به گزارش مشرق - قسمت دیگری از برنامه گفت‌وگومحور «جهان‌آرا» با موضوع «بازخوانی اولین جلسه خبرگان رهبری پس از رحلت امام(ره)» شنبه شب 23 دی ماه سال 1396 روی آنتن این شبکه رفت.
دست‌اندرکاران «جهان‌آرا» بر آن شدند با توجه به اهمیت موضوع به بهانه انتشار ویدئوهای تقطیع‌شده و خاصی در فضای مجازی با دعوت از یکی از اعضای حاضر در جلسه اول خبرگان رهبری پس از ارتحال امام(ره) ـ که از ابتدای انقلاب تا امروز عضو این مجلس هستند ـ به این قسمت از برنامه واقعیت آنچه را که در آن جلسه گذشت شفاف و دقیق جویا شوند تا از این معبر شبهات و سئوالاتی را که در آن ویدئوی کذایی ایجاد شده است برطرف سازند و پاسخ دهند.
مهمان این برنامه آیت‌الله محسن مجتهد شبستری عضو مجلس اول خبرگان و عضو فعلی مجلس خبرگان و وحید یامین‌پور مجری کارشناس این برنامه بود. آیت‌الله مجتهد شبستری در مقدمه و پیش از پاسخ به این سئوال که «چه شد پس از رحلت امام(ره) مرحوم آیت‌الله حسینعلی منتظری از سمت قائم‌مقامی برکنار شد؟» گفت: مسئله قائم‌مقامی برای مجلس خبرگان پیش آمد. تا قبل از برکناری ایشان، روابط آقای منتظری با حضرت امام(ره) بسیار حسنه و مواضعشان برای نظام قابل قبول بود، اما از روزی که رفت و آمدهایی به منزل ایشان دیده شد قضیه فرق کرد.
وی افزود: چند باری که به منزل آیت‌الله منتظری رفتم، دیدم افرادی نوعاً از ملی ـ مذهبی‌ها و کسانی در آنجا حضور دارند که چندان با امام(ره) و ولایت فقیه رابطه خوبی نداشتند. اینها که در حقیقت عقول منفصل بودند افکار آیت‌الله منتظری را از مسیر مستقیم منحرف کردند.
عضو مجلس خبرگان بیان کرد: امام(ره) طی نامه‌ای در تاریخ ششم فروردین سال 1368 به آیت‌الله منتظری با قائم‌مقامی ایشان اظهار مخالفت کردند و خواستند ایشان از این مقام برکنار شود. خود مرحوم آیت‌الله وقتی دید امام تمایلی ندارد استعفانامه‌ای نوشت و امام(ره) هم استعفانامه ایشان را پذیرفت.
عزل مرحوم آیت‌الله منتظری با رأی مجلس خبرگان رهبری
وی در خصوص موجه بودن وجه قانونی قضیه خاطرنشان کرد: این موضوع در مجلس خبرگان هم مطرح شد و این مجلس هم با رأی قاطعی نظر امام(ره) را تأیید کردند و مرحوم آیت‌الله منتظری با وجود نامه امام(ره) به ایشان و استعفانامه خود ایشان با رأی مجلس خبرگان رهبری از سمت قائم‌مقامی عزل شد. بنابراین ایشان هم از طرف امام(ره) و هم از جانب مجلس خبرگان معزول شد و دیگر موضوع قائم‌مقامی، اختلافات، ابراز نظراتی خلاف نظر امام(ره) و مداخله در یک‌سری مسائل منتفی شد.
عضو جلسه اول خبرگان رهبری پیرامون حذف شرط مرجعیت در انتخاب رهبر مطرح کرد: در بازنگری قانون اساسی که در تیر ماه سال 1368 به تصویب رسید دو مسئله مرجعیت رهبر و شورایی بودن حذف شدند و بنا شد رهبر منحصر به فرد (فردی) باشد. در قانون اساسی فعلی ما در اصل‌های 5 و 110 به شرایط رهبر اشاره شده و آمده است رهبر از بین فقهای واجد شرایط و برجسته انتخاب شود. در آن جلسه هم این موضوع مطرح شد.
در حیات امام(ره) نظر ایشان هم حذف مرجعیت از شرایط رهبری بود
وی تصریح کرد: موقعی که جلسه اول خبرگان پس از ارتحال امام(ره) تشکیل شد، هنوز قانون اساسی بازنگری شده به رفراندوم گذاشته نشده، اما در کمیسیون رهبری شورای بازنگری قانون اساسی حذف مرجعیت از شرایط رهبری تصویب شده بود. در حیات امام(ره) نظر ایشان هم حذف مرجعیت از شرایط رهبری بود.
آیت‌الله مجتهد شبستری در خصوص مفهوم مرجعیت توضیح داد: منظور از مرجعیت، مرجعیت بالفعل و کسی است که رساله و مقلدین فراوان دارد، در حالی که هر فقیهی مرجعیت بالقوه دارد. فقهایی که به درجه فقاهت و اجتهاد می‌رسند شأنیت این را دارند که در آینده مقلدینی داشته باشند.
مرجعیت بالفعل حذف و بنا شد یکی از فقهای واجد شرایط عهده‌دار مسئولیت رهبری شود
وی در ادامه یادآور شد: بنابراین مرجعیت بالفعل حذف و بنا شد یکی از فقهای واجد شرایط عهده‌دار مسئولیت رهبری شود. این موضوع هم در کمیسیون رهبری شورای بازنگری قانون اساسی و هم در مجلس خبرگان رهبری مطرح شد و به این نتیجه رسیدند.
آیت‌الله مجتهد شبستری در جواب این پرسش که «شما به عنوان فقیه آیت‌الله خامنه‌ای را از نظر علمی چگونه ارزیابی می‌کنید؟» توضیح داد: راجع به علمیت و فقاهت ایشان جای تردیدی نیست. بزرگان در مورد ایشان اظهار نظر و فقاهت و اجتهاد ایشان را تأیید کرده‌اند.
وی در خصوص مرجعیت ایشان اضافه کرد: موقعی که صحبت از حذف مرجعیت از شرایط رهبری شد ایشان جزو مراجع نبود، بلکه بعد از فوت آیت‌الله‌العظمی اراکی جامعه مدرسین و جامعه روحانیت مبارز تهران و بسیاری از علما ایشان را جزو مراجع جایزالتقلید دانستند. الان حدود هزار نفر از طلاب و فضلای تهران پای درس خارج ایشان حاضر می‌شوند و بنا به شهادت جمعی از فضلا در مسائل فقاهتی تبحر فوق‌العاده‌ای دارند. ایشان همان مجتهد مطلقی هستند که قدرت استنباط تمام فروع فقهی را از مدارک اصلی دارد و در عین حال مجتهد جامع‌الشرایط و مرجع بالفعل اکثریت مردمند.
عضو مجلس اول خبرگان رهبری پیرامون علت به کار رفتن کلمه «موقت» در صحبت‌های مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی شرح داد: در جلسه اول خبرگان رهبری، رهبر تعیین شد، اما قید موقت برای این بود تا رفراندوم بازنگری قانون اساسی انجام بگیرد. پس از برگزاری رفراندوم و تصویب نهایی بازنگری قانون اساسی مجلس خبرگان جلسه فوق‌العاده‌ای گذاشت که خوشبختانه با رأی اکثریت قاطع و بیشتر از جلسه اول مجدداً آیت‌الله خامنه‌ای به رهبری انتخاب و موقت بودن منتفی و رهبری ایشان دائمی شد.
وی در خصوص اقدام پس از رأی نیاوردن رفراندوم بیان کرد: مجلس خبرگان باید در مورد شرط مرجعیت و شورایی یا رهبری بودن رهبر که دو تفاوت عمده قانون اساسی مصوبه آبان سال 1358 و قانون اساسی بازنگری شده بود تجدیدنظر می‌کرد.
عضو مجلس خبرگان پیرامون بحث‌های شورایی و فردی بودن رهبری در مجلس اول خبرگان رهبری گفت: طبق معمول درباره شورایی بودن رهبری مخالفین و موافقین بحث داغی کردند و قبل از ظهر و نصف آن روز صرف این مسئله شد. نهایتاً شورایی بودن رأی نیاورد و رأی نهایی‌شان بر فردی بودن رهبری بود. خودم از ابتدا طرفدار فردی بودن رهبری بودم.
وی در پاسخ به این سئوال که «در صورت شورایی بودن رهبری چه کسانی در مظان انتخاب برای شورای رهبری بودند؟» اظهار کرد: با بعضی‌ها که صحبت کردم به پنج نفر اشاره می‌کردند. البته نمی‌شود به ضرس قاطع گفت نظر همه افرادی که قائل به شورایی بودن رهبری بودند این افراد بود، اما آن پنج نفر آیت‌الله مشکینی، آیت‌الله خامنه‌ای، آقای حاج احمد آقا به عنوان فرزند امام(ره)، آقای هاشمی رفسنجانی و آقای موسوی اردبیلی بودند.
علت تمایل مجلس خبرگان به رهبری فردی قانع‌کننده بودن ادله موافقانش بود
آیت‌الله مجتهد شبستری علت تمایل مجلس خبرگان به رهبری فردی را قانع‌کننده بودن ادله موافقانش دانست. وی در خصوص نظر امام در این باره تصریح کرد: همین که امام(ره) فرمودند شورایی بودن حذف شود قرینه‌ای بود بر اینکه نظر مساعدی به شورایی بودن نداشتند.
عضو مجلس اول خبرگان رهبری پیرامون مصداق رهبری فردی به پیشنهادهای ارائه شده اشاره کرد: بعضی‌ها اسم آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی را به میان آوردند و برخی‌ها صحبت استنابه را می‌کردند که یکی از مراجع بالفعل مثل آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی ولی‌فقیه باشد و به یکی از افراد جوان‌تر و فعال‌تر آن مجلس نیابت بدهد تا او امور مملکت را اداره کند، اما معلوم نبود نتیجه مطلوبی بدهد.
عضو مجلس خبرگان در ادامه افزود: آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی و دیگر مراجع وقت از نظر اعلمیت، افقهیت، زهد و تقوا مسلّم بودند، اما برای رهبری مدیریت، مدبریت، شجاعت و توان اداره امور مملکت لازم بود.
وی به چراغ سبزهایی از سوی امام(ره) در انتخاب مصداق رهبری پرداخت و گفت: شنیده بودم امام(ره) در دو سه مورد راجع به آیت‌الله خامنه‌ای اظهارنظر فرمودند و ایشان را شایسته رهبری دانستند. یکی موقع عزل آیت‌الله منتظری از قائم‌مقامی بود که جناب هاشمی رفسنجانی و جمعی از بزرگان خدمت امام(ره) رفتند که با عزل آیت‌الله منتظری از قائم‌مقامی در آینده برای رهبری مشکل خواهیم داشت. امام فرموده بودند با بودن آسید علی آقای خامنه‌ای مشکلی نخواهید داشت.
امام فرمود آسید علی خامنه‌ای شایستگی رهبری را دارند
آیت‌الله مجتهد شبستری مورد دیگر را این‌گونه توضیح داد: وقتی مقام معظم رهبری رئیس‌جمهور وقت بودند و در کنفرانس بزرگی در کره سخنرانی می‌کردند امام و حاج احمد آقا در ایران از تلویزیون مراسم را می‌دیدند و حاج احمد آقا رو به امام گفتند جناب آقای خامنه‌ای خوب مجلس را قبضه کرده است و خوب سخنرانی می‌کند. در آنجا امام می‌فرمایند آسید علی خامنه‌ای شایستگی رهبری را دارند.
وی مورد سومی را هم برشمرد و در خصوص عملکردش در مجلس اول مجلس خبرگان شرح داد: در اثنای بحث شورایی و فردی بودن یادداشتی نوشتم و به هیئت رئیسه مجلس خبرگان رساندم که بحث کفایت مذاکرات را پیش بکشید و به مصداق برسیم، چون مسئله شورایی بودن رهبری خیلی طولانی شده بود. ضمن اینکه خطاب به آقای رفسنجانی گفته بودم شنیده‌ایم شما از توصیه‌های امام(ره) در مورد جناب آقای خامنه‌ای مطلع هستید.
عضو جلسه اول خبرگان رهبری در ادامه یادآوری کرد: آقای طاهری خرم‌آبادی یکی از منشی‌ها بعد از صحبت با آقای هاشمی رفسنجانی به من کتباً مرقوم داشتند آقای هاشمی رفسنجانی می‌گویند صبر کنید شورایی تمام شود بعداً به مصداق که رسیدیم این بحث مطرح شود.
وی گفت: وقتی رهبری فردی رأی آورد دیدم باز بحث‌های دیگری مطرح می‌شود. بنابراین بلند شدم و گفتم جناب آقای رفسنجانی! یادداشتی داده بودم و الان وقتش هست شهادت را بدهید. مثل اینکه امام(ره) در باره رهبری آینده مطالبی را فرموده‌اند. جناب آقای رفسنجانی رو به اعضای مجلس خبرگان اشاره کردند این توصیه‌ها را بگویم یا نگویم؟ اکثریت آقایان گفتند اگر الان نخواهید گفت پس کی خواهید گفت. لذا آقای رفسنجانی موارد و توصیه‌های امام(ره) را ذکر کردند.
اگر توصیه‌های امام(ره) هم نبود به فردی جز آیت‌الله خامنه‌ای نمی‌توانستیم برسیم، چون شایسته‌ترین بود
آیت‌الله مجتهد شبستری تأکید کرد: لازم می‌دانم همین جا نکته‌ای را اضافه کنم چنانچه توصیه‌های امام(ره) هم نبود ما به فردی جز آیت‌الله خامنه‌ای نمی‌توانستیم برسیم، چون اصلح و شایسته‌ترین فرد ایشان بود. توصیه‌های امام(ره) در سرعت عمل و کثرت آرا تأثیر داشت. به قول آیت‌الله احمدی میانجی ملائکه‌الله خبرگان را در آن ساعت هدایت کرد تا رهبر شایسته را انتخاب کنند.
وی در خصوص واکنش مقام معظم رهبری به تصمیم نهایی مجلس خبرگان گفت: از نظر پیشوایان دینی و اولیاءالله پست‌ها و مقام‌ها چیز چندان مطلوب نیست. علت دیگر واکنش ایشان تواضع و شکست نفسی‌شان است. در شرایطی که امام(ره) از دنیا رفته و قرار است رهبری جایگزین ایشان شود، مقام معظم رهبری برای تفخیم شأن امام(ره) حاضر نیستند به عنوان شاگرد ایشان به‌جای استادشان بنشینند.
وی اظهار کرد: البته پس از اینکه مسئله تمام شد ایشان هم در جلسه‌ای در جمع ائمه جمعه و هم در جمع فضلای قم ـ که برای بیعت با ایشان آمده بودند ـ با این مضمون فرمودند حاضر نبودم این مسئولیت را بپذیرم، ولی حالا که مجلس خبرگان این مسئولیت را به من تفویض کرد آن را با اقتدار به انجام می‌رسانم و مصداق آیه 12 سوره مریم «خُذِ الْکِتَابَ بقُوَّه» خواهم بود.
عضو مجلس خبرگان ابراز امیدواری کرد: الان که سه دهه از زعامت ایشان می‌گذرد هر روز شاهد معنایی هستیم که الحمدلله ایشان با اقتدار و صلابت کامل و مدیریت و مدبریت لازم این مسئولیت را پیش می‌برند.
وی برداشت‌های عجیب و غریب عده‌ای از تواضع و برافروختگی ایشان را در استنکاف از این مسئولیت نشانه کوته‌فکری دانست.
آیت‌الله مجتهد شبستری در پایان صحبت‌هایش پیرامون مواجهه مراجع و علمای بزرگ با رهبری آیت‌الله خامنه‌ای گفت: تا جایی که اطلاع دارم مراجع بزرگواری نظیر آیت‌الله بهاءالدینی و اغلب مراجع گذشته و فعلی و فضلا به ایشان تبریک گفتند و اظهار علاقه کردند و روابط حسنه داشتند. آیت‌الله شاهرودی، آیت‌الله مؤمن و سایر بزرگان، فضلا و مراجع راجع به رهبری، اجتهاد و مرجعیت ایشان بحث و تردیدی ندارند.
