر کرد.

با این وجود تصمیمی عاقلانه از سوی طرفین مناقشه در دولت عراق و بویژه اقلیم کردستان عراق در کنار گذاشتن تعصبات بیجا پای میز مذاکرات سیاسی اقدام به حل و فصل مشکلات خود کنند.

طرح خونین غرب برای به رسمیت شناختن اقلیم کردستان

بارزانی تصور می‌کرد حمله نظامی نیروهای ارتش عراق به مناطق کردنشین و به راه انداختن کشتار در این مناطق می‌تواند رویکردهای جدایی‌طلبانه اربیل را به پیش برده و گامی جدی برای جلب افکار عمومی به شمار رود. برخی منابع اعلام می‌کنند این اقدام با هماهنگی آمریکا و فرانسه و عربستان و امارات انجام شده بود. به همین علت بود که بارزانی با عجله پس از اعلام نتایج همه پرسی سعی در اعلام جدایی از دولت مرکزی را داشت. او می خواست دامنه درگیری ها استان دیاله و صلاح الدین و کرکوک و اربیل و نینوا را فرا گرفته و بزرگنمایی های رسانه ای نیز به کمک اقلیم کردستان بیاید تا جامعه جهانی به حمایت از این اقلیم برخاسته و خواستار حمایت از کردها در ازای کشتار جمعی! از طریق به رسمیت شناختن دولت کرد در این منطقه شود.