به گزارش مشرق، سوآپ نفت شمال عراق موضوعی است که ایران و ترکیه هر دو به انجام آن از خاک خود تمایل دارند؛ چرا که هم به درآمدزایی و سوددهی قابل توجه آن فکر می کنند و هم از نظر مسائل ژئوپلیتیک دارای اهمیت است. در این خصوص، خبرها حاکی از مذاکرات مستمر مسئولان ترکیه با مسئولان عراق برای سهم گیری بیش از پیش ترکیه از سوآپ نفت عراق است، اما در سمت ایران اوضاع کمی متفاوت است.

میادین نفتی شمال عراق (اربیل، سندی، کرکوک و...) برای صادرات نفت دو راه پیشِ‌رو دارند؛ یکی اینکه از طریق خاک ایران اقدام به سوآپ نفت کرده به‌طوری که در مرز ایران و عراق نفت را تحویل ایران داده و ایران مطابق آن را در بنادر خلیج فارس تحویل مشتریان عراق دهد. راه دوم سوآپ نفت شمال عراق از طریق ترکیه است، به‌طوری که نفت عراق از طریق ترکیه به دریای مدیترانه راه یابد.

قرار بود با قراردادی که در ماه پایانی پاییز سال گذشته بین ایران و عراق به امضا رسیده، از ابتدای ژانویه 2018 به میزان 60 هزار بشکه در روز نفت تولیدی کرکوک از طریق ایران سوآپ شود. پس از عدم تحقق این امر، انتهای فوریه 2018 زمان آغاز عملیات سوآپ 60 هزار بشکه ای نفت عراق از خاک ایران اعلام شد اما با اتمام فوریه نیز این مهم محقق نشد. ماه مارس نیز به پایان رسید و در حالی که چهارمین ماه سال 2018 آغاز شده، هنوز خبری از آغاز سوآپ نفت خام شمال عراق از خاک ایران نیست.

بیژن زنگنه وزیر نفت بیست و سوم اسفند 96 (22 روز پیش) در حاشیه مراسم امضای قرارداد توسعه میادین نفتی آبان و پایدار غرب در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی در خصوص چرایی عدم آغاز سوآپ نفت عراق از خاک ایران گفت: "کارهای عملیاتی لجستیک سوآپ نفت شمال عراق از خاک ایران در حال حل شدن است."

وزیر نفت با بیان اینکه "سوآپ نفت شمال عراق از خاک ایران منتفی نشده است"، گفت: "کارهای هماهنگی کامیون‌ها در حال انجام است و هر زمان که کامیون‌ها آماده شوند ما آماده سوآپ هستیم."

از این تاریخ 22 روز می گذرد و هنوز خبری از آغاز این سوآپ نیست و این سوال مطرح می شود که آیا ایران بار دیگر با سُستی دیپلماتیک مسئولان نفتی، یک موقعیت استراتژیک را در مقابل رقبای منطقه ای خود از دست می دهد؟ و یا مسائلی پشت پرده در میان است که موجب عدم اجرای این قرارداد شده است؟

اگرچه سوآپ 60 هزار بشکه ای نفت میادین تولیدی شمال عراق نسبت به میزان تولید نفت در این منطقه رقمی نسبتاً کوچک است، اما اجرایی شدن این قرارداد به افزایش ثبات در منطقه، درآمدزایی پایدار کشور از این بخش و نزدیک شدن بیش از پیش روابط تجاری و سیاسی دو کشور می انجامد و زمینه سازی برای افزایش میزان سوآپ نفت عراق از خاک ایران در فازهای بعدی خواهد بود.