سرویس جهان مشرق - حضور حسن روحانی، رئیس جمهور ایران در برنامه تلویزیونی و اعلان همدردی با شرایط اقتصادی دشوار مردم ایران، کار درستی بود. نرخ تورم بالا و افزایش هزینه‌­های زندگی، اوضاع بسیار دشواری را برای مردم در ایران پدید آورده است. قطع شدن یارانه برخی از اقشار و افزایش بیکاری جوانان نیز به این مشکلات اضافه شده است.

روحانی بدون شک از عواقب و پیامد­های مستقیم اوضاع نابه سامان اقتصادی و تحریم­‌های ایالات متحده سخن گفته است. شرکت‌­های غربی که به همکاری و تعامل با ایران بازگشته‌­اند یا حداقل درصدد آغاز همکاری با ایران بودند، با تهدیدات جدی مواجه شده­اند.

روحانی پس از امضای برنامه اقدام مشترک در سال ۲۰۱۵ در وین، وعده داد که فرصت‌های شغلی بیشتری در ایران ایجاد خواهد شد و رفته رفته شرایط اقتصادی بهبود می‌­یابد. اما این وعده هرگز عملی نشده و اعتراض به شرایط و مشکلات اقتصادی به صورت مشروع و آرام از گوشه و کنار شنیده می­شد. درواقع این قبیل اعتراضات و نارضایتی­ها مدت چند سال است که بخشی از تصویر کلان مردم ایران است.

اگر نگاهی به کالبد حکومتی جمهوری اسلامی ایران بیاندازیم نوعی «تئوکراسی به همراه خصائص برجسته دموکراتیک» مشاهده می­‌کنیم؛ اما نکته مهم این است که این کالبد تا چه میزان در داخل این کشور ریشه دوانده است. در جریان سفرهای مکرر خود به ایران با پدیده­ای به نام بسیج آشنا شدم؛ این پدیده در وجوه مختلف زندگی اجتماعی از اتحادیه‌­ها گرفته تا نهادهای دانش­ آموزی و گروه‌­های خدمات اجتماعی، رخنه کرده است. از این جهت شاید بتوان ایران را به چین تشبیه کرد که در آن حزب کمونیست در تمام ابعاد زندگی مردم رخنه کرده است. در گفتگو با جوانان شهر­هایی همچون کاشان و مشهد متوجه شدم که ساختار حکومتی جمهوری اسلامی از پایگاه مردمی بسیار مستحکمی بهرمند است.

آنچه که امروز در ایران شاهد هستیم درواقع این است که اعتراضات مشروع و آرام مردم به دشواری‌­های اقتصادی توسط عده­ای مضنون همیشگی (usual suspects) به سمت خشونت پیش برده شده است. این عده قلیل مضنونین به سختی در تلاش هستند تا اعتراضات مشروع و آرام را به یک جنبش «انقلابی» تبدیل کنند تا از این طریق تغییر رژیم را رقم زنند. نهایتاً اینکه، هدف غایی دیگر این عده، به راه انداختن یک جنگ داخلی است.

در اینجا باید اعلان کنم که این اقدامات و این هدف میسر نخواهد شد. هرکسی که با ایران آشنایی دارد به خوبی می­داند که جامعه مدنی این کشور بسیار پیچیده‌­تر از آن است که در چنین دامی گرفتار شود. باید توجه داشت که عناصر خارجی مشخصی تلاش می­کنند تا به عنوان تحریک کننده در میان صفوف معترضین رخنه کنند. این لحن «تمام دنیا نظاره‌­گر هستند» که این روزها از هر خروجی رسانه­‌ای آن را می­‌بینیم یا می‌­شنویم، به معنای تحریک کردن تهران به انجام یک واکنش است.

با همه این احوال دولت روحانی قاطعانه اعلام کرده است که با هرگونه اقدام خشونت­ باری شدیداً برخورد خواهد کرد. این طبیعی است؛ تصور کنید سطح خشونتی که در خیابان‌­های ایران مشاهده کردیم، در فرانسه یا آلمان رخ می ­داد؛ واکنش پلیس به این گونه اقدامات در دو کشور مذکور چگونه می­ بود؟

تغییر رژیم در ایران به هیچ وجه میسر نخواهد شد و آنچه که اکنون درحال اجرا و پیشرفت است، تلاشی است برای تجدید بهانه­‌ها برای تحریم­‌های اقتصادی بیشتر علیه ایران. احتمالاً این بار از سوی اتحادیه اروپا. امیدوارم که اتحادیه به این دام مبتلا نشود. اکنون حل بسیاری از مسائل به عملکرد تیم روحانی وابسته است و برنامه­‌ها و ابتکار عمل­‌های مختلفی که پیش از آن آغاز شده تا روابط تجاری ایران را تقویت کند، می­تواند تا حدودی راه­گشا باشد.

نویسنده: په­په اسکوبار (کارشناس برزیلی مسائل ایران و خاورمیانه در اشین تایمز آنلاین، راشا تودی، اسپوتنیک نیوز و الجزیره)