به گزارش مشرق، روزنامه «ایزوستیا»، چاپ مسکو، در تحلیلی نوشته است: اکنون دیگر یک ماه از آغاز عملیات نظامی «شاخه زیتون» ترکیه در شمال سوریه گذشته است. هدف رسمی این عملیات که در تاریخ 20 ژانویه (30 دی ماه) آغاز شد، پاکسازی مناطق همجوار مرز ترکیه از وجود شبه نظامیان کرد بود که تهدید نظامی جدی برای امنیت ملی این کشور محسوب می شوند. 15 فوریه (26 بهمن ماه) مشص شد که نیروهای کرد با مقامات دمشق در مورد ورود ارتش سوریه به عفرین به منظور دفع حملات ترکیه و متحدانش به توافق رسیده اند. و در تاریخ 20 فوریه (اول اسفند) بود که واحدهایی از نیروهای دولتی وارد شهر عفرین شدند که این مسئله واکنش بسیار تند مقامات آنکارا را در پی داشت که به این اقدام با بمباران منطقه پاسخ گفتند. بدین ترتیب این بحران در حال گسترش است و رویارویی‌ها کمتر نشده است. واضح است که طرف ترکیه‌ای قصد دارد تا حضور نظامی خویش در خاک سوریه را گسترش دهد.

تجاوز نظامی ترکیه به خاک سوریه

بر اساس اطلاعات وزارت دفاع ترکیه، در جریان عملیات «شاخه زیتون» بیش از 1600 تروریست کرد نابود شده اند. در عین حال ارتش ترکیه نیز 31 سرباز خود و  گروه‌های مسلح طرفدار ترکیه تحت عنوان «ارتش آزادی بخش سوریه» نیز 27 نیروی خود را از دست دادند.

اگر مباحثات سیاسی-اجتماعی پیرامون این عملیات در داخل خود ترکیه را با دقت بررسی کنیم، مشخص می شود که سئوالات زیادی در مورد آماده سازی، اجراء و اهداف اعلام شده برای این عملیات وجود دارد. اولا، تا قبل از آغاز عملیات اصلا معلوم نبود که آیا روسیه به این اقدام نظامی آنکار چراغ سبز نشان داده یا نه. هیچ اقدام اساسی در مورد ایجاد ساختار منطقی برای آینده این عملیات صورت نگرفته بود. در نتیجه نخستین روزهای نبرد با شبه نظامیان کرد، محاسبات اشتباه از هماهنگی بین نیروهای مختلف مشخص گردید. و در نهایت، تا به امروز هم پاسخ به این سئوال داده نشده که نظامیان ترکیه تا چه اندازه آمادگی پیشرفت در منطقه کردنشین عفرین سوریه را دارند. معلوم نیست که آیا ترکیه سعی خواهد کرد تا کنترل بر مراکز دولتی عفرین را بدست آورد، برای اینکه تلاش برای پاکسازی نیروهای کرد از شهر می تواند با تلفات سنگین در میان ساکنین این شهر همراه باشد که ترکیه تلاش می کند تا جای ممکن از آن خودداری کند.   

بیشتر بخوانید:

اردوغان: اجازه دخالت در امور داخلی کشورمان را نمی‌دهیم

این در حالی است که همزمان با حوادث عفرین، ارتش ترکیه در تاریخ 15 فوریه بر اساس توافقات آستانه، مرکز نظارت بر اوضاع در استان ادلب سوریه ایجاد نمود. وجود این مرکز این امکان را به ترکیه می دهد تا نه تنها منطقه تحت مسئولیت خود را گسترش دهد، بلکه از حمله نیروهای دولتی سوریه و نیروهای همپیمان آن به گروههای مسلح مخالف سوری که دارای روابط دوستانه با آنهاست، ممانعت بعمل آورد. دقیقا با متحد کردن این گروههای مخالف مسلح است که آنکارا امیدوار است بتواند روی اقدامات گروههای تروریستی تاثیر گذاشته و روند حل و فصل سیاسی اوضاع در استان ادلب، زیرنظر مستقیم ترکیه را آغاز کند.

مشکل کردها، اولویت سیاست خارجی ترکیه است

حال این سئوال مطرح است، که آیا می توان اقدامات ترکیه برای گسترش حضور نظامی خود در سوریه را سیاستی با اهداف مشخص درازمدت ارزیابی کرد؟ چنین مسئله ی بعید است. اولا، سیاست خارجی آنکارا مدتهاست جنبه فعال خود را از دست داده است. در حال حاضر این سیاست خود را با اقداماتی نشان می دهد که در وهله نخست در راستای ملایم کردن عواقب اشتباهات قبلی رهبران ترکیه هستند. در ثانی، سیاست خارجی ترکیه در حال حاضر در بسیاری از موارد توسط تصمیمات سایر نقش آفرینان منطقه، قبل از همه روسیه و آمریکا، تعیین می شوند.

درگیر شدن بیش از حد آنکارا در مناقشه نظامی در سوریه گویای آن است که اقدامات ترکیه تحت تاثیر بسیاری از مشکلاتی قرار دارد که حل و فصل آنها نیازمند برخوردهای متفاوت است. بدین ترتیب مشخص است که اولویت کنونی ترکیه این است که اجازه ندهد تا دولتی کرد در نزدیکی مرزهای این کشور بوجود آید.   

گزارش مشرق درباره آخرین تحولات منطقه را بخوانید:

کُردهای عفرین: فقط به سپاه و ایران اعتماد داریم/ پشت پرده توافق روس‌ها با اردوغان چیست؟

موفقیت نیروهای کرد سوری در مبارزه با داعش، ایجاد ساختارهای سیاسی مستقل و تشکیل نیروهای مسلح دفاعی، ثاثیر مستقیمی بر اقدامات حزب کارگر کردستان ترکیه در داخل خود ترکیه دارد. این در حالی است که وظیفه رویارویی با گسترش قدرت نیروهای کرد سوریه، همکاریهای نیروهای سیاسی کرد-حزب اتحاد دموکراتیک- با نظامیان آمریکایی را نیز پیچیده کرده است. برغم اینکه واشنگتن از ضرورت چنین همکاری‌های نظامی و سیاسی، با توجه به تهدید جدی قدرت گرفتن مجدد داعش در سوریه صحبت می کند، ولی مقامات آنکارا و مسکو تردید زیادی در باره دلایل واقعی اتحاد نزدیک آمریکا با کردها داشته و معتقدند که این همکاری به تمایل واشنگتن برای حفظ کنترل بر منابع مهم انرژی در بخشی از خاک سوریه و همچنین تاثیرگذاری بر روند اوضاع سیاسی آینده در این کشور مربوط می شود.

علاوه بر این، ترکیه مجبور شده تا به دنبال راهی جایگزین برای حل مشکل خود با کردهای سوریه باشد، برای اینکه مکانیزم روابط با دولت آمریکا، فعال نیست. در خود آمریکا نیز تمایلات ضدترکیه و انتقادات از اقدامات اردوغان، در حال گسترش است.

آنکارا باید بپذیرد تنها با دمشق می‌تواند مشکل کردها را حل کند

واکنش مقامات آنکارا به همکاری دولت سوریه با کردهای سوری مبهم است. از یک سو ترکیه قصد ندارد بشار اسد را بعنوان شریک خود در حل و فصل مسائل سیاسی-نظامی در دو سوی مرزهای مشترک بداند. از طرف دیگر، رهبران ترکیه بسیار نزدیک به این درک هستند که تنها از طریق گفتگو با دمشق است که می توانند مانع از بلندپروازی‌های کردها و دور کردن تهدیدات جدایی طلبانه آنها برای خود شود.

اخبار رسیده در مورد امکان سازش بین دمشق و کردهای عفرین را باید از این دیدگاه نگریست: ترکیه از واگذاری کنترل عفرین به نیروهای دولتی سویه استقبال می کند، برای اینکه در این صورت می تواند چند مشکل را در آن واحد با یکدیگر حل کند: میزان تلفات ارتش را کاهش دهد و در عین حال اعتبار خود در جهان عرب که از عملیات نظامی «شاخه زیتون» و حمله نظامی به یک کشور عربی، بشدت انتقاد کرده اند، را بطور کامل از دست ندهد.

مواضع روسیه در مورد کردهای سوریه مشخص است

به نفع روسیه است که دلایل واقعی مشارکت ترکیه در مناقشه سوریه را درک کند. ترکیه بطور کلی واکنش بسیار منفی به همکاری‌های روسیه با گروههای کرد سوری نشان می دهد. این در حالی است که روسیه علاقه ای به تشدید تمایلات جدایی طلبانه از سوی کردها ندارد. دقیقا به همین دلیل هم از تلاش آمریکا برای ایجاد ساختارهای سیاسی مستقل کردها در شمال سوریه انتقاد کرده که این اقدامات مورد اعتراض کشورهای ایران و عراق هم قرار گرفته است. و در نهایت روسیه علاقه مند است تا ترکیه در همه ابتکارعمل‌های مشترک برای حل و فصل سیاسی مناقشه در سوریه، شرکت داشته باشد. بخصوص با توجه به اینکه مسلما ترکیه نیز منافع خاص خود را در سوریه دارد.

در آخر به توجه به سطح بالای غیرقابل پیش بینی بودن روند اوضاع بسیار حیاتی است که  تماسها بین سوریه، ترکیه و روسیه توسعه پیدا کند. هماهنگی دائم مواضع سه طرف می تواند مانع از بوجود آمدن درگیری‌های غیرقابل پیش بینی در خاک سوریه و تشدید بیشتر وخامت اوضاع شود.