به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، مقابله با ادوات زرهی که در نبردهای نظامی نقش انکار ناپذیری را بر عهده دارند، از جمله دغدغه های مهم هر نیروی نظامی در دنیا است و نیروهای پیاده به عنوان کسانی که ادوات زرهی بیشترین آسیب را به آنها می رسانند، خیلی زود به فکر چاره ای مؤثر برای مقابله با این ادوات افتادند. راکت اندازهایی مثل بازوکای آمریکایی یا Panzerschreck آلمانی در جنگ جهانی دوم آغاز کننده مسیر برای توسعه سلاح های ضد ضد زره راکتی بودند. بعد از پایان جنگ جهانی دوم و روسها با معرفی سری RPG شاید معروف ترین و پر استفاده ترین سلاح ضد زره تمام دوران را وارد بازار کردند. در بسیاری از جنگ های رخ داده از شاید دوره جنگ ویتنام تا به امروز آر پی جی های روسی خصوصا مدل RPG-۷ به عنوان یک پای ثابت در درون درگیری ها حضور داشته است.

سری آر پی جی روسی در سالهای بعد توسعه پیدا کرد و مدل های گوناگونی از آن برای نیازهای مختلف رزمی توسعه پیدا کرد. یکی از مدل های خاص و مشهور آر پی جی نمونه RPG_۲۹ ملقب به "خون آشام" است که مثل مدل های قدیمی در حجم بالایی صادر نشد ولی در چندین مورد عملکرد خوبی را از خود در برابر تانک های مشهوری نشان داد.

آر پی جی ۲۹ و گلوله ضد زره مدل PG-۲۹V روسی

این سامانه در جریان درگیری های عراق بعد از اشغال این کشور، حداقل در دو مورد تانک آبرامز ارتش آمریکا و در یک مورد تانک چلنجر ارتش انگلیس را دچار آسیب کرده است. تا چند سال آمریکایی ها اجازه مسلح شدن ارتش عراق به این سلاح را نمی دادند چون تصور می کردند در صورت از دست دادن این سلاح توسط ارتش عراق، تانک های آمریکایی موجود در این کشور دچار مشکل خواهند شد. همچنین در سال ۲۰۰۶ میلادی و در جریان جنگ ۳۳ روزه و بنا به اعلام خود اسراییلی ها RPG-۲۹ از جمله سلاح هایی بود که باعث ایجاد تلفات در ارتش اسراییل شد. در جریان جنگ سوریه نیز این سلاح در حجم بالایی توسط دو طرف میدان مورد استفاده قرار گرفته است. شکل کلی این اسلحه، یک استوانه تو خالی بوده و ترکیبی مانند راکت اندازه های بازوکا را به یاد می آورد. عمل گلوله گذاری در آن از انتهای سلاح انجام شده و کالیبر (قطر داخلی لوله یا قطر خارجی پرتابه) آن ۱۰۵ میلیمتر  بوده و در منابع خارجی دو نوع گلوله دو مرحله ای و ترموباریک برای آن ذکر شده است. سرعت خروج گلوله از سلاح ۲۸۰ متر بر ثانیه و برد مؤثر آن ۵۰۰ متر است. نوع نفوذگر پرتابه های این سلاح قابلیت نفوذ تا عمق ۷۵۰ میلیمتر در زره های تقویت شده تانک (جدا از مراحل واکنشی)، ۱۵۰۰ میلیمتر در بتن و تا ۳۷۰۰ میلیمتر در سنگرها و استحکامات خاکی را دارد.

این گلوله ها دارای ۸ پره پایدار کننده هستند و عمده انرژی پیشران قبل از خرج گلوله از لوله به آن داده می شود؛ برخلاف برخی سلاح های دوش پرتاب که یک پیشران ضعیف اولیه، گلوله را از محل پرتاب دور کرده و سپس پیشران اصلی به کار می افتد .سرجنگی ترموباریک این سلاح نیز کاربردهای ضد نفر داشته و برای انهدام تجمع نفرات دشمن در مکان های مورد نظر از جمله ساختمان ها و فضاهای بسته بکار می رود.  

جرم خالی این سلاح ۱۲.۱ و در حالت پر شده با گلوله و آماده شلیک، ۱۸.۸ کیلوگرم است. در حالت رزمی این سلاح ۱.۸۵ متر طول داشته و برای حمل و نقل نیز طول آن تا ۱ متر قابل کاهش است که از این نظر تنها ۵ سانتیمتر کشیده تر از آر-پی-جی-۷ شده و در جابجایی نیروهای نظامی مشکلی ایجاد نمی کند. این سلاح از نشانه گیر ثابت روی خود، نشانه گیر اپتیکی و دوربین دید در شب نیز بهره می برد که کارایی آن را با افزایش دقت و همچنین قابلیت استفاده در نبردهای شبانه افزایش می دهد.

تولید RPG-۲۹ و مهمات آن در ایران

از سال ۱۳۹۰ و بنا به تصاویر منتشر شده از یکی از بازدیدهای مقام معظم رهبری، مشخص شد که ایران جزو دارندگان این سلاح قرار دارد و به نظر، تولید آن نیز در کشور نیز انجام می شود. در سال ۹۱ نیز در مراسم دانش آموختگی دانشجویان افسری دانشگاه امام حسین(ع) با حضور رهبر معظم انقلاب، این موشک در رژه کوتاه یک موتور چهارچرخ با استتار بیابانی و برخوردار از تورهای استتار چند طیفی حضور یافت. اما تصاویر مربوط به مهمات این سلاح به عنوان رکن اصلی و تاثیرگذار آن، که در ایران تولید می شوند در دسترس نبود تا اینکه تصاویر مربوط به نمایشگاه IQDEX-۲۰۱۷ بغداد برای اولین بار مهمات ایرانی این راکت انداز را نشان داد.

این تصاویر و توضیحات منتشره در خصوص آن نشان داد ایرانی ها نیز دو نمونه مهمات را توسعه داده اند که به مانند مدل های روسی، یکی ضد زره و دیگری ترموباریک است. مهمات ضد زره ایرانی توسعه داده شده برای آر پی جی ۲۹، حدود ۵۰۰ متر برد، ۶ کیلو و ۹۰۰ گرم وزن، سرعت ۲۲۵ متر بر ثانیه و توان نفوذ ۵۰۰ میلی متر زره بعد از زره واکنش دهنده را دارند.

مهمات ایرانی ضد زره برای آر پی جی ۲۹

مهمات ایرانی ترموباریک برای آر پی جی ۲۹

مدل ترموباریک مهمات توسعه پیدا کرده برای این راکت انداز، حداکثر ۱۰۰۰ متر برد، ۶.۹ کیلو وزن و سرعتی در حدود ۲۲۵ متر بر ثانیه را دارد. با این دو نوع مهمات می توان گفت که آر پی جی ۲۹ می تواند طیف بسیار گسترده ای از تهدیدات از تانک های پیشرفته تا نیروهای پیاده پنهان شده درون یک سنگر یا ساختمان را هدف قرار دهند.

سلاح گرمافشاری یا ترموباریک نوعی بمب یا موشک است که در ابتدا توده‌ ای از مواد آتش‌ زا در شعاع انفجاری خود ایجاد می‌کند که با اکسیژن موجود در جو مخلوط می‌شود. سپس در مرحله بعد، این توده آتش می‌گیرد. بطوریکه تمام منطقه آتش گرفته شده را نابود می‌کند.

 سلاح گرمافشاری ابتدا به کمک یک خرج کوچک، اَبری از غبار انفجاری ایجاد می‌کند و سپس آن را با خرج دوم محترق می‌ سازد.   بمب گرمافشاری که بمب خلاء هم نامیده شده با استفاده از اکسیژن موجود در هوا برای سوختن، یک ابر انفجاری قدرتمند ایجاد می‌کنند و با این کار در مقایسه با بمب‌های معمولی، انرژی تخریبی خود را در طول زمان بیشتری آزاد می‌ کند. بنابر این، هنگامی که این بمب در فضای سرپوشیده پناهگاه‌ های زیرزمینی منفجر شود، فشار تخریبی آن به مدت طولانی‌ تری در فضای بسته پناهگاه باقی می‌ ماند و باعث تخریب بیشتری می‌ شود و به این خاطر برای پاکسازی استحکامات و سنگرها سلاحی کارآمد به‌شمار می‌آید.

با توجه به اینکه سلاح های ترموباریک خصوصا در جریان درگیری های اخیر در سوریه و عراق در حجم بسیار بالایی مورد استفاده قرار گرفته و شدیدا در عملیات های ضد تروریستی در فضا های شهری و کلیه محیط های بسته عملکردی مناسب دارند، ممکن است تجارب غنی به دست آمده از این نبردها، در حرکت صنایع دفاعی کشورمان به سمت تولید این محصول موثر باشند و در عین حال، نشان دهند کشورمان هم اکنون در طراحی و ساخت موشک های ضدزره نسل جدید، یکی از پیشگامان در دنیا محسوب می شود.

بکارگیری این سلاح در سازمان رزم نیروهای مسلح کشورمان با توجه به وزن کم و کارایی مناسب، به عنوان یک سلاح ارزان در کنار موشک های هدایت شونده کوتاه برد بسیار مفید واقع می شود. با توجه به رویکرد افزایش تحرک در نیروهای نظامی کشور، که با بکارگیری ادواتی چون دوش پرتاب ها دنبال می شود، با بکارگیری گسترده آر-پی-جی-۲۹ بسیار بهبود پیدا می کند و در واقع این سلاح نسبت به بسیاری از سلاح های نیمه سنگین و حتی بعضا سنگین موجود در کشور کارایی بهتری در مقابله با ادوات زرهی دشمن دارد.

هدف قرار گرفتن تانک ارتش سوریه توسط آر پی جی ۲۹ توسط تروریست ها