به گزارش مشرق، سعد الحریری، نخست‌وزیر لبنان روز شنبه 13 آبان 1396 (همزمان با سالروز تسخیر لانه جاسوسی آمریکا به دست دانشجویان پیرو خط امام و روز ملی مبارزه با استکبار جهانی در ایران) در اقدامی غافلگیرکننده از ریاض پایتخت عربستان سعودی کناره‌گیری خود را اعلام کرد. این اقدام مشکوک تعجب همگان را بر انگیخت و گمانه زنی های مختلفی همچون استعفای اجباری، تهدید، گروگانگیری سیاسی و تکرار سرنوشت امام موسی صدر در خصوص چرایی و نحوه انجام این استعفا مطرح گردید.

در میان غافلگیری و شوک همگان، واکنش مقامات ارشد اسرائیلی از لحظات اولیه جای تامل داشت. این رژیم که معمولا عادت دارد بخاطر دوری از تبعات تحولات و فرار از مورد اتهام قرار گرفتن در مقابل تحولات منطقه ای اینچنینی با تامل، محافظه کاری و بعضا انفعال برخورد کند؛ این بار بلافاصله دست به موضع گیری هماهنگ و هدفمند به نفع حریری زد. در ذیل مروری بر مواضع مقامات صهیونیستی پس از استعفای حریری انجام می گیرد تا از این رهگذر به چگونگی و تحلیل این مواضع پرداخته شود.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر

نتانیاهو ساعاتی پس از استعفای حریری در 13  آبان 1396با استقبال از سخنان ضدایرانی حریری، از طریق توئیترش نوشت: «استعفای نخست‌وزیر حریری، بانگ بیداری برای جامعه بین‌الملل برای توقف تجاوزگری ایران در منطقه است.» نتانیاهو اضافه کرد که استعفای حریری ثابت کرد که ایران نه تنها برای اسرائیل، بلکه خطری برای کشورهای عربی و تمام دنیا است و باید همه برای مقابله با این کشور متحد شوند.

آویگدور لیبرمن وزیر جنگ

آویگدور لیبرمن نیز در همان روز استعفای حریری از طریق توئیترش نوشت: «لبنان=حزب الله. حزب الله=ایران. لبنان=ایران.» بدین معنی که لبنان در حال تبدیل شدن به ایران دیگر است. لیبرمن در ادامه ضمن تکرار سخنان نتانیاهو در این باره می نویسد که ایران خطری برای کل جهان است و سعد حریری این مسئله را امروز [با استعفایش] اثبات کرد. لیبرمن همچنین اظهار داشت که ارتش اسرائیل آماده مقابله با ائتلاف ایران است و هرگز به محور ایران اجازه نخواهد داد تا توان (نظامی) خود را در مرزهای شمالی اسرائیل تقویت کند.

یسرائیل کاتس وزیر اطلاعات

یسرائیل کاتس وزیر حمل و نقل و اطلاعات اسرائیل و از جمله مدعیان نخست وزیری آینده این رژیم دو روز پس از استعفای حریری در 15 آبان 1396 در گفت‌وگو با رادیو ارتش رژیم صهیونیستی در مورد استعفای حریری با تکرار مواضع مقامات اسرائیلی در این باره اظهار داشت: «این یک نقطه عطف مهم بود که لزوم جلوگیری از قدرت گیری بیش از پیش ایران را مشخص کرد.» وی همچنین در صفحه توئیترش نوشت که استعفای نخست وزیر لبنان نقطه عطفی برای برخورد با حزب‌الله است و زمان کنار گذاشتن، تضعیف و خلع سلاح حزب‌الله فرا رسیده است.

وزارت امور خارجه

در 17 آبان 1396 وزارت امور خارجه رژیم صهیونیستی که بیش از دو سال است که وزیر امور خارجه نداشته و بنیامین نتانیاهو به شخصه مسئول امور این وزارتخانه است، طی ابلاغیه ای رسمی با سوء استفاده از استعفای سعد الحریری از تمام سفارتخانه های خود در کشورهای دیگر خواست که در بالاترین سطوح مخالفت خود را با مشارکت حزب الله در دولت آینده لبنان اعلام  کنند.

در ابلاغیه وزرات خارجه به سفارت های اسرائیل آمده است: «از شما درخواست میشود به شکل فوری به وزارت های خارجه و نهادهای مرتبط مراجعه کرده و تاکید کنید، استعفای سعد الحریری و دلایلی که موجب این اقدام شد بار دیگر ماهیت ویرانگر حزب الله و ایران را ثابت می کند و به خطر آنان برای ثبات لبنان و کشورهای منطقه اشاره دارد.»

شبکه 10 تلویزیون اسرائیل در این باره فاش کرد، ابلاغیه وزارت خارجه اسرائیل به سفارت خانه های خود در راستای فشار آوردن به حزب الله و ایران در پی استعفای حریری به دو دلیل عمده بوده است: اول اوضاع داخلی لبنان و دوم همراهی با عربستان سعودی.

آوی گابای رهبرحزب اپوزیسیون کارگر

آوی گابای رئیس حزب کارگر و از رقبای نتانیاهو در 22 آبان 1396 در خصوص بحران ایجاد شده میان عربستان و لبنان در پی استعفای حریری گفت: «ما نباید آلت دست عربستان سعودی شویم. بحران میان عربستان و لبنان ممکن است رو به وخامت نهد.» وی در ادامه می افزاید که در صورت وخامت بحران لبنان و عربستان، پای اسرائیل به جنگی کشیده خواهد شد که ارتباطی به آن ندارد.

٭واکنش آمریکا و اروپا

بطور کلی واکنش مقامات آمریکایی و اروپایی از نخستین لحظات استعفای حریری تا به امروز در راستای حمایت از استعفای حریری نبوده و آنها بر نخست وزیری قانونی وی بر لبنان تاکید دارند. این مسئله به نوعی بیانگر آن است که آنها نیز از این اقدام غافلگیر شده اند.

در همین راستا، وزارت امور خارجه آمریکا در 17 آبان 1396 در بیانیه ای رسمی اعلام کرد که درباره تصمیم حریری برای استعفا از نخست وزیری لبنان اطلاع قبلی نداشته است. چند روز پس از این بیانیه، رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا در نخستین واکنش علنی خود درباره استعفای حریری اظهار داشت که مقام های عربستان به او اطمینان داده اند که حریری به میل خود در عربستان مانده است. این اظهار نظر می‌تواند حامل این پیام باشد که آمریکا در جریان این ماجرا نبوده است.

در همان روز انتشار بیانیه وزارت خارجه آمریکا، سفیران کشورهای عضو اتحادیه اروپایی در لبنان با اقدامی هماهنگ با صدور بیانیه ای حمایت قوی این اتحادیه از حاکمیت،امنیت و ملت لبنان را اعلام کرد. همچنین در 23 آبان، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی در نشست وزیران خارجه عضو اتحادیه اروپایی اظهار داشت که این اتحادیه هیچ گونه مداخله خارجی در لبنان را نمی پذیرد و اروپایی ها خواهان بازگشت حریری به کشورش است.

سفر غیر منتظره امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه به عربستان در اوایل هفته گذشته و تلاش برای دیدار با حریری- که البته بنابر ادعای روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز این خواسته از سوی بن سلمان اجابت نشده است- از جمله مصادیق غافلگیری اروپا می تواند باشد. در همین راستا روزنامه الاخبار لبنان در 23 آبان اعلام کرد که فرانسه تصمیم دارد در صورت عدم بازگشت حریری به لبنان در ظرف دو روز آینده، این مسئله را در شورای امنیت مطرح کند.

از مجموع واکنش های آمریکا و اروپا اینگونه به نظر می رسد که سعودیها تلاش داشتند تا آمریکا و اروپا را در عمل انجام شده قرار دهند و استعفای حریری را به آنها تحمیل کنند،اما این پروژه تا به امروز شکست خورده است.

نتیجه گیری

با توجه به واکنش سریع مقامات ارشد صهیونیستی به استعفای حریری برخلاف عادت همیشگی آنان در اینگونه موارد، به نظر می رسد که اسرائیلی ها چندان از استعفای سعد حریری غافلگیر نشده و هیچ بعید نیست که آنها پیشتر از این موضوع مطلع بودند. اظهارات مقامات ارشد صهیونیستی به جز گابای که به نظر از یک متن واحد اصطلاحا «کپی» شده بود، نشان می دهد که صهیونیست ها حتی برای لحظات بعد از استعفا نیز برنامه ریزی کرده بودند تا به نوعی به آمریکا و اروپا پیام ارسال کنند.

واکنش های آمریکایی ها و اروپایی ها به گونه ای بوده است که به نظر می رسد آنها چندان در جریان استعفای حریری نبوده اند و به نوعی می توان گفت این استعفا یک طرح سعودی-صهیونیستی برای قرار دادن آمریکا و اروپا در عمل انجام شده بود. اگر این فرضیه درست باشد بنابراین باید شاهد رویارویی و برخورد تنبیهی آمریکا و اروپا با صهیونیست ها و سعودیها در خصوص پرونده حریری در کوتاه مدت باشیم.